به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، تعزیه یا شبیه خوانی، نوعی نمایش مذهبی و سنتی ایرانی شیعی است، که به طور معمول درباره شهادت امام حسین(ع)، یاران با وفای این امام همام و مصائب اهل بیت(ع) اجرا میشود و چون اهمیت هنرمندانه خواندن اشعار در تعزیه بیش از روش اجرا و نمایش واقعه هاست آن را، در قیاس با روضه خوانی، تعزیه خوانی نیز گفتهاند.
در آستانه عاشورای حسینی فرصتی شد تا خبرنگاران خبرگزاری تسنیم با "اسماعیل مجللی" از موافقخوانان تعزیه استان مرکزی که سالهاست در کنار پدر که از بزرگان تعزیهخوانی استان مرکزی به شمار میرود و برادر خود به ایفای نقش در تعزیه میپردازد و نیز پژوهشگر حوزه تعزیه که اخیرا کتاب "شبیهنامه" را تالیف و راهی بازار کتاب کرده و شرح جامعی به تاریخ و روند هنر تعزیه در کشور است در گفتوگویی تفصیلی ابعاد مختلف حوزه تعزیه را به بحث و گفتوگو بگذارند.
بررسی تاریخچه تعزیه، فرهنگ استان مرکزی و تعزیه، وضعیت فعلی و بایدها و نبایدهای تعزیه و همچنین اشک برامام حسین(ع) و تاثیر عزای حسینی بر زندگی و برکت زندگی نوکران این آستان با عظمت سرفصل گفتوگو با مجللی بود که در زیر میآید:
کتاب "شبیهنامه" سیری جامع بر روند تعزیه کشور
پژوهشگر هنر تعزیه استان مرکزی با اشاره به فعالیت پژوهش در حوزه تعزیه اظهار داشت: بیش از 3 دهه به کار تعزیه مشغول به فعالیت هستم و با حضور در سایر استانها برای اجرای تعزیه به این هنر بیشتر علاقه پیدا کردم و در این راه تلاش میکنم تا همه نگاه هنری و ادبی به تعزیه داشته باشند.
وی افزود: تحصیلات دانشگاهی خود را در این زمینه ادامه دادم و مطالعاتی در حوزه کتابهای تعزیه داشتم که به این نتیجه رسیدم متاسفانه منابع ارزشمند و فاخری در این زمینه در کشور نداریم به عبارتی بسیاری از کتابهایی که در این زمینه چاپ میشوند نمیتوان به آنها استناد علمی کرد. در نگارش کتاب از ادبیات نظم و نثر زندگی امام حسین(ع) با جمعآوری اطلاعات پرداختم همچنین اطلاعاتی که در خارج از کشور در زمان قرون وسطی، رنسانس و غیره که مربوط به این موضوع بود گردآوری کردم.
هنرمند حوزه تعزیه و موافق خوان تعزیه استان مرکزی ادامه داد: براساس پژوهشها و تحقیقات به این نتیجه رسیدم که نسخههای تعزیه از نظر ساختار قصهنویسی با ادبیات عامیانه و قصههای کهن ما خیلی انطباق دارد و با تحقیق در زمینههای مختلف شعر، ادبیات، موسیقی، نمایش و غیره ایران در زمانهای مختلف به این نتیجه رسیدم که اجرای تعزیه به صورت امروزی از دوران فتحعلی شاه قاجار برای نخستین بار بوده است که در این کتاب جمعآوری شدند.
وی عنوان کرد: بخشی از این کتاب به اجرای تعزیه در سراسر کشور و استانها پرداخته و در این کتاب که یک هزار و 200 صفحه دارد با مراجعه به تاریخ اجتماعی استانها تاریخ و کتاب مدونی از تعزیه را ارائه کرده و در سال گذشته در 7 شهر با حضور مسئولان رونمایی شد.
مجللی با اشاره به اینکه سال گذشته در دیدار شاعران با مقام معظم رهبری یک نسخه از این کتاب ارائه شد، گفت: با توجه به اینکه در بسیاری از استانها حتی یک خط از مراسم تعزیه ویژه استان وجود نداشت در این کتاب به تعزیه در اراک و سایر استانها پرداخته شد و اطلاعات کامل و جامعی در این کتاب وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: این کتاب امسال در جشنواره هنرهای سال به عنوان کتاب سال شناخته شد و با استقبال از این کتاب به سفارش حوزه هنری همدان کتابی با موضوع تاریخچه تعزیه در همدان تهیه شد و بیش از یک هزار نکته در این کتاب آورده شده که تاکنون هیچ پژوهشگری به آنها اشاره نکرده است.
تعزیه سیار از امتیازات مهم استان مرکزی است
پژوهشگر عرصه هنر تعزیه استان مرکزی با اشاره به وضعیت تعزیه در استان مرکزی گفت: قدیمیترین تعزیه در اراک به دوران ناصرالدین شاه برمیگردد زمانی که برادر امیرکبیر حاکم اراک بود و برای شادی روح امیرکبیر به مدت 30 شب مراسم تعزیه در میدان ارگ اراک برگزار میکرد.
مجللی بیان کرد: در زمینه اجرای تعزیه نمیتوان استانها را با یکدیگر مقایسه کرد اما اراک و استان مرکزی از نظر اجرای تعزیه امتیاز خوبی دارد به طوی که اراک 2 نسخهنویس تعزیه به صورت فارسی و ترکی و 4 تکیه تعزیه به جای مانده از زمان قاجار در سطح استان در تفرش، فراهان، ساوه و محلات دارد.
وی ادامه داد: اراک علاوه بر اجرای تعزیه به صورت ثابت یک تعزیه به صورت سیار داشت و امیرکبیر نخستین کسی بود که فردی را مسئول پرداختن در حوزه شعر تعزیه و مراسم عزاداری امام حسین(ع) کرد که یکی از امتیازات اراک در این زمینه است.
حوزه تعزیه از دهه 90 تغییر کرده است
شبیه خوان و موافق خوان تعزیه در استان مرکزی تصریح کرد: در دوران حکومت پهلوی تعزیه ممنوع بود اما در روستاهای اطراف اراک برگزار میشد همچنین تقریبا در دو سال نخست پیروزی انقلاب هم تعزیه انجام نمیشد تا اینکه امام(ره) اعلام کردند مراسمهای عزاداری باید به شکل سنتی برگزار شوند و با ورود تعزیهخوانهای قزوینی همراه با تعزیهخوانهای اراکی اجرای تعزیه در اراک شکل گرفت.
مجللی ادامه داد: اجرای تعزیه در اراک و سایر شهرها از سال 90 تغییر کرده به طوری که جوانان هم وارد میدان شدند اما از یک سو افرادی هم هستند که در کوتاهترین زمان تنها با مشاهده نمایش و غیره تعزیهخوان میشوند همچنین تا سال 90 اجرای تعزیه در اراک زیاد بود به طوری که افراد مشتاق به اجرای تعزیه از گروه دعوت میکردند که در روستا یا محله به اجرای تعزیه بپردازند و اکنون تعداد آنها کمتر شده است.
برکت روضه سیدالشهدا(ع) به زندگی نوکران اهل بیت(ع)
وی افزود: هرکاری سختی دارد اما اگر با عشق و علاقه باشد پیری و سختی آنها کمتر میشود به عبارتی نیروی نهفته در کار تعزیه است که کار تعزیهخوانها را جلوتر میبرد به طوری که در آن زمان باوجود کمترین امکانات اما شاهد ازدحام جمعیت بودهایم، به هرحال گاهی تعزیه خوان و امام خوان با خواندن شعر و عزای امام(ع) در میان تعزیه آرام آرام آب میشود ولی به هرحال حضور و اجرای تعزیه در بارگان و آستان با برکت سیدالشهدا افتخار بزرگی است که من و تمام نوکران و پیرغلامان به آن افتخار میکنیم.
شبیه خوان و موافق خوان تعزیه در استان مرکزی تصریح کرد: اجرای تعزیه حس و حال ویژهای را میطلبد به طوری که در بسیاری از اجراها حس و حال ویژهای به سبب واقعه عاشورا و قیام امام حسین(ع) داشتم که برای بسیاری از تعزیهخوانها نیز پیش آمده است و بارها در میانه اجرای تعزیه گریه بر مصیبت اهل بیت(ع) با اجرا همراه شده که همین برکت تعزیه بوده وبارها چه برای خودم و چه باقی تعزیه خوانان دیدهام که مجلس سیدالشهدا(ع) چطور با اشک بر عزای حسینی رونق گرفته است.
مجللی بیان کرد: در زندگی شخصی این احساس دارم که هر زمان که موفقیتی کسب کردم به برکت امام حسین(ع) است و به اعتقاد راسخ میگویم نوکری درگاه اهل بیت(ع) انسان را از خاک بلند میکند و به زندگی انسان برکت میدهد.
انتهای پیام/713/ ز