به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، اندیشکدهِ "روسیه در سیاست جهانی" در شماره جدید مجله خود، مقالهای را به قلم ماکسیم براترسکی، استاد روابط بینالملل و عضو هیئت علمی مدرسه عالی اقتصاد روسیه منتشر کرده است. در این مقاله به وضعیت برخی از سازمانهای جهانی اشاره شده که در دوران پساکرونا به دلیل گسترش خودکفایی ملی اعتبار خود را از دست میدهند.
براترسکی مینویسد: همهگیری ویروس کرونا نقطه عطفی در بسیاری از فرایندهای مختلف مانند جهانیسازی، رویکرد منطقهای و مبارزه دولتها برای بقا بود. در این دوره بسیاری از کشورها با شعار مبارزه با کرونا اقدام به بستن مرزها، تقویت حاکمیت ملی، گسترش روابط روجانبه با همسایگان و انتقال روند تولید به داخل کشور خود کردند.
ناسیونالیسم اقتصادی و خودکفایی ملی به عنوان پیامد کرونا
وی معتقد است که پیامد همهگیری ویروس کرونا تنها بحران اقتصادی (مانند سایر بحرانهای اقتصادی جهان) نیست، بلکه این ویروس یک رکود اقتصادی در سطح بینالمللی را به وجود آورده است. کرونا کشورها را وادار به انزوای بیشتر و تا حد امکان خودکفایی کرده است. بنابراین کشورها با مسائل اقتصادی و در درجه اول اشتغالزایی روبرو هستند که این موضوع زمینهای برای تشدید رقابت بینالمللی (به جای همکاری) است.
کارشناس روس در این گزارش توضیح میدهد: بر خلاف بحران اقتصادی سال 2008، مؤسسههای جهانی، منطقهای و بینالمللی مانند گروه 20، اتحادیه اروپا و حتی اوپک نتوانستند نقش تاثیرگذاری در همهگیری کرونا داشته باشند. ایالات متحده که در گذشته ائتلافهای بینالمللی برای مقابله با ابولا تشکیل میداد، امروز فقط درگیری مشکلات داخلی خود است. بنابراین تضعیف نهادهای جهانی و رژیمهای چندجانبه دولتها را به سمت استراتژی خودکفایی سوق خواهد داد.
به نظر نویسنده، ایالات متحده آمریکا دیگر هژمون نیست و در غیاب آن جمهوری خلق چین هنوز تبدیل به چنین قدرتی نشده است. به همین دلیل میتوان انتظار از بین رفتن همکاری در بسیاری از مناطق، رکود اقتصادی جهان و افزایش تعداد درگیریهای مختلف را داشت. به نظر میرسد که نقطه شروع آن فشردهتر شدن تجارت جهانی به دلیل چاشنی امنیتی آن خواهد بود، در واقع تجارت جهانی به عنوان یک پدیده سیاسی انگاشته میشود که به طور قابل توجهی بر امنیت ملی و ثبات داخلی کشورها تاثیر میگذارد. این روند کاهشی علاوه بر تجارت بینالمللی، در سرمایهگذاری و انتقال فناوری نیز رخ میدهد که پیامدهای جدی سیاسی و ایدئولوژیکی به همراه خواهد داشت.
کاهش تجارت جهانی و بیاعتباری سازمانهای کنترلکننده آن
در این گزارش آمده است: در دهههای اخیر، سرمایهگذاری مستقیم به طور عمده در خدمت ایده تقسیم بینالمللی کار و با هدف تولید جهانی بوده است. بدین ترتیب که استفاده از مزایای نسبیِ برخی کشورها از جمله هزینههای پایین نیروی کار، دسترسی به منابع اولیه و موقعیت جغرافیایی مناسب آنها در دستور کار بوده است. با همهگیری ویروس کرونا، ناسیونالیسم اقتصادی افزایش مییابد که در نتیجه آن برنامه سرمایهگذاری بسیاری از شرکتهای جهانی مورد بازبینی قرار میگیرد. البته برخی سرمایهگذاریها با هدف تولید کالا برای بازارهای محلی همچنان جذاب خواهد بود.
نویسنده با تاکید بر اینکه پایین آمدن میزان تعاملات و تجارت جهانی موجب کاهش تقاضا برای ارز بینالمللی (به طور عمده دلار آمریکا) خواهد شد، معتقد است: اگر حجم معاملات در اقتصاد ملی نسبت به تجارت خارجی بیشتر شود، تقاضای پول ملی از تقاضای جهانی فراتر خواهد رفت. همچنین میتوان انتظار داشت که کشورهای نوظهور اقتصادی (بریکس) بر اصلاح سیستم پولی جهان متمرکز شوند. با این حال تحولی در سیستم پولی جهان رخ نخواهد داد اما همکاریهای پولی بینالمللی تضعیف میشود.
براترسکی در ترسیم وضعیت ژئوپلتیکی جهان در دوران پساکرونا، مینویسد: تا به امروز ژئوپلتیک مسلط و موفق تنها به معنای کنترل سرزمینی نبوده است، بلکه تسلط ژئوپلتیک با کنترل تجارت جهانی از طریق سیستمهای ارزی، لجستکی و حضور نظامی جهانی محقق میشد. به همین دلیل است جامعه آتلانتیک شروع به ایجاد مؤسسات و رژیمهای بینالمللی کرد که دقیقا با همین هدف پایگاههای نظامی و واحدهای دریایی در سطح جهانی مستقر شد. اما با همهگیری ویروس کرونا و کاهش چشمگیر تجارت جهانی، این نهادها و استراتژیها دیگر معنای واقعی خود را نخواهند داشت و از بین رفتن انگیزه اقتصادی این نهادها به معنای عدم ضرورت آنها خواهد بود.
انتهای پیام/