روایت تسنیم از دوستدار محیط زیست آملی؛ پیرطاهر مردی که قلبش با صدای مرال نبض می‌گیرد + فیلم
گروه استانها - محمد غفاری معروف به " پیرطاهر" دوستدار زیست محیطی آملی مردی است که می‌گوید قلبش با طنین صدای مرال‌ها نبض می‌گیرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل، بارها در مورد مرال‌ها یا همان مرال‌های قرمز از زبان محیط‌بانان و دوستداران زیست‌محیطی شنیده بودم که این حیوان چه جایگاهی در جنگل‌های هیرکانی شمال ایران به عنوان بزرگترین پستاندار علفخوار دارد. اینکه متاسفانه نژاد این گونه از حیات وحش به مانند ببر مازندران رو به انقراض است، آن نیز به دلیل نابخردی بشریت که با شکار بی رحمانه شان و رسیدن به اهدافی پوچ چون خوشگذرانی و لذت خوردن گوشت آن باعث نابودی نژاد مرال ها در جنگل ها می‌شوند.
اما در این بین دوستداران زیست‌محیطی و دلسوزان حیات وحش در چند سال اخیر با تشکیل سازمان‌های مردم نهاد و ان جی او ها موجب جلوگیری از ادامه کار این شکارچیان و حفظ و افزایش گونه‌های مختلف حیات وحش شده‌اند.
فصل گاو بانکی، گوچمر یا ورزا چمر بهانه‌ای شد تا برای آشنایی با کار یکی از این دوستدار حفظ محیط زیست با هماهنگی اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آمل سفر یک روزه‌ای را به منطقه‌ای از بخش لاریجان به نام چلاو سپری کنیم تا از نزدیک تلاش و نوع‌دوستی این مرد دلسوز را مشاهده و گزارش تهیه کنیم.
سفری جالب و دیدنی که قبل از رسیدن به مقصد سبب کسب اطلاعات پربار و شنیدنی از زبان "وحید رضاییان" محیط‌بان و رئیس اداره محیط زیست آمل برای ما فراهم شد تا در مورد انواع گونه‌های حیوانی در منطقه کوهستانی و جنگلی این شهرستان چون سام سسانان (مرال‌ها، شوکا و گوزن‌های قرمز)، سگ‌سانان( گرگ، کفتار، روباه)، گربه‌سانان( گربه وحشی، پلنگ) خرس، سنجاب، مار، کل یا بزکوهی، جیجاق، توکا، قوش، باز، عقاب و گونه‌هایی از گیاهان دارویی چون تره، پونه کوهی با خاصیت های درمانی خوب برای انسان بوده است.
گاو بانکی در واقع فصلی است که از پانزدهم شهریور در جنگل‌های هیرکانی در ارتفاعات و رشته کوه‌های البرز آغاز و تا پانزدهم مهرماه ادامه دارد و آن فصل شور مستی، عاشقی، قدرت نمایی و جفت گیری مرال‌های نر است.
در این سفر که در دل منطقه جنگلی چلاو آغاز شده بود، با توضیحات شنیدنی رئیس محیط زیست در مورد زیستگاه‌های حیات وحش سپری می‌شد به منطقه‌ای با دشت وسیع مرتفع رسیدیم که چشم انداز زیست محیطی زیبایی را به خود گرفته بود. به گفته نعیمی محیط بان همراه ما در ارتفاع هزار متری از سطح دریا قرار داشتیم که دریایی از ابرهای سفید و کهربایی زیر این ارتفاعات جمع شده بودند و این جلوه بی نظیری را برای نگاه ما به نمایش گذاشته بود.
خواستیم چند دقیقه‌ای در آنجا بایستیم تا از آن منظره زیبا لذت ببریم، مکانی که در گوشه آن کلبه چوبی با سقف شیروانی و پوشیده از حلب به چشم می‌آمد و طبق گفته رئیس محیط زیست "تلار" نام داشت یعنی محل زندگی چوپانان است که نیمه اول سال را برای مرتع داری دام‌های خود در این کوهستان و مکان مورد استفاده قرار می‌دهند.
در این مکان فردی به ما معرفی شد که نامش را برای نجات جان محیط‌بانان بسیار شنیده بودیم، "بهمن ایزدی" دوستدار محیط زیستی که سال‌های سال در این عرصه برای حفاظت از حیات وحش به ایستادگی و مقاومت پرداخته تا بتواند بسیاری از گونه های حیات وحش را از رو به انقراضی جلوگیری به عمل آورد.
با برگزاری همایش‌های نوع دوستانه جان محیط بانی را که برای دفاع از خود در مقابل شکارچیان حیوانات بی‌زبان دچار حادثه شده‌اند با جمع جمع‌آوری کمک های خیرخواهانه جانشان را نجات دهند.
وقتی انگیزه اش را برای این راه پرسیدم این شیرازی تبار دوستدار زیست محیطی، حیات بخشی زمین را حیات‌بخشی بشریت مهمترین انگیزه اش بیان کرد و با چه لذتی و خوشرویی می‌گفت که چقدر خوشحال است از زمانی که یادش می آید وارد این راه شده و برای حفظ محیط زیست بسیاری از سرزمین ایران را گشته و با فرهنگ ها و آیین های بسیاری از مردم این کشور آشنا و هم خو شده تا برای تداوم زیستگاه میهن خود تلاشی کرده باشد.
برای ادامه راه وی نیز همراه ما شد و ما به سمت بالاتر از این ارتفاعات البرز و رهسپار شدیم، همان طور که در مسیرمان گروه های دونفره و چندنفره را می‌دیدیم که از ارتفاعات به پایین می آمدند و با پرسیدن از حضور آنها در این منطقه کوهستانی فهمیدیم دوستداران محیط زیست هستند که برای حفظ مرال‌ها راهی این منطقه شدند. از ارتفاعات جنگلی عبور و به استپ کوهستانی رسیدیم که در این عبورهایمان در هر فاصله 100 متری تک درختی را می‌دیدیم که در نگاهم این درخت از صلابت خاصی برخوردار بود.
درختی که ظاهراً انقراضش بر اقتضای طبیعت نبوده و بشریت بر آن دخیل بوده است؛ درخت بلوطی که اکنون می‌توان آن را در منطقه کوهستانی خیلی نایاب و انگشت‌شمار مشاهده کرد و چقدر ناراحت کننده است که این موجود دو پا متاسفانه در همه جا با حضورش باعث نابودی و انقراض زیستگاه‌ها شدند و برخلاف توجه به اصل پنجم قانون اساسی بر اجرای حفاظت محیط زیست برای عموم، آن را زیرپا گذاشتند.
اصلی که سال‌های سال از سوی سازمان محیط زیست به ویژه محیط‌بانان بر آن توجه و تاکید می‌شود اما با نادیده گرفتن آن هرسال وسعت جنگل‌های ایران کاهش یافته و گونه‌های حیات وحش کاملاً از بین می‌روند.
به ارتفاع دو هزار متری از سطح دریا رسیدیم که برای ادامه راه دیگر با وسیله نقلیه امکان پذیر نیست و باید آن را در جایی پاک کرده و مابقی راه را به گفته نعیمی که دو کیلومتر می‌شد، پیاده می رفتیم و پیاده راهی شدیم.
مسیری که نشان از مال رو بودن می داد و با گونه‌های زیستی گون، درختچه های برگ سوزنی، زرشک، آلوچه وحشی، ولیک، درختان افرا، آزاد، چنار، بلوط روبرو شدیم و جالب‌تر در نقطه‌ای از این مسیحر و با رسیدن به درختی نشانه‌هایی از وجود خرس مشاهده کردیم که ساعت‌ها قبل برای فراهم کردن غذا به آنجا آمده بود.
بالاخره به آن ارتفاعی که برنامه این سفر زیست محیطی بود، رسیدیم و آن ارتفاع 2500 متری که منتهی به پایگاه زیست محیطی منطقه چلاو می‌شد.
یک تلار چوبی و غبار گرفته از دود هیزم های چوبی که در دل ارتفاعات البرز قرار گرفته بود که دریای ابر و دره جنگلی روبرویش و ارتفاعات کوهستانی البرز بالای سرش قرار داشت.وقتی رسیدیم مردی به استقبال مان آمد که با دیدنش هیجان زده و خوشحال شدم زیرا چند سالی در همایش‌ها و برنامه‌های جنگل های هیرکانی وی را دیده بودم و آن مرد کسی جز محمد غفاری معروف به عمو "پیر طاهر" نبود و مانند همیشه با خوشرویی و لبخند و با گویش چوپانی به ما خوشامد گفت و بدون هیچ‌گونه اتلاف وقت ما را به داخل تلار دعوت و با چای هیزمی از ما پذیرایی کرد.
و داستان این کهن سال عرصه زیست‌محیطی در آن تلار چه شنیدنی بود که خود را یک گالش دانسته و ورودش را به این کوهستان و جنگل از همان کودکی همراه پدر و مادر بیان کرد.
پیر طاهر خود را متولد سال 1348 و عمده فعالیتش را با برگزاری همایش بزرگ فرهنگی، اجتماعی و ورزشی در منطقه چلاو عنوان و مطرح کرد: آن هنگام تعداد افراد بر این همایش بسیار کم بود تا اینکه فرزندی از خطه سرسبز مازندران و از آمل یعنی دکتر زمانی رئیس بیمارستان فیروزگر تهران با پیشنهاد کار گروهی چون جمع آوری زباله در مناطق کوهستانی، تعداد افراد و دوستداران به محیط زیست را به 800 نفر در یک روز از این همایش رساند و اکنون هر سال این همایش با بیش از این تعداد برگزار می‌شود که امسال به دلیل بیماری کار کرونا کنسل شد.
این فعال زیست‌محیطی آملی علاوه بر حضور خود در این عرصه، حضور همسر، پسر و دو برادرانش را در فعالیت زیست محیطی بیان کرد و گفت: تمام هم و غم ما حفظ حیات وحش به ویژه مرال یا همان گوزن‌های قرمز در ارتفاعات هیرکانی البرز است تا آیندگان ما از این حیوان لذت ببرند.
پیر طاهر هنگام گفتن این جملات که بغض در گلو و اشک در چشمانش جمع شده بود، ادامه داد: مرال بزرگترین پستاندار علف خوار در جنگل‌های هیرکانی شمالی است که صدایش بند بند آدم را به لرزه می آورد و اگر روزی صدایش قطع شود، جنگل نابود می‌شود.
وی افزود: در چند سال اخیر با تیم پیر طاهر، اعم از دوستداران محیط زیست، سمن‌ها، ان جی اوها و تشکل‌های مردم نهاد توانستیم برای حفاظت از این گونه باستانی جنگل‌ها تلاش کنیم.
غفاری شروع به کار این گروه را با تعداد پنج راس مرال‌ها مطرح و عنوان کرد: خدا را شکر این تعداد رأس‌ها افزوده و از جلوی انقراض آن گرفته شد؛ اگرچه سختی‌های زیادی در این کار وجود دارد.
غفاری اضافه کرد: شکارچیان در زمان فصل گاوبانگی مرال به این منطقه می‌آیند تا آنها را شکار کنند و خوشبختانه با کمک این تیم توانستیم شکار را در منطقه چلاو به صفر برساندیم؛ اگرچه نیاز به کمک مسئولان و مردم است تا با این همدلی و تعامل نیاز است با کمک تشکیل گروه‌ها به حفظ مناطق خود بپردازند.
این فعال اجتماعی در محیط زیست با بیان اینکه گفتمان شرط اول هر طرح و موضوعی است اما تمام کار نیست، گفت: معتقدم دوستداران زیست‌محیطی به جای این همه جلسه و حرف زدن، بنشینند و گوشه ای از کار را بگیرند و گروهی را شکل داده تا کار میدانی انجام دهند.
وی با تاکید بر اینکه تقاضا از مردم دارم که منطقه چلاو مرز دو اقلیم، با مشاهده درختان بلوط بسیاری از آنها در حال خشک شدن است، گفت: با توجه به قدمت هزار ساله این درختان چرا در کنارش یک بوته درخت بلوط نیست و ما چرا این کار را نکردیم و تا به حال چه کرده‌ایم و چه اتفاقی افتاده است.
پیرطاهر تنها دغدغه‌اش را مرال ندانست و گفت: مرال در واقع بهانه‌ای قرار دادم تا مردم بدانند که با جنگل هیرکانی چه کردند.
غفاری با اعلام اینکه جنگل های ایرانی متعلق به جمعیت 80 میلیونی با این زندگی شهرنشینی و آپارتمان نشینی، زمان خستگی و رفتن به شمال است، افزود: خداوند هر چیزی را یکجا آفریده، اعم از جنگل‌های هیرکانی، البرز و دریای کاسپین؛ بنابراین همه کمک کنیم تا مساحت این جنگل که در سال 58 حدود سه میلیون و 850 هکتار بوده و اکنون یک میلیون و 600 هزار هکتار شده، اکنون حالش باید خوب باشد زیرا اشکوب باید داشته باشد و حال ندارد، اکنون جنگل حالش خوب نیست.
صحبت‌های پیر طاهر با آن بغض بر گلو که زدن‌نبض قلبش را با وجود مرال ها برای ما تعبیر کرده، آنقدر بر دلمان نشست تا ما نیز همراه وی شویم و از همه مردم بخواهیم به جمع تشکل‌های مردم‌نهاد و سمن‌ها پیوندند و به مانند آشنایی ما در این سفر با زن و شوهر جوانی که از دو استان کرمانشاه و گیلان بوده، در یک برنامه زیستی باعث آشنایی و ازدواج آنها شده، تا به این منطقه چلاو آمده و به کاشت بلوط بپردازند. و یا جوان تهرانی را ببینیم که با پیوستن به یک پیجی از طبیعت گردی به همراه دوستش سفر 5 روز به گردشگری از این طبیعت زیبا به منظور از حفاظت از مرال وارد منطقه شوند.
و مهم‌تر بهمن ایزدی با وجود کوله‌باری از تجربه اش با دوربین عکاسی اش از طبیعت بکر، شات‌های زیبایی بگیرد تا در قرار دادن این عکس‌ها در پیجش طرفداران بسیاری را برای دوست داشتن و حفاظت از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور دعوت کند.
گزارش و فیلم از کبریا مقدس
انتهای پیام/ ع
