متن کامل نامه ایران به سازمان ملل؛ ظریف موارد نقض تعهدات آمریکا را گوشزد کرد

متن کامل نامه ایران به سازمان ملل؛ ظریف موارد نقض تعهدات آمریکا را گوشزد کرد

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل، موارد نقض تعهدات بین‌المللی آمریکا و قطعنامه شورای امنیت با خروج واشنگتن از برجام را گوشزد کرد و خواستار حفظ اعتبار این نهاد بین‌المللی شد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم ، محمد جواد ظریف روز جمعه با ارسال نامه‌ای به آنتونیو گوترش موضوعات مرتبط با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران و بازگرداندن تحریم‌های یکجانبه علیه مردم ایران را مطرح کرد و خواستار آن شد تا توجه شورای امنیت به نقض‌های فاحش، مکرر و مستمر منشور ملل متحد به‌ویژه ماده 25، توسط ایالات متحده که اعتبار و تمامیت سازمان ملل متحد را به مخاطره انداخته است و صلح و امنیت بین‌المللی را تهدید می‌کند، جلب سازد.

متن نامه ظریف به‌شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

عالی‌جناب آنتونیو گوترش دبیرکل ملل متحد

پیرو نامه اینجانب در تاریخ 10 مه 2018 (سند شماره A/72/869-S/2018/453)، مایلم توجه شما را به برخی موضوعات مرتبط با خروج غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و همچنین اعمال غیرقانونی تحریم‌های آن دولت علیه ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران که در تناقض روشن با تعهدات آن دولت ذیل حقوق بین‌الملل است، جلب نمایم. به‌طور خاص، مایلم ــ از طریق شما در جایگاه دبیرکل ــ توجه شورای امنیت را به موضوعات مرتبط با نقض‌های فاحش، مکرر و مستمر منشور ملل متحد، علی‌الخصوص ماده 25، توسط ایالات متحده که اعتبار و تمامیت سازمان ملل متحد را به مخاطره انداخته و صلح و امنیت بین المللی را تهدید می‌نماید، جلب نمایم.

1. خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام

همان‌طور که به‌نیکی مطلع هستید، در 8 مه 2018، با نقض فاحش قطعنامه 2231 که برجام به آن منضم است، رئیس جمهور ایالات متحده به‌طور رسمی خروج یکجانبه آمریکا از برجام را اعلام کرد، بنابراین دولت آمریکا مشارکت ایالات متحده در برجام را خاتمه داد و تمامی تحریم‌هایی که وفق برجام رفع شده بود را مجدداً اعمال نمود، به همین ترتیب مکرراً «ناپایبندی اساسی» نسبت به برجام را مرتکب شد که در تناقض آشکار با قطعنامه 2231 شورای امنیت ملل متحد قرار دارد.

عمل غیرقانونی خروج ناموجه از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های خود، متضمن مسئولیت دولت ایالات متحده ذیل منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل است. ایالات متحده قطعنامه 2231 را نقض کرده است، قطعنامه‌ای که توسط خود آن دولت ارائه شده بود و به‌اتفاق آرا توسط شورای امنیت ملل متحد در تاریخ 20 ژوئیه 2015 به تصویب رسید. سازمان ملل متحد می‌بایست فوراً به مسئولیت دولت ایالات متحده رسیدگی کرده و آن دولت را، به‌دلیل تبعات اعمال متخلفانه‌اش که در تناقض آشکار با منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل قرار دارد، پاسخگو سازد. بی‌کیفرمانی ایالات متحده در این مورد و سایر موارد، به اعتبار سازمان ملل متحد به‌شدت لطمه خواهد زد.

در حقیقت، اکنون بر همگان روشن است که اعمال غیرقانونی ایالات متحده بی‌اعتنایی آشکار به حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد است، اصل حل‌و‌فصل مسالمت‌آمیز اختلافات را تضعیف می‌کند، چندجانبه‌گرایی و نهادهای آن را به مخاطره می‌اندازد، حاکی از بازگشت به عصر فاجعه‌بار و شکست‌خورده ‌یک‌جانبه‌گرایی است و باعث تشویق ناسازگاری و اعمال غیرقانونی می‌شود که همه آنها نشان‌دهنده تهدید واضح علیه صلح و امنیت بین‌المللی است.

2. عملکرد سوء ایالات متحده در جهت تضعیف مفاد قطعنامه 2231 (2015)

قطعنامه 2231 (2015) با تأکید بر اینکه "برجام موجب تقویت و تسهیل توسعۀ همکاری و تعاملات عادی اقتصادی و تجاری با ایران می‌شود،" خواستار "اجرای کامل آن براساس برنامه زمانی مندرج در برجام است و از همه دولتهای عضو، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌خواهد آن دسته اقداماتی که برای حمایت از اجرای برجام مناسب باشد را اتخاذ نمایند، از جمله انجام اقداماتی که همسو با برنامه اجرایی برجام و این قطعنامه هستند، و نیز خودداری از اقداماتی که اجرای تعهدات وفق برجام را با مشکل روبه‌رو می‌نماید."

ایالات متحده نه‌تنها تعهدات خود وفق برجام را انجام نداده، بلکه همچنین در مسیر اجرای تعهدات سایر اعضای برجام و دول عضو ملل متحد به‌طور اساسی مانع‌تراشی کرده است. از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ تاکنون، دولت ایالات متحده بار دیگر به اقدامات قهرآمیز یکجانبه متوسل شده و 129 تحریم علیه ایران اعمال نموده است تا بدان وسیله ضربات جبران‌ناپذیری به اقتصاد ایران و روابط تجاری بین‌المللی‌اش وارد سازد. این اقدامات آثار سوء مستقیمی بر بخش خصوصی ایران داشته است و درآمد مردم عادی ایران را قطع و توانایی بخش خصوصی برای تولید و کارآفرینی را کاهش داده است. امروز، شرایط اقتصادی کنونی در مقایسه با پیش از برجام نیز بدتر است. جهت روشن‌تر شدن موضوع، فهرست کامل این تحریم‌ها به‌پیوست این نامه ارسال می‌شود.

خروج ایالات متحده از برجام و متعاقب آن اعمال مجدد تحریم‌های ظالمانه، جامع و یکجانبه خود علیه ایران می‌بایست به‌عنوان هشداری علیه صلح و امنیت بین‌المللی تلقی شود. به‌راستی این برای نخستین بار در تاریخ سازمان ملل متحد است که یک عضو دائم شورای امنیت، دول عضو را به‌دلیل پیروی از یک قطعنامه شورای امنیت تنبیه می‌کند.

وقت آن رسیده که شورای امنیت و اعضای آن، اجرای کامل برجام توسط تمامی طرف‌ها را تضمین نمایند. شورای امنیت به‌جای نظارت منفعلانه نسبت به تکرار چنین رویکردهای توهین‌آمیز ایالات متحده همراه با بی‌کیفرمانی مطلق، می‌بایست اعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی علیه مردم ایران که نقض منشور، قطعنامه 2231 و حقوق بین‌الملل است، را قویاً محکوم نماید. ایالات متحده می‌بایست به‌دلیل وارد ساختن این خسارات مسئول شناخته شده و خسارات وارده به ملت ایران به‌طور کامل جبران شود. جامعه بین‌المللی می‌بایست اجرا و پایبندی نسبت به برجام را تضمین نماید.

3. تلاش‌های توأم با حسن‌نیت ایران جهت حفظ برجام

متعاقب خروج غیرقانونی ایالات متحده از برجام و اعمال (مجدد) تحریم‌هایی که وفق برجام رفع شده بودند، درحالی که حقوق خود ذیل بند 26 برجام را محفوظ می‌داشت، دولت متبوع اینجانب به­‌طور رسمی و با ارسال نامه‌ای در تاریخ 10 مه 2018، بند 36 برجام را فعال کرد. جمهوری اسلامی ایران، در راستای عمل به حسن‌نیت و اعطای فرصت به اعضای باقی‌مانده برجام جهت عمل به تعهداتشان، بلافاصله به توقف اجرای تعهدات خود وفق برجام متوسل نشد.

عالی‌جناب؛

همان‌طور که شما در بیانیه خود پس از خروج ایالات متحده از برجام تصریح کردید: «ضروری است تمامی نگرانی‌ها از اجرای برجام از طریق سازوکار موجود در برجام پیگیری شود». همچنین بنا به درخواست اعضای باقی‌مانده برجام و جامعه بین‌المللی، درحالی که ایران پس از خروج آمریکا از برجام در 8 مه 2018 محق به اجرای بلافاصله حقوق خود وفق برجام بود، دولت متبوع اینجانب تصمیم گرفت حقوق خود را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام پیگیری نماید و به اجرای کامل برجام ادامه داد. اطمینان دارم شما از 15 گزارش پی‌درپی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که پایبندی کامل ایران به تعهداتش وفق برجام را راستی‌آزمایی نمود، مطلع هستید.

همان‌گونه که بیانیه رسمی جمهوری اسلامی ایران که متعاقب تصویب قطعنامه 2231 در 20 ژوئیه 2015 منتشر گردید، بیان می‌دارد:

«رفع تحریم‌ها و اقدامات محدودیت‌ساز مرتبط هسته‌ای توسط اتحادیه اروپایی و ایالات متحده به این معنا خواهد بود که معاملات و فعالیت‌های مورد اشاره در برجام می‌توانند با ایران و اشخاص ایرانی در همه جای دنیا بدون هراس از مجازات‌های ناشی از مزاحمت‌های فراسرزمینی انجام شوند و همه اشخاص قادر خواهند بود تا با آزادی انتخاب به معاملات تجاری و مالی با ایران بپردازند. در برجام به‌وضوح تصریح شده است که اتحادیه اروپایی و آمریکا هر دو از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌ها و اقدامات محدودیت‌ساز که منطبق با برجام رفع شده‌‌اند، خودداری خواهند ورزید».

متأسفانه در نتیجه اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا از مه 2018، ایران از منافع نظام رفع تحریم‌ها طبق برجام محروم شد، در واقع، از ابتدا تفاهم بر آن بود که «بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌ها و اقدامات محدودیت‌ساز از جمله از طریق تمدید، به‌مثابه عدم پایبندی اساسی خواهند بود که ایران را از تعهداتش به‌طور جزئی یا کلی معاف خواهد ساخت» و این موضوع در بند 26 برجام نیز تصریح شده بود.

ایران طی یک سال پس از خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام، با خویشتنداری توأم با حسن نیت خود، تمامی آیین‌های پیش‌بینی‌شده در بند 36 برجام را طی کرد. اگرچه در فضای مخرب پس از اقدام دونالد ترامپ در 8 مه 2018، سه دولت اروپایی/ اتحادیه اروپایی به‌طور کلی از اجرای تعهدات خود بازماندند و ایران هیچ دستاویزی جز اجرای حقوق خود ذیل بندهای 26 و 36 برجام جهت توقف اجرای بخشی تعهدایش ذیل برجام در 8 مه 2019 پیشِ‌روی خود نداشت. این اقدام یک سال تمام با تلاش‌های بی‌وقفه از طرف جمهوری اسلامی ایران برای طی سازوکار حل اختلاف ــ که به‌طور رسمی و صراحتاً در 10 مه 2018 آغاز گردید ــ بدون توسل به اقدامات جبرانی ذیل بند 36 ادامه یافت.

به‌منظور اثبات حسن نیت خود و تمایل جدی به حفظ برجام، مایلم بار دیگر اعلام نمایم جمهوری اسلامی ایران به همکاری کامل و مؤثر خود با با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داده و آماده است تا جهت تضمین اجرای کامل برجام، به گفتگو در هر سطحی ادامه دهد.

از نظر محتوایی بسیار حائز اهمیت است که اشاره نمایم برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به‌طور مستمر تحت "قوی‌ترین" نظام نظارت و راستی‌آزمایی آژانس قرار دارد، لذا ادعای خطرات اشاعه‌ای نامربوط می‌باشد، در حقیقت، حتی در آخرین گزارش منتشره درباره برنامه هسته‌ای ایران در 3 مارس 2020 آژانس بیان داشته است که «آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام‌شده در تأسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از تأسیسات که به‌طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرند (LOFs) و از سوی ایران در چارچوب موافقت‌نامه پادمان‌های آن اظهار شده، ادامه می‌دهد».

مایلم بار دیگر تأکید نمایم که اگر حقوق و منافع مردم ایران ذیل برجام به‌طور کامل جبران نشود، این حق غیرقابل انکار ایران ــ که در برجام و قطعنامه 2231 شناخته شده است ــ است که در واکنش به اقدامات مستمر غیرقانونی ایالات متحده، اقدامات مقتضی را انجام دهد.

4. تفسیر ناقص قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد

دولت‌های عضو سازمان ملل متحد مکلف هستند به تصمیمات شورای امنیت که ذیل ماده 25 منشور تصویب می‌شود، پایبند باشند، در غیر این‌صورت، این رکن اصلی را از اجرای اختیارات و عملکردهایش ذیل منشور محروم خواهد ساخت، به همین خاطر، شورای امنیت در چهاردهمین بند مقدماتی قطعنامه 2231 (2015) به ماده 25 منشور ارجاع داده و تأکید کرده است که «اعضای ملل متحد موافقت می‌نمایند که تصمیمات شورای امنیت را بر طبق این منشور قبول و اجرا نمایند»

تهیه پیش‌نویس، تصویب، تفسیر و اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت چارچوب خاصی داشته و باید تابع اصول و قواعد حقوق بین‌الملل باشد. هیچ دولتی نمی‌تواند، با انسداد کلیه مسیرهای اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، خود را بالاتر از قانون بداند (legibus solutus) و با اعمال غیرقانونی شنیع و تفاسیر خودسرانه آن را نقض نماید. تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت همچنین مؤلفه‌های دیگری را می‌طلبد که باید ملحوظ توجه واقع شوند. قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) محصول یک فرایند رأی‌گیری بوده که در ماده 27 منشور آمده است و  متن نهایی قطعنامه، از جمله پیوست اول آن (برجام)، نگرش شورای امنیت را در کلّیت، ارائه می‌دهد.

علاوه بر این، قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، نسبت به کلیه دولت‌های عضو الزام‌آور است، جدای از اینکه مشارکت فعالانه و یا منفعلانه در تهیه و تصویب آن داشته باشند، و یا خواه آنها مفاد آن را با اتخاذ گام‌های یکجانبه تضعیف و یا به‌طور فاحش نقض کرده‌اند. طنز ماجرا اینجا است، دولتی که در تهیه پیش‌نویس و مذاکره قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) مشارکت داشته بود، اکنون به دشمن اصلی آن مبدل شده و با نقض فاحش آن و نیز با قلدری سایر دولت‌ها را مجبور به اتخاذ چنین رفتارهای بی‌پروا می‌کند.

بیانیه‌های نمایندگان اعضای شورای امنیت در حین تصویب قطعنامه‌ها، زمینه اساسی برای تفسیر آنها را فراهم می‌کند. نماینده ایالات متحده در جلسه 20 ژوئیه 2015 ابراز داشت: «کار ما هنوز تمام نشده است. جامعه بین‌المللی باید سختگیری مشابهی در تضمین پایبندی نسبت به برنامه جامع اقدام مشترک، همان‌گونه که ما در تهیه پیش‌نویس و مذاکره آن داشتیم، اعمال کنند، اجرای همه چیز است.» همچنین نماینده فرانسه اظهار داشت: «اکنون به شورای امنیت بستگی دارد که توافق وین را تأیید و به‌عنوان ضامن اجرای آن عمل کند.» اساس چنین ضمانتی، گسترش اختیارات شورای امنیت نیست، بلکه حمایت از جایگاه و تمامیت شورای امنیت، برای حفظ اهدافی است که در قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) و پیوست اول آن یعنی برجام، تصریح شده است.

در اینجا شایان ذکر است که قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) باید در سیاق مفاد تصریح‌شده در برجام (که به‌عنوان ضمیمه اول قطعنامه 2231 شورای امنیت است) نیز قرائت شود، در واقع، به یک معنا، قطعنامه اساساً پیوندی ناگسستنی با برجام دارد. در قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، شورا «برجام را  تأیید کرده، و مصرّانه خواستار اجرای کامل آن بر اساس برنامه زمانی مندرج در برجام می‌باشد.»، این مفاد در برجام برای ارائه یک راه‌حل «جامع» برنامه عمل بوده و یک راه‌حل نهایی برای بحرانی ساختگی در مورد برنامه صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای ایران است.

بنابراین، لازم به یادآوری است در بند دوم اجرایی قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، شورای امنیت «از همه دولت‌های عضو، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌خواهد آن دسته اقداماتی که برای حمایت از اجرای برجام مناسب باشد را اتخاذ نمایند، از جمله با انجام اقداماتی که همسو با برنامه اجرایی برجام و این قطعنامه هستند، و نیز از طریق خودداری از اقداماتی که اجرای تعهدات وفق برجام را تضعیف می‌نماید،» آشکارا دولت‌ها را مکلف می‌نماید تا از اِعمال تحریم‌های رفع‌شده در برجام، خودداری نمایند.

با بیان ویژگی‌های اصلی قطعنامه 2231 شورای امنیت در بالا، سه ویژگی متمایز از این قطعنامه در خصوص تعیین موضوع و هدف آن باید در نظر گرفته شود:

نخست، قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) نشانه «تغییر اساسی» در توجه شورای امنیت به این موضوع بوده و به ایجاد اعتماد به ماهیت کاملاً صلح‌آمیز برنامه انرژی هسته‌ای ایران کمک خواهد کرد. دوم، راه‌حل ارائه‌شده در قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) به‌منظور ارتقا و تسهیل توسعه روابط اقتصادی و تجاری عادی و همکاری با ایران بوده است. سوم، با عنایت به بند دوازدهم مقدمه قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، با خاتمه مفاد قطعنامه های قبلی و سایر اقدامات پیش‌بینی‌شده در این قطعنامه، از دولت‌های عضو خواسته شده نسبت به این تغییرات توجه لازم را داشته باشند.

بیانیه‌های مقامات آمریکایی مبنی بر قصد آنها برای اقدام علیه قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، بسیار نگران‌کننده است و ممکن است اوضاع را به شرایط غیرقابل‌کنترل بکشاند. این یک حقیقت تأییدشده و کاملاً مستند است که تلاش‌های مداوم ایالات متحده به‌طور یکجانبه برای ایجاد تغییرات اساسی در قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015)، اولین بار در نوع خود نیست. طرح شکست‌خورده ایالات متحده در نوامبر 2019 برای بِروزرسانی فهرست 2231 آخرین نمونه بارز بود. قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) برای خاتمه تحریم‌ها تصویب شده و نه برای تمدید تحریم‌هایی که توسط قطعنامه‌های قبلی و منقضی‌شده وضع شده بود. قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) صراحتاً به‌گونه‌ای طراحی و نوشته شده است تا یک قطعنامه تحریم نباشد. هرگونه اقدام علیه قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) و برخلاف این چارچوب، پیامدهای جدی برای دوام و پایداری شرایط توافق‌شده به‌همراه خواهد داشت.

ایالات متحده نه‌تنها در نقض فاحش قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) قرار دارد، بلکه آشکارا در تلاش است تا با مسیرهای غیرقانونی در بی‌احترامی مطلق به اصول تثبیت‌شده حقوق بین‌الملل، قطعنامه را بازگرداند. یک اصل اساسی حاکم بر روابط بین‌الملل که تثبیت شده، این است که دولتی که به تعهدات خود عمل نمی‌کند، نمی‌تواند مدعی حفظ حقوقی شود که منبعث از آن روابط است. در این مورد، صرفاً با خروج از برجام، ایالات متحده حق خود را از دست داده است.

بنابراین، من از جامعه بین‌المللی و به‌ویژه شورای امنیت و دبیرکل می‌خواهم که برای مقابله با این تلاش‌های بدخواهانه دولت ایالات متحده که مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت (2015) را به‌شدت تضعیف می‌کند، تمام اقدامات مقتضی را انجام دهند. سازمان ملل متحد باید مسئولیت خود را در قبال اقدامات تحریک‌آمیز اخیر ایالات متحده انجام دهد.

همان‌طور که در نامه رئیس جمهوری اسلامی ایران به همتایان 1+4 خود در 8 مه 2019 تصریح شده است، هرگونه تحریم یا محدودیت جدید توسط شورای امنیت خلاف تعهدات اساسی داده شده به مردم ایران است. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همان‌طور که قبلاً به اعضای باقی‌مانده در برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود و همه مسئولیت آن بر عهده ایالات متحده و هر موجودیتی خواهد بود که یا به ایالات متحده کمک کرده و یا تلویحاً در قبال رفتار غیرقانونی‌اش سکوت نماید.

همان‌طور که تقریباً 14 سال پیش نزد شورای امنیت سازمان ملل بیان کردم: «مردم و حکومت جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال رویارویی نیستند و همواره آمادگی خود را برای مشارکت در مذاکرات جدی و نتیجه‌گرای مبتنی بر احترام متقابل و برابری نشان داده‌اند. آنها همچنین بارها و بارها مقاومت خود را در برابر فشار، تهدید، بی‌عدالتی و تحمیل نشان داده‌اند.»، ملت من قبلاً حسن نیت و مسئولیت کامل خود را نشان داده است، اکنون نوبت جامعه جهانی است که سهم خود را ایفا کند، بر این اساس، من از سازمان ملل متحد مصرّانه می‌خواهم که دولت ایالات متحده را در قبال رفتارهای یکجانبه و غیرمسئولانه که اعتبار شورای امنیت سازمان ملل متحد و تمامیت منشور سازمان ملل را شدیدا به چالش می‌کشد، پاسخگو سازد.

موجب امتنان خواهد بود این نامه را به‌عنوان سند مجمع عمومی و شورای امنیت منتشر نمایید.

عالی‌جناب، احترامات فائقه اینجانب را پذیرا باشید.

محمدجواد ظریف

انتهای پیام/+

واژه های کاربردی مرتبط
واژه های کاربردی مرتبط
پربیننده‌ترین اخبار بین الملل
اخبار روز بین الملل
آخرین خبرهای روز
فلای تو دی
تبلیغات
رازی
مادیران
شهر خبر
فونیکس
میهن
گوشتیران
رایتل
triboon
طبیعت
پاکسان