به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مسئله نیروی کار غیر رسمی و کارگاه های زیرزمینی سالهای زیادی است که یکی از معضلات بازار کار تلقی می شود. اشتغال پنهان که از آن تحت عنوان «اشتغال غیررسمی» نیز از آن یاد میشود، بخشی از بازار کار و آمارهای شغلی را در بر میگیرد.
در ادبیات اقتصادی، اشتغال غیر رسمی تمام شاغلانی را در بر میگیرد که از حمایتهای اجتماعی از جمله پوشش بیمهای محرومند اما فارغ از اینکه چه میزان در روز، هفته و ماه در بازار کار فعالیت دارند، در آمارهای اشتغال رسمی کشور قرار میگیرند. البته یک شغل غیررسمی لزوماً بیکیفیت نیست، بلکه ممکن است ماهیت یک شغل برای فرد شاغل به لحاظ پارامترهای درآمدی و میزان رضایتمندی، رضایت بخش باشد اما به دلیل محرومیت از پوشش بیمهای یا سایر حمایتها، در زمره اشتغال غیررسمی قرار گیرد.
بخشی از اشتغال زمانی شکل غیررسمی به خود می گیرد که کارفرمایان به دلیل مقاومت در برابر پرداخت حق بیمه و همچنین مقاومت در برابر شناسایی شدن، نیروی کار خود را از پوشش بیمهای محروم میکنند. البته آماری رسمی از میزان اشتغال غیررسمی کشور وجود ندارد و برآوردها از فعالیت حدود 3.5میلیون نیروی کار به صورت غیررسمی حکایت دارند.
درشرایط کرونا تعداد زیادی از مشاغل غیر رسمی بیکار شدند که دولت به منظور حمایت از آنها طرح بیمه بیکاری را در دستور کار قرار داد.مسعود بابایی ،مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی از ثبت درخواست 822 هزار و 868 نفر در سامانه بیمه بیکاری خبر داد و گفت: از این تعداد 689 هزار و 92 نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری کرونا شناخته شدند.
وی درباره شرط پرداخت بیمه بیکاری ایام کرونا گفت: شرط پرداخت مقرری بیمه بیکاری مشمول بودن قانون کار، قانون تامین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری است. کل مشمولین قانون کار که تابع قانون تامین اجتماعی و مشمول قانون بیمه بیکاری هستند می توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند و صاحبان حرف و مشاغل آزاد، اتباع خارجی، خویش فرمایان، بازنشستگان و از کارافتادگان کلی مشمول بیمه بیکاری نیستند.
حدود133 هزار و 776 نفر از درخواست کنندگان در سامانه بیمه بیکاری مورد تأیید برای دریافت مقرری بیمه بیکاری قرار نگرفتند که این موضوع به معنی این است که این تعداد از افراد مشمول قانون کار نبودند و به همین دلیل تأیید نشدند، یعنی اشتغال غیر رسمی داشتند.
این کمترین میزان اعلام رسمی از بیکاری مشاغل غیررسمی در دوران کرونا است. اما مشاغل غیررسمی چه مشاغلی هستند؟
از جمله مصادیق اشتغال غیررسمی عبارتند از: اغلب شاغلین خانگی، اشتغال با هدف تولید برای مصرف نهایی خانوار، شاغلان فامیلی بدون مزد.
از جمله مشخصههای مزد و حقوق بگیران غیررسمی عبارتند از: نداشتن قراردادیا حکم کارگزینی، پرداختن نشدن بیمه بازنشستگی و درمان، استفاده نکردن از مرخصی استحقاقی و استعلاجی، عدم امکان استفاده از حمایتهای مربوط به فرزندآوری.
البته برخی از کارشناسان معتقد هستند که بخش غیررسمی همیشه مضر نیست و میتواند به برنامه ایجاد اشتغال، تولید درآمد و کاهش فقر در کشور کمک کند، خلأ آمارهای قابل استناد برای بخش غیر رسمی در کشور کاملاً مشهود و ملموس عنوان شده است.
تولید آمار اشتغال غیررسمی و آمار اشتغال بخش غیر رسمی در کشور میتواند ضمن راهگشا بودن در پایش تحولات اقتصادی کشور، ابزاری مهم در سیاستگذاریها و تصمیم سازیهای حوزه سیاست بازار کار با رویکرد جنسیتی باشد. لذا باید نظام برنامه ریزی کشور به این مهم توجه کند و ابزارهای لازم را در اختیار نظام آماری کشور و به ویژه مرکز آمار ایران قرار دهد تا اندازه گیری بخش غیررسمی در دستور کار نظام آماری کشور قرارگرفته و دادههای لازم برای پایش گذار از اقتصاد غیر رسمی به رسمی فراهم شود.
انتهای پیام/