تیر خلاص تگرگ به قلب کشاورزی سمنان؛ دستگاه‌های اجرایی در آزمون مقابله با سیلاب چه نمره‌ای می‌گیرند؟
بارش فراوان رحمت الهی در ماه‌ها و روزهای اخیر در شرق استان سمنان درحالی‌که جای شکر این نعمت را برای همگان باقی گذاشت؛ خسارت‌های فراوانی را نیز به شهرستان شاهرود در زمینه‌های مختلف وارد کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شاهرود، وقوع سیل در شهرستان‌های شاهرود و میامی که در هفته دوم اردیبهشت شدت یافت، به‌قدری بود که سبب آب‌گرفتگی و نشست زمین در چندین نقطه از معابر شهری و روستایی شد و بعضاً تا چند روز ادامه داشت.
کنار این بارش‌های سیل‌آسا و بی‌سابقه که برای نخستین بار در چند سال اخیر شاهرود را در رتبه اول بیشترین بارش‌های کشور در یک روز قرار داد، مهمانی ناخوانده به‌نام تگرگ نیز خسارت‌های سنگینی را به کشاورزی شرق استان وارد کرد و به‌تعبیری تیر خلاص را به قلب قطب کشاورزی استان زد.
باغداران و زراعت‌کارانی که بدون هیچ حامی و پشتوانه‌ای بهت‌زده به محصولات خسارت‌دیده خود می‌نگرند؛ اکنون منتظر اقدامات حمایتی و فوری از طرف دولت هستند تا بتوانند در این وضعیت رکود تولیدات کشاورزی، قامتشان را راست کنند و به گذران معمول و روال طبیعی زندگی خود بازگردند.
هرچند که مقابله با سرمازدگی و تگرگ همت مسئولان امر را می‌طلبد؛ اما در این میان نقش کشاورزان نیز بسیار مهم است؛ چراکه پیگیری و حوصله آنان در به نتیجه رسیدن سیستم‌های مقابله با سرمازدگی و همچنین تغییر گونه‌های کشت آسیب‌پذیر به مقاوم، اصلی‌ترین اقدام آنان در وضعیت کنونی است؛ به این دلیل که به ثمر رسیدن این اقدامات در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست.
از طرفی جبران حداقلی آسیب‌های وارده به کشاورزی شرق استان نیز مطالبه نخست کشاورزان و باغداران است که تا الآن شاهد اقدام عملیاتی توسط مقامات ارشد دولتی در استان نبوده‌ایم و امید است مدیران به داد حال‌وروز بیمارگونه کشاورزی شرق استان برسند و کشاورزان شاهرود و میامی را که بیش از 30 درصد اقتصاد شهرهای خود را اشغال می‌کنند و اینک به بزرگ‌ترین قشر آسیب‌پذیر این مناطق تبدیل شده‌اند، دریابند.
خسارت 363میلیاردی به کشاورزی شاهرود/ بیشترین خسارات سهم باغات انگور شد
در همین رابطه علی‌اصغر حجی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: درمجموع 12 هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی بیش از 363 میلیارد تومان خسارت دیده‌اند که بیشترین سهم این خسارات مربوط به باغات انگور با آسیب 80درصدی است؛ همچنین سایر باغات شامل سیب، پسته، گیلاس و آلبالو تا 50 درصد و یک‌هزار و 500 هکتار مزارع گندم و جو به‌میزان 50 درصد دچار آسیب شده است.
حجی افزود: در بخش تولیدات دامی هم حدود 870 میلیون و به زیرساخت‌ها و تأسیسات هم حدود 730 میلیون آسیب وارد شده که مراتب نیز به ستاد حوادث غیرمترقبه استانداری ارسال شده است.
همچنین تیم کارشناسی به‌همراه تیم صندوق بیمه کشاورزی از باغات خسارت‌دیده بازدید و حجم خسارت‌ها را تأیید کرده است و امیدواریم هرچه سریع‌تر نسبت به پرداخت بیمه کشاورزان اقدام شود.
رئیس جهاد کشاورزی شاهرود در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی باید در سال‌های آینده و در راستای مقابله با سرمازدگی در دستور کار این اداره قرار گیرد نیز گفت: طرح پوشش باغات مصوب شده و باغداران می‌توانند برای اجرای این طرح اقدام کنند و امیدواریم با ابلاغ اعتبارات مربوطه امکان اعطای تسهیلات در سریع‌ترین زمان فراهم شود. کنار این طرح پیگیر سامانه ضدتگرگ نیز هستیم که با اجرای این فناوری مساحتی حدود 100 هکتار از باغات ما از خسارت تگرگ نجات می‌یابد. تغییر درختان زردآلوی حساس به ارقام مقاوم نیز با استفاده از سرشاخه‌کاری (پیوند) در حال پیگیری است.
اما این پایان سریال خسارات واردشده به بخش‌های مختلف در شاهرود نیست.
همکاری تیم‌های امدادی مانند سپاه و ارتش خسارات را کاهش داد
کیارش پورنیا معاون هماهنگی امور عمرانی فرمانداری ویژه شهرستان شاهرود با تأیید خسارات واردآمده به بخش کشاورزی گفت: در حوزه راه 800 میلیون و در بخش آب‌های روستایی 190 میلیون تومان خسارت وارد شده است؛ در بخش مسکن نیز به بیش از 30 واحد مسکن روستایی و بیش از 10 واحد مسکونی شهری در حد آب‌گرفتگی و نشست زمین آسیب وارد شده که نیاز به تعمیرات دارد. در این میان آسیب‌ها به معابر روستایی 52 میلیون تومان و به معابر شهری نیز بیش از 30 میلیون تومان بوده است.
پورنیا در تشریح اقدامات مقابله با سیل نیز خاطرنشان کرد: به‌محض آغاز تگرگ و بارندگی، تیم‌های امدادی نظیر هلال‌احمر، سپاه ناحیه، ارتش، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، راه و شهرسازی و... با تمام امکانات لازم در محل حاضر شدند و اقدام به ارائه خدمات کردند و این مهم خسارات را کاهش داد.
وی افزود: تخلیه آب از منازل و ابنیه، ایجاد آب‌بند موقت، لایروبی معابر و بازگشایی مسیرهای آب‌گرفته، ترمیم و اصلاح اولیه راه‌های آسیب‌دیده از جمله اقدامات اولیه بوده است که پس‌ازآن در بازدیدهای میدانی ارزیابی خسارت‌ها آغاز شد.
معاون عمرانی فرماندار ویژه شاهرود اقدامات پیشگیرانه از وقوع سیل را که بایست در برنامه‌ریزی‌های آینده موردتوجه قرار گیرد به 2 شاخه شهر شاهرود و بخش‌های شهرستان تقسیم کرد و عنوان کرد: در شهر شاهرود ایجاد کانال‌های هدایت آب‌های سطحی به‌ویژه در جنوب شهر و همچنین اصلاح مسیر مسیل شهر ــ که به روستای مغان منتهی می‌شود ــ نیز ضروری است.
در روستاها و بخش‌ها به‌ویژه بخش بسطام، مطالعات سیلاب‌های فصلی، مسیرها و جمع‌آوری آن‌ها با طرح‌های آبخیزداری در بالادست باید به‌صورت کارشناسی انجام شود که کنار این مطالعات نیازمند اصلاح پل‌ها و معابر داخل روستاها و ایجاد جوی و کانال‌های لازم برای هدایت آب هستیم.
پورنیا اضافه کرد: آزادسازی مسیرها و رودخانه‌ها که مورد تصرف و موجب انسداد مسیر آب شده است از اولویت‌هاست؛ چراکه بخش عمده‌ای از خسارات ایجادشده ناشی از سیلاب‌ها به همین علت است.
معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار شاهرود با اعلام اینکه "پیگیر جبران خسارت‌های واردشده به‌ویژه در بخش کشاورزی هستیم" نیز اضافه کرد: با توجه به وقوع سیلاب‌های اخیر و بارش تگرگ بازدیدها انجام شد و در حال برآورد خسارات توسط دستگاه‌های مرتبط هستیم که پس از جمع‌بندی آن موارد توسط فرمانداری به مراجع مسئول ارسال می‌شود؛ ضمناً بحث جبران خسارات نیز از طریق سامانه‌هایی نظیر سامانه سجاد که در سال 98 از سوی وزارت کشور اعلام شد؛ پیگیری می‌شود.
پورنیا در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه برنامه بلندمدت دولت برای احیای کشاورزی نابودشده شهرستان شاهرود در آینده چیست گفت: با توجه به اینکه متأسفانه چندین سال است که باغات و مزارع کشاورزی شهرستان دچار آسیب تگرگ شده است؛ تغییر و اصلاح الگوی کشت و استفاده از شیوه‌های نوین اجتناب‌ناپذیر است.
وی خاطرنشان کرد: فعالان و بهره‌برداران در حوزه کشاورزی می‌بایست به‌سمت این هدف‌گذاری‌ها رفته و جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات کشاورزی استان نیز باید اقدامات لازم برای پیگیری و اجرای این اقدامات را فراهم کنند.
خسارت واردشده به معابر شهری و لزوم پیگیری کانال‌های هدایت آب در شهر شاهرود ما را بر آن داشت پای صحبت‌های رئیس شورای این شهر بنشینیم.
لزوم برنامه‌ریزی برای هدایت آب‌های روان و سیلاب‌ها در شهرداری شاهرود/ شکایت از شهردار استیضاح‌شده شاهرود
رئیس شورای اسلامی شهر شاهرود نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: موضوع آب‌گرفتگی معابر و هدایت کانال‌های آب یکی از مسائل اصلی در مدیریت شهری است که همه شهرها با آن درگیر هستند؛ به‌طوری‌که حجم آب واردشده در شهرها را به خارج از روستاها هدایت می‌کنند که در شهر شاهرود این حجم آب به منطقه «زیراستاق» هدایت می‌شود.
سید مصطفی طباطبایی با بیان اینکه "مشکل اصلی ما در شهر شاهرود چند نقطه مشخص است" گفت: خیابان تیرانداز، شهرک بهشتی از جمله این مناطق است که بایستی اقدامات لازم در اسرع وقت با پیگیری شهرداری و ستاد مدیریت بحران به سرانجام برسد.
رئیس شورای شهر شاهرود درباره سنگ‌فرش و محوطه‌سازی رودخانه و کانال اصلی شهر شاهرود نیز سخن به میان آورد و گفت: متأسفانه در دوران شهردار سابق شاهرود شاهد این اقدام نادرست و غیرکارشناسی بودیم که شهرداری بدون کسب مجوز از شورای شهر اقدام به ساخت پیاده‌رو و محوطه‌سازی با خرج و هزینه گزاف کرده بود که اکنون دقیقاً در راستای مسیل ورودی آب قرار دارد.
درحالی‌که در همه شهرها این محوطه‌سازی که با هدف گردشگری و زیباسازی شهری انجام می‌شود در حاشیه رودخانه‌ها و ارتفاع مناسب از مسیل رودخانه اجرایی می‌شود اما متأسفانه شهردار سابق شاهرود حدود 80 متر را به همین شکل در وسط رودخانه اصلی شاهرود ساخته و سپس آن را رها کرده است.
طباطبایی افزود: البته ما در مدیریت شهری پیگیر این موضوع هستیم و یکی از 14 پرسش ما از شهردار سابق شاهرود که جواب روشنی در این رابطه دریافت نکردیم نیز همین مورد بوده است که ایشان پاسخ اقناع‌کننده‌ای نداشت.
در همین رابطه پیگیری‌های حقوقی لازم برای پیگیری این موضوع از طرف شورای شهر در دستور کار است و به‌زودی به دادگستری ارسال می‌شود.
به‌هرحال انتظاری که از مسئولان می‌رود این است که با برنامه‌ریزی کارشناسی و تهیه برنامه جامع هدایت آب‌های سطحی و روان به خارج شهر از طرفی و جبران خسارت‌های واردآمده به‌ویژه در بخش کشاورزی از سوی دیگر به‌دنبال اجرای برنامه‌های بلندمدت برای پیشگیری حداکثری از به وقوع پیوستن این اتفاقات در شهرستان شاهرود باشند.
میزان تبخیر و هدررفت باران‌های فصلی که در شهرستان شاهرود 70 درصد است نیز بسیار جای تأمل دارد که باید بیش‌ازپیش در نحوه ذخیره‌سازی آب تجدیدنظر و اصلاحات لازم انجام شود.
لوازم اجرای این اقدامات در دو جهت خلاصه می‌شود که در مرحله نخست به استفاده از تجربیات سایر شهرها در مدیریت سیلاب ورودی به شهر و همچنین نحوه ذخیره آب و هدایت آن به سفره‌های زیرزمینی برمی‌گردد.
از منظری دیگر نیز استفاده از نظرات کارشناسی و علمی است که با توجه به مراکز علمی باارزش و سرمایه‌های انسانی تحصیل‌کرده شرق استان، تجربه‌ای گران‌بها را پیشِ‌روی مسئولان و مدیران نهاده که امید است از این ظرفیت به‌شیوه‌ای درست و مستمر استفاده شود تا شاید سبب پیشرفت شهرستان شاهرود و جبران عقب‌ماندگی‌ها باشد.
گزارش از مسعود کریمی
انتهای پیام/363/ش+
