کارشناس سیاسی و اقتصادی ترکیه: آنکارا در شرق مدیترانه تنها شده است

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، این روزها تحرکات نیروی دریایی ترکیه و سیاست خارجی آنکارا در حوزه حساس و گسترده شرق دریای مدیترانه، توجه بسیاری از قدرتهای اروپایی را به سوی خود جلب کرده است.

فرانسه عملاً در این حوزه در تقابل با ترکیه قرار گرفته، یونان و قبرس جنوبی به شکل جدی و آشکار علیه سیاست‌های اردوغان گارد گرفتند و آلمان نیز صراحتاً اعلام کرده که حاضر به پشتیبانی از یونان است.

در چنین شرایطی، تلاش برای تحلیل اهداف استراتژیک ترکیه در شرق مدیترانه، اهمیتی ویژه پیدا کرده است.
طاها آک یول روزنامه نگار مشهور ترکیه در روزنامه قرار و در گفتگویی مفصل با یکی از صاحب‌نظران حوزه استراتژی سیاسی و اقتصادی ترکیه به نام سینان اولگن، در این مورد گفتگویی انجام داده است.

سینان اولگن، همان کسی است که پیشتر با همکاری کمال درویش وزیر جنجالی اقتصاد ترکیه، کتابی به نام "بازگشت ترکیه معاصر به اروپا" نوشته است. او مدتی در سفارت ترکیه در لیبی و نیز در دفتر نمایندگی ترکیه در اروپا فعالیت کرده و به سفارش بنیاد کارنگی، کتابهایی درباره رویکرد ترکیه به انرژی اتمی و امنیت سایبری نوشته است.

وی حالا رییس "مرکز مطالعات اقتصادی و سیاست خارجی"(EDAM) است.

اهمیت کشف گاز در دریای سیاه
سینان اولگن بر این باور است که مهترین ابعاد کشف میدان گازی در دریای سیاه، این است که پیش از هر چیز، انتشار این خبر موجب خوشحالی مردم شده و این مسئله به خودی خود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که ترکیه در حوزه هیدروکربن وابسته به خارج است و کشف منابع موجود در دریای سیاه، می‌تواند یک اتفاق اقتصادی مهم برای ترکیه باشد و در بلندمدت، تکمیل چنین اکتشافاتی منجر به رسیدن به هدف خودکفایی و استقلال در تامین منابع انرژی شود.

اما در عین حال ذکر این نکته نیز مهم است که اشاره به میزان 320 میلیارد مترمکعبی این مخزن گازی، تنها با مبنا قرار دادن آزمایش‌های مربوط به یک چاه، اقدام صحیحی نیست و باید پس از کشف چاه های دیگر و تکمیل مراحل تحقیقاتی، رقم نهایی اعلام شود.

با توجه به اینکه کشور رومانی در نزدیک همین میدان و در مکانی موسوم به نپتون، یک منبع 48 میلیارد مترمکعبی پیدا کرده، در نتیجه می‌توان گفت، احتمال پیدا شدن میادین و چاههای گازی دیگری نیز در دریای سیاه وجود دارد.

یک صدم روسیه و ایران هم نیست
رییس"مرکز مطالعات اقتصادی و سیاست خارجی" (EDAM) بر این باور است که مقدار گاز پیدا شده در میدان زونگولداغ در دریای سیاه از حیث حجم با منابع گازی روسیه، قطر و ایران قابل مقایسه نیست.

او می‌گوید گوید: ترکیه برای تبدیل شدن به یک کشور ثروتمند گازی، راهی دور و دراز در پیش دارد و منابع موجود ما در حال حاضر با قطر، ایران و روسیه قابل مقایسه نیست و حجم ذخیره گاز میدانی که در دریای سیاه پیدا کرده‌ایم، حتی در حد یک صدم منابع روسیه و ایران نیست.

آیا ترکیه متحول شد؟
آک یول از سینان اولگن پرسیده است: مقامات دولت ترکیه اعلام کرده‌اند که کشف میدان گاز در دریای سیاه محور سیاسی ترکیه را تغییر خواهد داد و حالا کشور متحول شده است.

آیا واقعاً این اکتشاف در چنین سطحی است؟ وی در پاسخ گفته است: چنین نگرشی واقع‌بینانه نیست و نمی‌توان گفت با کشف یک میدان گازی، ترکیه از نظر رفاهی و اقتصادی متحول شده و در مسیری قرار گرفته که برنامه و سیاست خود را به تمامی تغییر دهد.

باید به این نکته مهم نیز اشاره کرد که در ادبیات سیاسی، مفهومی به نام باسکول منابع طبیعی وجود دارد. این مفهوم به ما می‌گوید، در کشورهایی که دارای دموکراسی پیشرفته نیستند، پیدا کردن یک منبع طبیعی بزرگ برای دستیابی به انرژی ارزان و آسان، الزاماً دموکراسی و اقتصاد را تقویت نمی‌کند و نمونه‌های دم دستی در این مورد در جهان وجود دارد.

منابع انرژی در مدیترانه شرقی
سینان اولگن در مورد منابع انرژی در مدیترانه شرقی و اعلام تخمین و پیش‌بینی در مورد حجم میادین گاز در این منطقه گفته است: در مورد حجم گاز این منطقه، ادعاهایی مطرح شده و آمارهایی به این شکل اعلام شده است: 1. منبع کشف شده توسط مصر با ظرفیت 1200 میلیارد متر مکعب در منطقه ظهر. 2.منبع 990 میلیارد متر مکعبی اسراییل. 3.منبع آفرودیت قبرس جنوبی در حد 550 میلیارد متر مکعب.

تنهایی ترکیه در شرق مدیترانه
سینان اولگن در مورد موقعیت کنونی ترکیه و تحولات و تنش در شرق مدیترانه گفته است: یونان و قبرس جنوبی، قبلاً هم در شرق مدیترانه، در موضع تقابل با ترکیه قرار گرفته‌اند. اما تحولات پس از سال 2011 و سیاست آنکارا در جریان خیزش موسوم به بهار عربی، موجب آن شد که اسرائیل و مصر نیز خود را به یونان و قبرس جنوبی نزدیک کرده و عملاً جبهه‌ای علیه ترکیه تشکیل دهند.

واقعیت این است که در آن دوره، دولت ترکیه به خاطر دست یافتن به برخی منافع داخلی و همراه کردن مردم در مورد تحولات مصر و کشورهای دیگر، به شکلی موضع گرفت که عملاً تصمیمات سیاست داخلی، موجب آن شد که سیاست‌خارجی کشور، لطمه ببیند.

معتقدم، مصر کشوری است که در شرق مدیترانه، نقش و موقعیت مهمی دارد. نباید کاری می‌کردیم که مصر، تا این اندازه از ما دور شود و دست از حمایت از ترکیه بردارد. طرفیت در مسائل داخلی مصر و اعمال سیاست جانبدارانه از سوی ترکیه، موجب شد که دولت سیسی، به سمت تقابل و ضدیت با ترکیه برود. اما اگر در مسائل داخلی مصر دخالت نمی کردیم قطعاً این کشور در مراحل بعدی در شرایطی قرار نمی‌گرفت که توافق با یونان را بر ارتباط و توافق با آنکارا ترجیح دهد.

اختلافات ترکیه و یونان 

سینان اولگن بر این باور است که اصلی‌ترین اختلافات بین آتن و آنکارا ریشه در دو مسئله مهم دارد: نخست پرونده حساس قبرس. دوم، بحث ادعاهای مربوط به قلمرو قاره‌ای و بحث بر سر جزایری که هنوز از لحاظ جغرافیایی و حقوقی تشخیص آنها روشن نشده است.

جالب اینجاست که هر دو مسئله، بر اختلافات جدید ما بر سر منابع انرژی در شرق مدیترانه نیز تاثیر می‌گذارند. گام نخست برای حل اختلافات، مذاکره مستقیم است. البته ممکن است مذاکرات مرتبط با حقوق دریایی و بحث قلمرو قاره‌ای، بسیار طولانی و مفصل شود.

به عنوان مثال مذاکرات بر سر قلمرو دریایی بین روسیه و نروژ بیش از 40 سال طول کشیده است.

ترکیه و یونان می‌توانند ضمن مذاکره برای حل اختلافاتی که در دریای اژه دارند، اگر در شرق مدیترانه منبع گازی جدیدی پیدا کردند، به طور شراکتی آن را مدیریت کنند. اما اگر مذاکره به نتیجه نرسد، راه بعدی، شکایت نزد محاکم حقوقی بین‌الملل است.

گروهی از کشورهای اروپایی به ریاست فرانسه به دنبال آن هستند که بدون چون و چرا از یونان و قبرس جنوبی حمایت کرده و علیه ترکیه موضع بگیرند. اما دو کشور اروپایی اسپانیا و ایتالیا در این پرونده خود را به ترکیه نزدیک کرده‌اند و آلمان نیز به دنبال سیاست موازنه است.

در شرایط فعلی، یونان عملاً پناه به سیاست‌های تحریک گرانه برده و می‌خواهد ترکیه را آنقدر تحریک کند که شاهد یک واکنش تند باشیم و این واکنش موجب آن شود که اروپایی‌ها به حمایت بیشتر از یونان تشویق شده و نهایتاً به اعمال یک پرونده تحریمی منجر شود که چنین چیزی به اقتصاد ترکیه آسیب خواهد زد و علاوه بر آن، موجب این می‌شود که ترکیه در شرق مدیترانه تنهاتر شود.

در نتیجه، ترکیه باید خونسردی خود را حفظ کند و به یونان فرصت مصادره به مطلوب و سوءاستفاده ندهد. راز تبدیل شدن به قدرت، در گسترده تر کردن روابط، نزدیک شدن به چندین ائتلاف و کاستن از شمار دشمنان است.

انتهای پیام/