گزارش| چالش آسیب‌های اجتماعی در ورود دانش‌آموزان به فضای مجازی؛ مسئولان تمهیدات لازم را بیندیشند
گروه استانها- استفاده گسترده دانش‌آموزان به‌ویژه در سطوح تحصیلی بالاتر از فضای مجازی می‌تواند زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی زیادی شود که در آینده نزدیک خود را در جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی و خانوادگی نشان می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد ، فرهنگ‌سازی از جمله موضوعاتی است که رشد همه‌جانبه فردی و اجتماعی مردم و جوامع را دربردارد و این امر محقق نمی‌شود مگر با اختصاص زمان، آموزش کاربردی و مهارت‌افزا و به‌روزرسانی آموزه‌های مختلف، اما باید بدانیم آموزش و آگاه‌سازی نقش پررنگی در جامعه نداشته و همواره با ظهور هر پدیده جدیدی آسیب‌هایی به واسطه ناآگاهی و کم‌سوادی در جامعه مشاهده می‌کنیم. یکی از این پدیده‌های نوظهور که مدت کمی هم از ورود آن به زندگی مردم نگذشته فضای مجازی و استفاده‌های گوناگون از آن است.
فضای مجازی از جمله مواردی است که با آمدنش بسیاری از روابط و مناسبات اجتماعی، علمی، آموزشی و حتی فرهنگی را با تغییرات گسترده روبرو کرد، اما با این حال آموزشی در زمینه چگونگی استفاده صحیح و بهینه از این فضای وسیع و آسان‌ساز ارائه نشد و همچون دیگر مواردی که ابتدا وارد و پس از استفاده ناصحیح و ایجاد آسیب‌های فراوان به فکر فرهنگ‌سازی می‌افتیم در این مورد هم استثنا قائل نشدیم و آسیب‌های رنگارنگ آن را به جان خریدیم اما آموزش ندیدیم و اعتقاد و مطالبه خاصی هم برای آموزش و فرهنگ‌سازی نداشتیم.
اما اکنون روی دیگری از سکه نمایان شده است؛ کودکان و نوجوانان که تا چندی پیش، استفاده از فضای مجازی برای‌شان بسیار محدود بود الان باید به اجبار و به واسطه عدم حضور در مدرسه به دلیل شیوع کرونا از فضای مجازی استفاده کرده و با مزایا و معایبش دست و پنجه نرم کنند و احتمال ایجاد آسیب‌های اجتماعی در آینده برای آن‌ها بسیار زیاد است.
در این میان گلایه‌ها و نگرانی‌های والدین دانش‌آموزان نیز خواندنی است.
خانم نادری مادر دختری که در کلاس هشتم تحصیل می‌کند با ابراز نگرانی از استفاده فضای مجازی برای دخترش می‌گوید: دخترم سال تحصیلی گذشته به صورت محدودی از تلفن همراه استفاده می‌کرد اما با اختیاری شدن حضور در مدارس، استفاده از دستگاه تلفن همراه یا تبلت برای آموزش دروس مدرسه اجباری شده و نمی‌دانم تا چه زمانی این امر ادامه داشته باشد. استفاده از وسایل فضای مجازی اگر هیچ ضرری نداشته باشند دست‌کم به بینایی آسیب وارد می‌کند.
وی بیان کرد: کنترل فرزندان به ویژه در سنین نوجوانی که هیجان زیادی برای استفاده از وسایل و تکنولوژی‌های جدید دارند بسیار دشوار است و می‌تواند آسیب‌زا باشد و نمی‌دانم ما والدین چقدر می‌توانیم بر استفاده فرزندان‌مان از فضای مجازی احاطه داشته باشیم و از آسیب‌های آن جلوگیری کنیم.
آقای همتی پدر دو دانش‌آموز پسر 14 10 ساله نیز از استفاده فرزندانش از فضای مجازی نگران است و بیشتر از اینکه درباره مزایای آن بگوید در مورد معایبش می‌گوید.
وی عنوان کرد: امسال که به دلیل وجود ویروس خطرناک کرونا باید از فضای مجازی بدون هیچ فرهنگ‌سازی و آموزشی استفاده کنیم که این موضوع نگرانی بیشتری برای والدین ایجاد می‌کند. بیشتر والدین به دلیل مشغله‌های فراوان زمان کافی برای یادگیری و به ذهن سپردن بسیاری از کاربردهای فضای مجازی نداشته و احاطه کافی به این فضا ندارند تا بتوانند فرزندان خود را از گزند آسیب‌های احتمالی آن در امان نگهدارند بنابراین باید به فرزندان خود اعتماد کنند و هر از گاهی از لابلای صحبت‌های آنان با دوستان‌شان متوجه تغییر رویه فکری و فرهنگی‌شان می‌شوند که فرهنگ جدیدشان با فرهنگ ایرانی و اسلامی ما مطابقت ندارد و با این تفاسیر نمی‌دانیم کودکان و نوجوانان‌مان در آینده چه سبک زندگی خواهند داشت.
خانم حیدری والدین یکی از دانش‌آموزان مقطع متوسطه است که از استفاده گسترده دانش‌آموزان از تبلت و موبایل، برای دروس مدرسه نگران است و می‌گوید: درست است که فضای مجازی خیلی خوب است و افراد را به آسانی به یکدیگر متصل می‌کند اما این فضا مضراتی هم دارد که شاید برای کودکان و نوجوانان که باورپذیری بسیار بالایی در همه موارد دارند بیشتر خطرناک باشد و خانواده‌ها نیز از این مضرات بی‌نصیب نمی‌مانند.
وی تشریح کرد: همانطور که فرزندان‌مان از شبکه شاد استفاده می‌کنند باید هم خودشان آگاه باشند و هم والدین و معلمان مدارس توصیه‌های لازم برای استفاده از درگاه‌های مختلف فضای مجازی را به دانش‌آموزان ارائه دهند و آموزش مستمر نیز برای دانش‌آموزان و والدین انجام شود.
در ادامه گزارش موضوع را از مدیرکل آموزش و پرورش استان پیگیری کردیم.
فرحناز قائدامینی در زمینه مزایا و معایب استفاده دانش‌آموزان از فضای مجازی اظهار داشت: فضای مجازی نحوه‌ای نوین از برقراری ارتباط در فضایی غیرواقعی است و قطعا آموزش‌ها در آموزش و پرورش به سمت دولت الکترونیک سوق داده خواهد شد.
وی ادامه داد: فضای مجازی مطلقاً خوب یا بد نیست و آسیب‌هایی نیز به دنبال دارد که باید معلمان و والدین در آموزش استفاده صحیح از این فضا به دانش‌آموزان کمک کنند تا دانش‌آموزان با آگاهی از آسیب‌ها و موارد قابل استفاده آن از این فضا استفاده کنند.
مدیرکل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری عنوان داشت: تا سال گذشته رویکرد آموزش و پرورش دوری دانش‌آموزان از فضای مجازی و استفاده حداقلی از آن بود اما با شیوع ویروس کرونا و نگرانی والدین از ابتلای فرزندان‌شان در مدرسه شبکه شاد و شبکه آموزش تلفنی راه‌اندازی شد.
قائدامینی خاطرنشان کرد: به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم شبکه شاد ممکن است با کندی عمل کند اما ایرادهای آن برطرف می‌شود و این شبکه مزایای بسیاری از جمله سهولت برقراری ارتباط معلم و دانش‌آموز، حضور و غیاب اتوماتیک دارد همچنین ارتباط مسئولان با معلمان و پیگیری تکالیف دانش‌آموزان را به راحتی می‌توان با استفاده از این شبکه انجام داد و با حداقل آسیب در این شبکه مواجه هستیم.
وی تشریح کرد: در استان پویش تهیه موبایل برای کمک به دانش‌آموزان کم‌بضاعت راه‌اندازی شده تا خیران و افراد توانمند بتوانند کمک‌های خود را از این طریق ارائه دهند. همچنین اینترنت رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد.
در ادامه مسئله موضوع را از یک روان‌درمانگر و مشاور خانواده دنبال کردیم.
شهناز حبیبیان در این‌باره اظهار داشت: فضای مجازی با وجود مزایای فراوانی که دارد می‌تواند برای کودکان و نوجوانان آسیب‌های زیادی داشته باشد. بسیاری از دانش‌آموزان که علاقه به فضای مجازی نداشتند با اجباری شدن استفاده از آن برای دروس خود به این فضا علاقمند و به آن اعتیاد پیدا می‌کنند.
این مشاور خانواده ادامه داد: دانش‌آموزان که در اوج کنجکاوی و وفور هیجانات خود هستند با فیلترشکن‌ها، سایت‌ها و کانال‌های مخرب آشنا می‌شوند و ممکن است با مشاهده انواع موضوعات نامناسب دیدگاه‌شان به زندگی و فرهنگ جامعه خود تغییر کند که به‌راحتی نمی‌توان این تغییر نگرش را تصحیح کرد، بنابراین نظارت مستمر نیاز است که والدین واولیای مدرسه می‌تواند نقش کلیدی در این زمینه داشته باشند.
حبیبیان با اشاره به لزوم آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی در جامعه، افزود: باید پیش از ورود ابزار و وسایل جدید فرهنگ‌سازی آغاز شود و اگر پس از ورود و استفاده و روبرو شدن با چالش‌های آن فرهنگ‌سازی انجام دهیم اثر چندانی ندارد چراکه عادات قبلی در ذهن تثبیت شده و کنار گذاشتن آن‌ها کار دشواری است.
وی با بیان اینکه کمترین ضرر استفاده از فضای مجازی، آسیب به قوه بینایی است، تصریح کرد: کودکان و نوجوانان با استفاده بیش از حد از بازی‌های موبایلی و کامپیوتری عصبی و پرخاشگر شده و سلامت روح و جسم‌شان در معرض خطر قرار می‌گیرد و حتی تنظیم طبیعی خواب و نحوه تغذیه‌شان نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
حبیبیان، عدم گرایش به فرهنگ کتاب‌خوانی را یکی دیگر از مضرات استفاده نامناسب از فضای مجازی دانست و خاطرنشان کرد: دانش پایدار در نسل آینده به شدت کاهش می‌یابد و معلومات و دانسته‌های فردی فقط در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد و بعضا سوداگران فضای مجازی با سوءاستفاده از بی‌دانشی افراد فرهنگ، ادبیات، دانش و معلومات ناصحیحی در راستای اهداف خود به مردم انتقال می‌دهند.
به نظر می‌رسد آسیب‌های فضای مجازی در کشور به خوبی تبیین نشده و فرهنگ‌سازی لازم برای اقشار مختلف به ویژه دانش‌آموزان که در تیررس این آسیب‌ها قرار دارند صورت نگرفته چراکه دانش‌آموزان زیادی به علاوه استفاده از شبکه شاد در حال استفاده از موضوعات مختلف درگاه‌های اینترنتی و کانال‌های ناهنجار شبکه‌های اجتماعی مختلف هستند که آسیب‌های جدی آن در آینده محرز می‌شود اما چاره‌اندیشی مسئولان برای آگاه‌سازی قشر دانش‌آموز و والدین آن‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است که می‌تواند جلوی بسیاری از آسیب‌های فردی و اجتماعی را بگیرد.
انتهای پیام/7540/س
