گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- طرح سوال از رئیس جمهور 2 روز قبل، 15 تیر با 134 امضا تقدیم هیات رئیسه شد. در این طرح نمایندگان 5 سوال با محوریت مسائل اقتصادی را مطرح کردند. این برای دومین بار است که مجلس قصد سوال از آقای حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور را دارد.
سوال از دولتمردان زمانی رخ میدهد که یک چهارم نمایندگان درموضوع یا موضوعات خاصی (که شیوه آن در آئین نامه داخلی مجلس آمده) از عملکرد رئیس جمهور و یا وزرا سوال داشته باشند و در این صورت رئیس جهور تا یک ماه و وزرا تا 10 روز زمان دارند تا با حضور در صحن علنی مجلس به این سوالات پاسخ دهند.
سوال از رئیس جمهور اگرچه یکی از ابزارهای قانونی نمایندگان برای نظارت بر عملکرد دولت است و باز هم اگرچه امروز کشور در وضعیت بدی از منظر اقتصادی (چه به لحاظ تورم، چه افزایش بی سابقه قیمت ارز و طلا و...) بسر میبرد، ولی این سوال نیز به ذهن می رسد که سوال از رئیس دولت با این فرایند زمانبر (چون ابتدا سوالات در کمیسیون های مربوطه باید بررسی شود) ودر حال حاضر و با شرایطی که دولت و کشور دارد قرار است چه مشکلی را حل کند؟ لذا با تأکید بر اینکه سوال، چه از رئیس جمهور و چه از وزرا جزو حقوق نمایندگان است، در ذیل به بررسی این مسئله میپردازیم که آیا اعمال این حق در حال حاضر نفعی هم دارد و مصداق عقلانیت هست یا خیر؟
یکم: فرض کنیم نمایندگان با طرح سوال و به مجلس کشاندن رئیسجمهور قصد دارند به مردم اثبات کنند که راه و روش رئیسجمهور درباره اقتصاد و سیاستخارجی و ... تاکنون خطا بوده و عملکردش هم مطلوب نیست! ایده بدی نیست، اما مسئله اینجاست که آیا الان جامعه نظر متفاوتی نسبت به وضعیت و روش دولت دارد؟ آنچنانکه از نتایج افکارسنجی موسسات مختلف نیز برمیآید این دولت در بدترین وضعیت اقبال عمومی است و میزان رضایت از دولت در برخی برههها به صفر میل میکند! لذا اتکا به این هدف نمیتواند برای طرح سوال از رئیسجمهور معقول باشد. و به عبارت دیگر، در بهترین حالت، اگر نمایندگان مجلس بتوانند سوالها و نطقهای مناسبی را به نمایش بگذارند، تحصیل حاصل کردهاند و البته کار عبثی انجام شده است. هرچند با عنایت به تجربهی این مجلس در ماجرای حضور آقای محمدجواد ظریف، بعید نیست که نهایتاً نقض غرض هم بکنند!
اگر مسئله، اثبات چنین گزارهای به نخبگان سیاسی و اجتماعی هم باشد، مسئله اینجاست که ماههاست بر سر اعلام برائت از کارنامه دولت دعواست!
دوم: احتمال دیگر آن است که نمایندگان با طرح سوال از رئیسجمهور، بخواهند به خود ایشان اثبات کنند که دولت راه غلطی را در پیش گرفته و باید اصلاح کند! این موضوع نیز به لحاظ زبانی و بیانی در طول 7 سال دولت آقای روحانی هزاران بار و بلکه بیشتر به انحاء مختلف گفته شده و به نظر نمیرسد خود دولت نیز به نحو ارتکاذی و نیمهآگاهانه از اشتباه بودن رویهاش مطلع نباشد. حال اینکه چرا با وجود این اطلاع، مسیر غلط خود را ادامه می دهد، شاید چون راه دیگری بلد نیست و هرآنچه در توان داشته بکار گرفته و به هر آنچه که اعتقاد داشته در طول این چند سال عمل کرده و بعید است در طول یک سال باقیمانده، بخواهد خود را به لحاظ معرفتی زیر و رو کند!
سوم: تنها احتمالی که باقی میماند آن است که فرض کنیم نمایندگان میخواهند طرح سوال از رئیسجمهور را به نقطه شروعی برای کنار زدن رئیسجمهور از طریق استیضاح و روی کارآوردن مسئول اجرایی دیگری تبدیل کنند! صرفنظر از اینکه چنین کاری بنیاداً درست است یا غلط، ماجرا اینجاست که در حال حاضر کمتر از یکسال به پایان این دولت باقی است و فرض کنیم نمایندگان بتوانند مسیری که میخواهند را کاملاً آنطور که میخواهند، حرفهای! به پیش بروند. بعید به نظر میرسد که پروسهای مانند استیضاح با همهی دنگ و فنگ سیاسی و اجتماعیاش، کمتر از 5-6ماه طول بکشد! فرض کنیم تا اینجا نیز نمایندگان توانستند ادامه دهند، پس از آن چه خواهد شد؟ معاون اول رئیسجمهور (آقای جهانگیری) عهدهدار مسئولیت دولت خواهد بود تا انتخابات جدیدی را ظرف 50 روز برگزار کند!
لذا این پروسه با در نظر گرفتن وضعیت فعلی سیاسی کشور، میتواند حدود یکسال به طول بینجامد؛ اما مسئله اینجاست که کمتر از یکسال بعد به همین روال کنونی نیز انتخابات ریاستجمهوری برگزار خواهد شد! و اینهمه هزینه سیاسی و اجتماعی برای چشماندازی که خودبخود انجام خواهد شد، عاقلانه به نظر نمیرسد.
اگر نمایندگان مجلس میخواهند با طرح سوال از رئیس جمهور، مسیر حرکت دولت را اصلاح کنند و او را به ریل درست برای سر و سامان دادن به وضعیت اقتصادی کشور برگردانند، به جای چنین مسیرهای بیفایدهای، شاهراه عاقلانهای در میان است و آن استفاده از ظرفیت تقنینی و ریلگذاری مجلس است. مشکلات کشور کاملاً عیان است، مسائل اقتصادی از مسکن و تورم و ... نیازی به توضیح و مجادله ندارد؛ تمام اینها ایدههای مشخص و عملی برای برونرفت از وضع موجود میخواهد و نه جلسات بگومگو و کشمکش بیفایده میان مجلس و دولت. اگر نمایندگان قصد دارند محاجهای با دولت کنند، پیش از آن باید طرح مشخصی در زمینه معینی تصویب و سپس دولت را برای عمل به آن ایده تحت فشار منطقی بگذارند والا طرح سوال از رئیسجمهور بر اساس توضیحاتی که در بالا گفته شد، فایدهای که ندارد، و قطعاً هزینههایی خواهد داشت که کمترین آن اتلاف وقت نمایندگان است. خبرگزاری تسنیم چند سال پیش نوشت که بر اساس آمار و ارقام سال 95، هر دقیقه جلسه علنی مجلس 22 میلیون و 250 هزار تومان هزینه دارد! این رقم با عنایت به تورم این سالها قطعاً چند برابر شده است، لذا اتلاف چنین دقایق و منابعی، برای هدفی که منطقی نیست، قاعدتاً کار مدبرانهای به نظر نمیرسد.
انتهای پیام/