به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، «محمدتقیخان پسیان» مردی از خانواده مبارز و انقلابی بود که مهارتهای نظامی را در کشور آلمان فراگرفته بود. وی پس از مراجعت به ایران به دلیل تجربیات و پیشینهای که داشت به توصیه دوستان به فرماندهی ژاندارمری کل مشهد منصوب شد.
در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در مشهد» جلد یکم که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده میخوانیم:
اوضاع اجتماعی و سیاسی مشهد در زمان استانداری قوام خوب نبود، از مشروطه فقط اسمی مانده بود.اقتصاد رونق نداشت، امنیت قضایی فلج شده بود و در بازار ارتشا رواج داشت. قوام به نوشته محمود فرخ در چاپ اول دیوان ایرج: «مرد متعین و خودخواه و اعیانمآب و بالطبع متکبری بود و جز معدودی اعیان شهر افسر را به مجلس خاص خود راه نمیداد».
در چنین شرایطى بود که محمدحسین میرزا جهانبانى، رئیس ژاندارمرى خراسان که داماد برادر قوام نیز بود، از کار برکنار شد و کلنل پسیان، در حالى که بیش از 29 سال نداشت، ریاست ژاندارمرى خراسان را به عهده گرفت.
کلنل، انسانى اخلاقى، پاکدل و شجاع بود و در انقلاب مشروطه در راه خدمت به کشور، برادر و پسرعموى خود را در شیراز و پدر را در اردبیل و جدش را در سالارى و عمویش را در شاهرود و جد بزرگش را در هرات و جد بزرگ مادرى خود را در زنجان از دست داده بود.
او در سال 1338ق در حالى که انبوهى تجربیات و رشادتهاى نظامى را در اختیار داشت و از دانش روز برخوردار بود، وارد کشور شد و در تهران با ملکالشعراى بهار ارتباط برقرار کرد و در ذیقعده همان سال با ترغیب بهار، ریاست ژاندارمرى خراسان را پذیرفت و به مشهد آمد.
کلنل در اوضاعى ریاست ژاندارمرى خراسان را به عهده گرفت که از بازىهاى پشتپرده جهان سیاست بىخبر بود و از صحنه سیاست براى مدتى بیرون بود و با سازوکار پیچیده جامعه آن روز و تأثیر تحولات سریع جهان در مسائل سیاسى کشور بیگانه بود.
او پس از ورود به مشهد، به دیدار قوام رفت و شمشیر تشریفاتى خود را از کمر باز کرد و روى دست گرفت و وارد دفتر وى شد و براساس صفاى ذاتى و حسننیت خود، از قوام خواست تا شمشیر فرماندهى ژاندارمرى خراسان را با دست خود به کمر او ببندد. وى در مدت بسیار کمى توانست سازمان بههمریخته ژاندارمرى خراسان را که بیشتر براى سرکوب مردم به کار گرفته مىشد، به شکل واحدى نظامى درآورد.
بعد از آنکه کلنل محمدتقى خان پسیان به کفالت ایالت خراسان منصوب شد، با شور و علاقه به اصلاح امور پرداخت. او نوعى مردمسالارى را در خراسان دنبال مىکرد و در مدت بسیار کوتاه، تمام اشرار منطقه، از جمله خداوردى، اللهوردى، مرسل، دین محمد و غیره را دستگیر کرد و به مجازات رسانید و به حل مسائل سرحدى پرداخت.
کلنل با مساعدت رئیس مالیه خراسان، مسیو دوبوا و با کار و کوشش شبانهروزى خود، توانست مشکلات مالى ژاندارمرى را یکى پس از دیگرى از سر راه بردارد. او در ظرف یک هفته، همه سلاحها و مهمات شخصى را از سطح شهر مشهد گردآورى کرد و به مبارزه با فساد و رشوهخوارى پرداخت، کشیدن تریاک را ممنوع نمود و کارکنان معتاد را به اخراج از خدمات دولتى تهدید نمود، سیلو تأسیس کرد و به نشر معارف جدید و تأسیس مدارس دولتى و تشویق صادرات و برگزارى کنسرت و نمایش اقدام نمود.
وی با توجه به شایعات فراوان راجع به سوءاستفاده مالى مقامات آستان قدس رضوى، بسیارى از خدام آستانه به جز محمدجواد حسنحسینى ملقب به «ظهیرالاسلام» را دستگیر کرد و ژاندارمهاى وظیفه، حفاظت از آستانه را به عهده گرفتند.
وى دستور داد چهار کمیته تشکیل شود و خود ریاست کمیته امور کارکنان و املاک را به عهده گرفت و ریاست کمیته اموال منقول را نیز به عهده حاج حسین آقا ملک سپرد و در اعلامیهاى به اطلاع مردم رساند که دوران بىقانونى و چپاول خودسرانه خدام آستانه به پایان رسیده است.
کابینه سیدضیاء تصویب نمود که به کلنل علاوه بر سه هزار ریال حقوق ماهیانه، مبلغ سه هزار ریال نیز مادامالعمر چه در حال خدمت و چه در موقع بازنشستگى پرداخت شود، اما کلنل در حالى که به این پول احتیاج داشت، از پذیرفتن آن خوددارى مىکرد.
حزب دموکرات خراسان از اقدامات کلنل پسیان حمایت مىکرد و کلنل لحظهاى از فداکارى و جلب رضایت عمومى غافل نمىماند. على آذرى مىنویسد: «خود در ارگ مشهد دیدم پیرزنى مىخواست نامه دادخواهى را به کلنل بدهد، او از اسب پیاده شد، به آن پیرزن سلام کرد، حالش را پرسید، نامهاش را گرفت و به دقت خواند و براى رسیدگى به اتفاق آن زن، پیاده به اداره ایالتى مراجعه نمود».
انتهای پیام/282/ش