گزارش| یک هفته حساس پیش روی ترکیه و اروپا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تلاش ترکیه برای حضور قدرتمند در شرق مدیترانه، بهره مند شدن از مواهب انرژی در سواحل قبرس شمالی، نفوذ در لیبی و قدرت نمایی در برابر یونان و فرانسه، توجه اروپایی ها را به سوی خود جلب کرده است.

امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در روزهای اخیر، بارها علیه ترکیه موضع گیری کرده و علاوه بر این، نشان داده که به دنبال ایجاد موجی از همفکری و جبهه واحد برای مقابله با ترکیه در میان کشورهای اروپایی است.

اما همتای ترک او رجب طیب اردوغان نیز اهل سکوت و دست روی دست گذاشتن نیست و علاوه بر تلاش برای کسب حمایت های ایتالیا و اسپانیا، خود نیز بارها به تندی در مورد ماکرون اظهار نظر کرده و در  آخرین مورد، او را به جاه طلبی، بی کفایتی و ناتوانی متهم کرد.

اگر چه استولتنبرگ دبیرکل ناتو تلاش کرد تا با برگزاری چند نشست نظامی، سران آنکارا و آتن را به هم نزدیک کند، اما تلاش های او ناکام ماند و سفر وزیر امور خارجه آلمان به ترکیه نیز نتوانست در فضای تنش آمیز موجود، تغییری ایجاد کند.

در نتیجه مقامات اتحادیه اروپا، یک به یک لحن سخنان و مواضع خود را تغییر دادند و دست کم 3 مقام بلند پایه اروپایی علیه ترکیه موضع گرفته اند. با این حال مقامات ترکیه به هشدارهای مقامات اتحادیه اروپا توجهی نکرده اند و این احتمال وجود دارد که در نشست آتی سران اتحادیه، در مورد تحریم اقتصادی ترکیه، اجماع نظر ایجاد شود.

اما و اگرهای مذاکره

میچوتاکیس نخست وزیر یونان، به تازگی اعلام کرده که آتن برای مذاکره با آنکارا آماده است. در همین حال، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه نیز، دیپلماسی مقاله را در پیش گرفته و با انتشار مقاله ای در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یونان، اعلام کرده که آنکارا نیز برای مذاکره، آماده است.

اما ظاهراً مشکل اینجاست که مذاکره بین یونان و ترکیه، نیاز به یک برنامه و تقویم سریع و روشن دارد که بتواند همه موضوعات را در مدت زمانی کوتاه در بر بگیرد. چرا که یونان و ترکیه، علاوه بر مساله قبرس و مدیترانه، در حوزه اژه و مالکیت چندین جزیره نیز مشکلات و اختلافات تاریخی و قدیمی دارند و به نظر می رسد که منطقی ترین راهکار، این باشد که فعلاً مشکل قبرس و مدیترانه را حل کنند و تقویم واقع بینانه ای نیز برای بررسی وضعیت جزایر، در نظر گرفته شود.

نیکوس آناستازیادیس، رئیس‌جمهور قبرس روز چهارشنبه 16 سپتامبر (26 شهریور) اعلام کرد که کشورش آماده گفتگو با ترکیه برای حل اختلافات است اما مذاکره را زیر فشار تهدیدات انجام نخواهد داد.

آناستازیادیس که پس از دیدار با شارل میشل رئیس شورای اروپا در نیکوزیا سخن می‌گفت، در مورد تحرکات دریایی ترکیه اظهار تاسف کرده و افزود:«متاسفانه کشتی ترکیه‌ای، قلمرو حفاری غیرقانونی خود را بیشتر کرد. در حالی که همزمان مجموعه اقداماتی برای تنش‌زدایی و پایان دادن به اعمال فراقانونی ترکیه در دست بررسی بود.»

هشدار به آنکارا

تجربه سالیان اخیر نشان داد که فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای اتخاذ مواضع تند و سفت و سخت در برابر ترکیه، شتابی نداشته و ترجیح می داد، مشکلات را یا از راه مذاکره حل کند و یا این که، تقسیم نقش کرده و بخشی از وظایف را بر گردن گزارشگر ویژه و دیگران بیندازد. اما ظاهراً سلف او جوزپ بورل، به اندازه موگرینی محتاط و بردبار نیست و از اتخاذ مواصع تند و اعلام هشدار، ابایی ندارد.

جوزپ بورل، در گفتگو با فاینشنال تایمز اعلام کرد: «تنش‌ها در شرق مدیترانه میان یونان، ترکیه و قبرس به شکل ویژه‌ای افزایش یافته است. ریسک و خطر جدی برای رویارویی میان کشورها وجود دارد و چنین چیزی فراتر از کلمات خواهد بود.»

رئیس دستگاه دیپلماسی اروپا پیش تر نیز گفته بود:«هم اکنون، روابط ما با ترکیه در مرحله سرنوشت سازی است. بر اساس تحولاتی که در روز‌های آینده روی خواهد داد، ممکن است این رابطه به هر سویی متمایل شود».

اگر چه می توان بخشی از سخنان بورل را به نوعی اخطار آخر و یا پیش هشدار قبل از تحریم هایی دانست که امانوئل ماکرون به طور آشکارا برای رسیدن به آن تلاش می کند، اما خانم فون درلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در گفتگو با خبرنگاران، حاضر نشد به طور آشکار و شفاف در این مورد صحبت کند.

خبرنگاران، در بروکسل و در روز چهارشنبه از او پرسیدند: آیا گزینه تحریم ترکیه، همچنان روی میز است؟ رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا گفت: امروز درباره این موضوع بحث نمی‌کنیم. خانم درلاین قبلاً گفته بود: «آری. می دانیم، ترکیه در منطقه ای قرار دارد که در آن تنش و درگیری وجود دارد. این کشور، میلیون ها پناهجو را پذیرفته است و ما برای پذیرش آنها نیز کمک مالی قابل توجهی به ترکیه می کنیم. اما هیچ کدام از این موارد، تلاش های آنکارا برای ترساندن همسایگانش را توجیه نمی کند.»

موضع آنکارا در برابر پارلمان اروپا

پارلمان اتحادیه اروپا در روز پنجشنبه هفدهم سپتامبر، خطاب به آنکارا توصیه هایی ارائه داده و از مقامات ترکیه خواسته که به تنش در شرق مدیترانه پایان داده شود.

وزارت امور خارجه ترکیه، پس از اعلام توصیه های پارلمان اروپا، با انتشار یک بیانیه رسمی، به هشدارهای اروپاییان اعتراض کرده و آن را «جانبدارانه» و «دور از واقعیت» و مبتنی بر منافع و توصیه های دیگران دانسته است.

همزمان با آن، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز دو تماس تلفنی با آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و چارلز میشل رئیس شورای اروپا برقرار کرده و در گفتگو با هر دو مقام اروپایی، آنان را به دوری از رویکرد جانبدارانه و پناه بردن به نگرش های منصفانه و عینی دعوت کرده است.

به عبارتی روشن، سران آنکارا از منظر روانشناسی سیاسی در موقعیتی قرار دارند که مواضع اتحادیه اروپا را توام با پیشداوری مبتنی بر باشگاه خودی و غیرخودی تلقی می کنند.

البته دیدگاه های اروپاییان در حمایت کامل و بدون شرط از یونان و قبرس جنوبی تا حد مشهودی موید این حس مقامات آنکارا است و شواهد نشان دهنده این است که مقامات اتحادیه در این خصوص، نگرش همسانی ندارند و ترجیح می دهند حمایت از یونان و قبرس را به عنوان یک پرنسیپ و اصل اخلاقی و سیاسی عرضه کنند.

حالا ترکیه دقیقاً یک هفته فرصت در اختیار دارد. چرا که طی روزهای 24 و 25 ماه جاری میلادی، سران اتحادیه اروپا گرد هم خواهند آمد و علاوه بر بررسی موضوعات مهمی همچون بلاروس، مشکلات اقتصادی دوران کرونا، تاثیر ناآرامی های لیبی بر اروپا و همچنین پرونده مهاجرین، موضوع حیاتی و مهم ناآرامی و تنش در شرق مدیترانه را نیز بررسی خواهند کرد و اگر در این 7 روز، آنکارا نتواند از کانال ها و مجاری دنیای دیپلماسی به اندازه کافی بهره بگیرد، این احتمال وجود دارد که با تشویق فرانسه، یونان، قبرس و تا حدودی آلمان، گزینه تحریم اقتصادی ترکیه بر روی میز قرار بگیرد.

انتهای پیام/