میرمحبوب حسینی موسوی، کارشناس آبخیزداری حوزۀ آبخیز دریاچۀ ارومیه، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به اینکه مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون مدیریت جامع حوزۀ آبخیز میتواند در استحصال و مدیریت مصرف بهینۀ آب و حفظ محیط زیست کمک نماید، گفت: مجلس شورای اسلامی باید با اصلاح قوانین نامناسبی که در سال 1361 موجب صدور پروانه به چاههای حفر شده و نیز در سال 1383 حذف حقالنظاره آب کشاورزی موجب گردیده و در سال 1389 به چاههای قبل از 1385 در صورت عدم اضرار و حریم و وجود پتانسیل، پروانه صادر کرده، میتواند از اضافه برداشت آبهای تجدیدپذیر و سفرههای زیرزمینی جلوگیری کرده و به نسل حاضر و نسلهای آینده خدمت نماید.
این کارشناس آبخیزداری با تأکید بر اینکه سرانۀ آب کشور قبل از انقلاب 36 هزار متر مکعب به ازای هر نفر بوده و حالا به 1700 متر مکعب رسیده است؛ خاطرنشان کرد: در وضعیت کنونی حدود 72 درصد نزولات جوی در مدت زمان کمی بهوسیلۀ تبخیر و تعرّق، مجدد وارد جو میشود. لذا یکی از راههای مؤثر کاهش تبخیر اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری میباشد. با اقدامات بیولوژیکی و تقویت پوشش گیاهی میتوان بخشی از بارش را به زمین نفوذ داد و سفرههای زیرزمینی را تقویت کرد و سرعت بخشی را با اقدامات بیومکانیکی و مکانیکی کاهش داد و بعد از تهنشین شدن رسوبات به مخازن سدها سرازیر نمود.
وی افزود: طبق تحقیقات به عمل آمده به ازای هر هکتار عملیات آبخیزداری در حوزههای آبخیز حدود 520 متر مکعب و حدود 120 کیلوگرم علوفه تولید میشود و همچنین با اجرای عملیات آبخوانداری در مناطقی که بافت سبک داشته و نفوذپذیری بالایی دارند، میتوان حدود 1000 متر مکعب آب به سفرههای زیرزمینی هدایت نمود و علاوه بر تولید گیاهان دارویی در مراتع، میتوان با تبدیل همین 120 کیلوگرم علوفه به گوشت و لبنیات، به جهش تولید ملی کمک شایانی کرد.
کارشناس آبخیزداری حوزۀ آبخیز دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه با عملیات آبخیزداری میتوان نزولات جوی را به سفرههای زیرزمینی هدایت کرده و سدهای زیرزمینی فراوانی ایجاد کرد، اظهار داشت: عملیات آبخیزداری و آبخوانداری باعث شده آبهای ناشی از نزولات آسمانی هم از لحاظ تبخیر و هم از لحاظ آلودگی در امان بمانند و این مسئله از آنجا حائز اهمیت است که بیش از 50 درصد آب شرب و کشاورزی شهرها و روستاییان از طریق چشمهها، قنوات و چاهها تأمین میشود و وجود آب سالم و بهداشتی به مقدار کافی برای توسعۀ اقتصادی روستاها و نیز سلامت و بهداشت آبخیزنشینان مهم است.
میرمحبوب حسینی با بیان اینکه از علل عمدۀ وقوع سیل در کشور، تجاوز به حریم رودخانهها و کمتوجهی به تالابها بهعنوان پذیرندۀ سرریز رودخانهها و عدم اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در حوزههای آبخیز کشور است، خاطرنشان کرد: سیلاب زمانی اتفاق میافتد که پوشش گیاهی و خاک قادر به جذب همۀ بارش نبوده و در نتیجه رودخانهها گذردهی رواناب ایجاد شده را نداشته و با سرریز از آنها باعث وقوع سیلاب و خسارت جانی و مالی میشود و به همین خاطر با محاسبۀ مساحت حوزه و میزان رواناب، مخازن و سدهایی در حوزۀ آبخیز ساخته میشود که این سدها و سازههای آبخیزداری، رواناب ناشی از بارش را در پشت خود جمع کرده و ضمن بهرهبرداری از این سدها و سازهها، خسارت جانی و مالی سیلابها کاهش مییابد.
این کارشناس آبخیزداری با بیان اینکه آبخیزداری در زمان خشکسالی، آب را جمعآوری آب کرده و آن را در اختیار حوزهنشینان قرار میدهد و در زمان ترسالی از شدت سیل میکاهد، افزود: اجرای عملیات آبخیزداری مخصوصاً عملیات بیولوژیکی موجب افزایش پوشش گیاهی و نفوذ بخشی از نزولات جوی و کاهش سرعت جریان آب شده و ضمن کاهش فرسایش خاک، زمان تمرکز آب در آبراههها را بالا برده و از بروز سیلاب میکاهد.
حسینی موسوی دربارۀ علل و عوامل سیل مخرب سالهای اخیر در مناطق مختلف کشور گفت: از نظر مورفولوژی و توپوگرافی و عوامل دخیل در سیلاب مانند شدت و مدت بارش و نیز سرعت جریانهای سطحی، استانهای سیلخیز کشور متفاوت بوده و نمیتوان برای مقابله با سیل در نقاط مختلف کشور نسخۀ یکسانی پیچید. ولی استانهای شمالی و جنوبی در تجاوز به بستر و حریم رودخانه و لایروبی نکردن رودخانهها مشترک بودهاند.
وی گفت: علت اصلی سیل در استانهای مازندران و گلستان در سیل سال گذشته، توسعۀ کارخانههای فرآوری چوب، تخریب جنگلها و مراتع و کاهش جذب آب در بالادست شهرها بوده و در استان خوزستان ضعف مدیریت و عدم تنظیم ظرفیت سدهای مخزنی و تنظیمی عامل شدت سیل و خسارت وارده بوده است.
کل پروندۀ «معجزه آبخیزداری» اینجا در دسترس است
انتهای پیام/