به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ امضای توافقنامه امنیتی دریایی بین ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی در اواخر سال 2019 میلادی٬ منجر به آن شد که ترکیه از یک سو در میدان تحولات لیبی٬ حضور چشمگیرتری داشته باشد و از دیگر سو٬ باعث شد که تنش و اختلاف بین ترکیه و یونان از یک سو و ترکیه و مصر از دیگر سو٬ بیشتر و بیشتر شود. اما شواهد نشان میدهد که تنش بین آنکارا و قاهره جدیتر است و دستکم در شرایط کنونی٬ آتن از رویارویی جدی با آنکارا حذر میکند.
سیسی زخم کهنه ترکیه
پیروزی جریان اخوان المسلمین در مصر و به قدرت رسیدن محمد مرسی پس از پایان حیات دیکتاتوری مبارک٬ روزنه امیدی بهروی ترکیه گشود، چرا که ترکیه امیدوار بود تا اقتدار تیم مرسی در مصر٬ بهموازات قدرت گرفتن تیم راشد الغنوشی در تونس٬ منجر به تقویت نفوذ آنکارا در قاره آفریقا شود و گفتمان اخوانیها را غالب گرداند. اما تنشهای داخلی به سمت و سویی پیش رفت که منجر به قدرت گرفتن عبدالفتاح السیسی شد.
اردوغان در تمام سخنرانیهای داخلی خود٬ خواهان آزادی مرسی بود و پس از مرگ او نیز٬ بارها نزد هواداران خود٬ از مرسی بهنیکی یاد کرده او را شهید راه دموکراسی دانست، بنابراین٬ دولت ترکیه٬ از تحولات مصر٬ زخم و کینه قدیمی به دل دارد و هنوز هم نهتنها رجب طیب اردوغان رئیس جمهور٬ بلکه دیگر مقامات دولت و حزب عدالت و توسعه نیز٬ با الفاظی همچون «دیکتاتور» و «کودتاگر» از ژنرال عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر٬ یاد میکنند و رسانههای نزدیک به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه٬ در سالگرد وفات مرسی٬ از او با لفظ شهید یاد کردند.
لذا طبیعی است که در تحولات لیبی نیز٬ آنکارا نگران آن باشد که یک نظامی بهنام ژنرال حفتر٬ با حمایت یک کهنهنظامی خارجی بهنام سیسی٬ دولت السراج را کنار بزند.
آنکارا و اظهارات نگرانکننده سیسی
جدیداً عبدالفتاح السیسی اعلام کرده است که به حمایت از نیروهای ژنرال خلیفه حفتر ادامه میدهد و حفظ دو نقطه مهم بهنام جفره و سرت برای قاهره خط قرمز است و ممکن است تحت شرایط خاص٬ قاهره گزینه اعزام نیرو به لیبی را در دستور کار قرار دهد.
جفره و سرت که بهروی نقشه زیر با دایره آبی مشخص شدهاند٬ بهعنوان نقاطی قلمداد میشوند که اگر بهطور کامل در اختیار ارتش تحت امر دولت وفاق ملی قرار بگیرند و نیروهای حفتر از حوالی این مناطق بیرون رانده شوند٬ استیلای کامل فائز السراج و در هم پیچیده شدن طومار حفتر٬ در عمل اتفاق خواهد افتاد.
سخنگوی دولت و همچنین سخنگوی ارتش لیبی در بیانیههایی جداگانه٬ ضمن توصیف اظهارات سیسی بهعنوان مداخله در امور داخلی لیبی٬ او را به حمایت از دشمنان تجزیهطلب و برانگیختن جنگ و فتنه داخلی متهم کردهاند.
این موضوع بازتاب گستردهای در رسانههای ترکیه پیدا کرده است و ابراهیم کالین سخنگو و مشاور بخش سیاست و امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری ترکیه٬ خواهان آن شد که سیسی دست از مداخله در امور داخلی لیبی بردارد.
نگرانی سفیر و وزیر اسبق ترکیه
یاشار یاکش دیپلمات کهنهکاری است که از سال 1995 تا 1998 میلادی سفیر ترکیه در قاهره بود و شناخت دقیقی از معادلات سیاسی مصر و آفریقا دارد. او همچنین از سال 2002 تا 2003 میلادی وزیر امور خارجه ترکیه بود. اما حالا پس از بازنشستگی و فاصله گرفتن از حزب عدالت و توسعه٬ گهگاه در مورد دیپلماسی و سیاست خارجی دولت اردوغان اظهار نظر میکند و نسبت به تصمیمات تیم اردوغان و دستگاه دیپلماسی آنکارا٬ دیدگاه انتقادی دارد و با روند فعلی دیپلماسی ترکیه موافق نیست.
وزیر امور خارجه اسبق ترکیه٬ دیروز در مصاحبه با روزنامه جمهوریت٬ ضمن ابراز نگرانی از عدم استفاده از ابزار دیپلماسی٬ اعلام کرده است که روند کنونی اختلافات قاهره و آنکارا در لیبی٬ احتمال درگیری بین ترکیه و مصر را تقویت میکند.
یاشار یاکش گفته است: «تنها ابزاری که میتواند مانع از درگیری بین نظامیان ترکیه و مصر در مکیدان لیبی شود٬ دیپلماسی است. اما متأسفانه الآن این ابزار رها شده و بلااستفاده مانده است، بنابراین در صورت اعزام نیرو از قاهره به لیبی٬ تنش و درگیری بین نیروهای ترکیه و مصر٬ محتمل است و چنین چیزی میتواند پیامدهای بدی بهدنبال بیاورد.»
وزیر اسبق امور خارجه ترکیه گفته است: «مرز مصر و لیبی٬ موانع و حصار فنی جدی ندارد و نیروهای مصری میتوانند بهراحتی از آنجا بگذرند. من آن مناطق را دیدهام. بافت اجتماعی آن مرز٬ بر اساس روابط قبیلهای و عشیرتی است و نیمی از عشایر و قبایل لیبی در مرز٬ طرفدار مصر هستند و در صورتی که قاهره نیرو اعزام کند٬ از حمایت این قبایل برخوردار خواهد شد.»
یاکش در ادامه دست به مقایسهای عجیب زده و گفته است: «سیسی٬ اخوانیها را همچون یک تهدید جدی میبیند. اخوان المسلمین لیبی از دید سیسی٬ همان چیزی است که ترکیه در قبال عناصر پ.ک.ک. مستقر در سوریه متصور است. سیسی٬ رشد اخوانیها در لیبی را مانند تهدید علیه امنیت ملی خود میبیند و اخوانیهای لیبی را میتوان نوعی تهدید پ.ک.ک. دانست که توجه سیسی را بهسوی خود جلب کرده است.»
یاکش همچنین٬ توافق دریایی بین اردوغان و السراج را برای ترکیه بهعنوان پنجره فرصتهای نوین قلمداد کرده و در این مورد گفته است: «بدون شک این توافق ارزشمند است. اما در دیپلماسی٬ هیچگاه نباید بهدنبال نتیجه صددرصدی باشید، همین الآن هم امکان یافتن راه میانه وجود دارد. اگر با مصر درگیر شویم٬ قطعاً درگیری داغ و خونینی روی خواهد داد. این وظیفه دیپلماتها است که راه میانه را پیدا کنند و این ترکیه است که باید در این مسیر پیشقدم شود.»
سخنان وزیر اسبق ترکیه در حالی بیان شده است که روزنامهها و رسانههای وابسته به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه همچون روزنامه ینیشفق و شبکه تلویزیونی آخبر٬ موج گسترده سیسیستیزی را آغاز کردهاند و شواهد نشان میدهد که ترکیه قصد ندارد با مصر وارد مذاکره شود.
انتهای پیام/+