به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ در شرایطی که این روزها٬ ترکیه توان و قدرت خود را بر روی دو نقطه متمرکز کرده است. تیم سیاسی٬ امنیتی و دفاعی اردوغان٬ بخشی از نیروی خود را صرف مداخله در سوریه و بخش دیگر را بر روی حمله هوایی و زمینی به مواضع پ.ک.ک در شمال عراق کرده٬ اما در آن سوی مرز و در شمال سوریه٬ اتفاقات جدیدی روی داده است.
ماجرا از این قرار است که دوطیف احزاب و گروههای کُرد سوریه که تاکنون رو در روی هم ایستاده بودند٬ حالا توافق نامه همکاری امضا کردهاند و قرار است٬ با هم کار کنند. این اتفاق٬ دو بُعد بسیار مهم دارد: اول این که بخشی از احزاب کُردی مزبور٬ تا دیروز تحت الحمایه آنکارا بودند. دوم این که در حصول توافق بین آنها٬ آمریکا نقش مستقیمی ایفا کرده است. بنابراین میتوان گفت٬ مداخله مستقیم تیم دونالد ترامپ در امضای توافق بین گروههای کُرد در شمال سوریه٬ به معنی نادیده گرفتن اعتراضات ترکیه و بیاعتنایی واشنگتن به نظرات آنکارا در مورد شرق فرات است.
ویلیام٬ مردی که همه جا میرود
در دوران باراک اوباما٬ مردی به نام برت مک گورک به عنوان نماینده ویژه دولت آمریکا در ائتلاف ضد داعش٬ در کوتاه مدت٬ نه تنها در سوریه٬ بلکه در عراق هم از قدرت فراوانی برخوردار شد.
در حوزه ماموریتی برت مک گورک٬ مسائل متعدد و گستردهای وجود داشت. مسائل و موضوعاتی همچون هماهنگی سیاسی و اطلاعاتی بین کشورهای ائتلاف ضد داعش٬ کار با احزاب و عشایر اهل سنت عراق٬ گفتوگو با جریانات قومی ترکمان و شیعه٬ گفتوگو با کردها٬ هماهنگی با گروههای آشوری و اقلیت ارمنی شمال سوریه٬ هماهنگی با کشورهای عربی مرتبط با پرونده سوریه و ریاست پایگاه تحلیل اطلاعاتی آمریکا در عراق.
دوستی و ارتباط مداوم مک گورک با کردها در اقلیم کردستان عراق و در شمال سوریه٬ موجب نگرانی آنکارا شد و اردوغان بارها در سخنرانیهای خود٬ به شکل آشکار به مک گورک تاخت. اما برخلاف انتظار اردوغان٬ مسئولیت او در دوران دونالد ترامپ نیز به مدت چند سال ادامه پیدا کرد و سپس برکنار شد.
آنکارا تصور می کرد با رفتن مک گورک و آمدن دیپلمات قدیمی و ترکیهشناسی همچون جیمز جفری٬ اوضاع تغییر خواهد کرد. اما واقعیت این است که جیمز جفری در تیم خود تقسیم ماموریت کرده و فردی را به عنوان مسئول مستقیم پرونده کردهای سوریه معرفی کرده که از مک گورک هم فعالتر است.
این فرد ویلیام روباک نام دارد. مردی که از کوبانی گرفته تا عین عیسی و قامیشلو و دیرک و سرکانی٬ همواره در حال سفر و گفتوگو است و با تمام سران عشایر عرب٬ کُرد و برخی چهرههای ترکمان٬ طرح دوستی ریخته و تاکنون با هماهنگیهای او٬ چندین سناتور و نماینده کنگره آمریکا به شمال سوریه رفته و با کردها دیدار کردهاند.
حالا همه ویلیام روباک را به عنوان دست راست جفری و معاون فرستاده ویژه آمریکا در ائتلاف آمریکایی ضد داعش میشناسند. اما شواهد نشان میدهد که روباک٬ کاری به عراق ندارد و صرفاً در سوریه گردش میکند. او در سه سال اخیر٬ دهها بار به مناطق کردنشین شمال سوریه سفر کرده و تمام توان خود را بر این پرونده متمرکز کرده است.
روباک چند روز پیش موفق شد تا با گرد آوردن 24 نفر از دو طیف سیاسی کردهای وابسته به اوجالان و وابسته به بارزانی٬ بین آنان٬ توافقنامه همکاری گسترده مدیریتی و اجرایی را به امضای روسای احزاب و جریانات برساند.
احزاب و گروههای کُردی قدیمی نزدیک به بارزانی که از آنان به عنوان «شورای میهنی کردهای سوریه» (ENKS) نام برده میشود٬ پیشتر توسط گروههای اقماری پ.ک.ک٬ از شمال سوریه بیرون رانده شده و حق هیچگونه فعالیتی نداشتند. آنان نیز به مخالفین سوری تحت حمایت اردوغان پیوسته و در آنکارا و استانبول دفتر داشتند.
دوری از پ.ک.ک و نزدیک شدن به معارضین عرب سوری٬ موجب شد که این طیف از فعالان سیاسی کُرد در تمام مذاکرات مربوط به سوریه در کشورهای مختلف شرکت کنند و در آستانه٬ ژنو٬ لندن٬ واشنگتن و دیگر شهرها٬ همواره بخشی از مذاکره کنندگان باشند و حتی یکی از آنان در دیدار احمد الجربا رئیس اسبق معارضین سوری با باراک اوباما نیز حضو پیدا کرد.
اما حالا ورق برگشته و آمریکاییها٬ این گروه از کردها را اقناع کردهاند که برای مشارکت در مدیریت سیاسی و اجرایی ساختار غیر رسمی و دفاکتوی شمال سوریه٬ در کنار نهادهای اقماری پ.ک.ک باشند.
این همان اتفاقی است که ترکیه را خشمگین کرده و مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه این کشور٬ اعلام کرده که از این به بعد٬ «شورای میهنی کردهای سوریه» (ENKS) به جرم همکاری با نهادهای اقماری پ.ک.ک٬ از اهداف حملات ترکیه خواهد بود.
توافق بین کردها با وساطت آمریکا در شرایطی صورت گرفته که واشنگتن به دنبال آن است تا با ضرب و زور قانون قیصر٬ زندگی میلیونها شهروند سوری را به خطر بیاندازد.
از دیگر سو٬ این اقدام آمریکا از منظر روابط واشنگتن – آنکارا نیز پیامهای مهمی دارد. دونالد ترامپ٬ تاکنون چندین بار به شکل آشکار نشان داده که توجهی به نگرش و خواستههای ترکیه در شمال سوریه ندارد.
اگر چه او حاضر نشد در برابر هجوم بیامان ارتش ترکیه به شرق فرات در کنار کردها بایستد٬ اما با پیامهای توییتری خود لرزه بر اندام اقتصاد ترکیه انداخته و اردوغان را تهدید کرد و حتی حاضر شد به شکل تلفنی با مرد شماره یک نیروهای سوریه دموکراتیک یعنی مظلوم کوبانی صحبت کرده و او را ژنرال بنامد.
اما در شرایط کنونی٬ با توجه به مشکلات داخلی آمریکا٬ فلج شدن تیم ترامپ در برابر کرونا و قرار گرفتن در آستانه انتخابات٬ بعید است که آمریکا بخواهد در شمال سوریه٬ برای کردها اقدام خاصی انجام دهد.
اما تا همین جای کار هم نشان داده که همکاری گسترده ترکیه با روسیه در لیبی و غرب فرات٬ مابهازا و هزینههایی در شرق فرات دارد و واشنگتن تمایل دارد بدون آن که نیروی پرشماری را در این مناطق حفظ کند٬ با استفاده از نیروی کردها٬ نفوذ خود را حفظ کند و در همان حال٬ اقدامات ترکیه را نیز تا حد قابل توجهی٬ کنترل کند.
حال باید دید٬ ترکیه پس از فارغ شدن از گرفتاریهای متعدد پرونده لیبی و رسیدن به ثبات و همچنین پس از جنجال حملات هوایی و زمینی در شمال عراق٬ برای مقابله با این تصمیم تیم ترامپ٬ چه تدابیری خواهد اندیشید.
انتهای پیام/