به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نمایش جهانی فیلم «جوکر» باعث شد تا ظاهر این کاراکتر افسرده و خشن، نمادی از اعتراض در سراسر جهان شود.
بعد از این بود که در عموم اعتراضات مردمی دنیا چهره جوکر بر صورت مردم معترض نقش بست و این کاراکتر در جهان بیش از پیش معروف شد.
البته قبل از این نیز چهرههای دیگری از دنیای سینما مانند زورو، بتمن، سوپرمن، کاراکترهای فیلمهای جنگ ستارهای و... در اعتراضات و تجمعات دیده شدهاند اما این بار و در اقدام عجیبی تعدادی از زنانی که به انتخاب «اِیمی کُنی بَرِت» نامزد ریاست دیوان عالی ایالات متحده معترض بودند، لباسهای زنان سریال «سرگذشت ندیمه» را پوشیدند.
«ایمی کنی برت»
در این سریال زنانی به عنوان وسیله تولید نسل و فرزندآوری انتخاب میشوند که لباسهای قرمز رنگ بلندی همراه با یک دستار و کلاه سفید بر سر دارند.
حالا زنانی که این پوشش را برای خود انتخاب کردند در اعتراض به انتخاب این چهره محافظهکار که با مواردی چون سقط جنین، بیمه درمانی، حق حمل اسلحه، مهاجرت و... مخالف است در مقابل ساختمان کنگرۀ ایالات متحدۀ آمریکا تجمع کردند. بسیاری از دمکراتها نگرانند که انتخاب او به عنوان رئیس دیوان عالی ممکن است حق سقط جنین را از زنان آمریکایی بگیرد!
«سید محمد حسینی» منقد سینما درباره چرایی انتخاب چهرههای سینمایی در اعتراضات خیابانی آمریکا به خبرنگار تسنیم گفت:
«سید محمد حسینی» منتقد سینما
میتوان این موضوع را از دو جنبه بررسی کرد؛ اول اینکه قبل از اینکه مردم حرفهای معترضانه خود را بگویند، این سینما است که با خلق داستانها و درامهایی، محتوای معترضانه را با اتکا بر قصهها و شخصیتهای داستانی بیان کرده است. برای نمونه میتوان به «گای فاکس» اشاره کرد که عموماً معترضین از این چهره برای اعتراضات خود استفاده میکنند. «گای فاکس» در حقیقت یک معترض و سربازی انگلیسی و کاتولیکمذهب بود که در اعتراض به شاه «جیمز یکم» قصد داشت تا پارلمان را منفجر کند؛ این اقدام او به «توطئه باروت» معروف شد.
نقاب «گای فاکس»
بعدها همین چهره در فیلم «وی مثل وندتا» که با نام «انتقام جویی» نیز شناخته میشود، مورد استفاده قرار گرفت و بعد از آن نیز در اعتراضات مردمی جهان از این صورتک استفاده میشود. یا میتوان از نقاب زورو نیز نام برد. نقاب زورو وجه اعتراضی یک شخصیت عدالتخواه در اسپانیا و لاتینزبانها است. همیشه زورو مانند یک منجی سوار بر اسب برای گرفتن حق و حقوق مظلومان از ظالمان ظاهر میشود و برای همین کاراکتری با این مشخصات از خود معرفی میکند.
نمایی از فیلم «وی مثل وندتا»
زورو نیز در حقیقت بر اساس داستانهای فولکور لاتین است که سینما از آن استفاده میکند و بعد به عنوان نماد بازشناسی میشود و در اعتراضات جهانی مورد استفاده قرار میگیرد.
این بخش برمیگردد به این وجه بیرونی ماجرا که سینما هم به آن توجه داشته است و از آن بهره برده و با رپرتاژی که برای آن رفته است، در مناسبتهای همگن و رخدادهای معترضانه مانند اصل داستان، مردم به استفاده از آن مبادرت میکنند.
نمایی از فیلم قدیمی زورو
این مدرس سینما در ادامه با اشاره به تأثیرگذاری سینما بر جامعه بیان کرد: اما وجه دیگر این موضوع و پدیده نشان از عمق تأثیرگذاری سینما، دستگاه سرگرمیساز و رسانهها در رهبری افکار عمومی جهان است. اینکه به کمک سینما و رسانه میتوان به سمت نوعی آنارشیسم و جریانهای ناشی از آن حرکت و جامعه را هدایت کرد که در اشکال مختلفی پیامشان را نشان میدهند؛ خصوصاً این نوع فرم که برای مردم شناخته شده باشد تا بتواند در هدایت افکار، بهتر تأثیر بگذارد. برای همین است که سینما و سریال انتخاب میشوند تا در انتقال این پیام سرعت بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: معتقدم این موضوع پیش از اینکه وجه سیاسی داشته باشد، وجه علمی و تحقیقی دارد و جایگاه رسانه و سینما را در هدایتگری افکار و تودهها نشان میدهد. اینکه چگونه میشود با کمک رسانه و سینما در مسأله اعتراض، لباس همگنی دوخت که مورد استفاده قرار بگیرد. این کارکرد رسانه قدرتمند امروز است و خبر از این دارد که باوجود آنکه در فرم و اجرای رسانه تغییراتی حاصل شده است و شبکههای اجتماعی نیز فعالیت بسیار زیادی دارند، همچنان اعتقادسازی و به دست گرفتن افکار و معرفتسازی توسط داستانهای سینمایی رخ میدهد. اینجا است که اهمیت مدیوم قصهگو و تصویری کردن آن بیشتر از قبل خود را نشان میدهد.
نمایی از سریال «سرگذشت ندیمه»
حسینی درباره چرایی حضور این کاراکترهای سینمایی هالیوودی در میان معترضین مردم کشورهای آسیایی گفت: اما درباره انتخاب این صورتکها و نقابها در کشورهای آسیایی باید بگویم که سینما دیگر مرز ندارد و با اکران یک فیلم، فردا در تمام جهان پخش میشود. اما نقدم این است که این صورتکها مانند «جوکر» وجهی که دارد علیه آمریکا و جریانهای حاکم بر آن بوده است و پیشینه و جهان آن اصلاً به فضای کشورهای آسیایی برنمیگردد.
یک معترض عراقی با چهرهای مانند جوکر
جوکر محصول آن فضا است و تجلیاش در کشورهای دیگر بیمعنی است اما جهانی شدن باعث شده است که تا یک پدیدهای در تمام دنیا همهگیر میشود و بدون مبنا مورد استفاده قرار میگیرد. به نظرم باید این فضا شکسته شود؛ اگر بنا است که سینما جهتگیری کند و تعریفش از عدالت را در کشورهای آسیایی درست کند، باید قهرمانان خودش را داشته باشد تا بتواند اعتقادسازی کند.
برای مثال سریال «مختار نامه» در جریان آشوبهای منطقه و جریان عجیب تکفیریها و سلفیون و وحشیگریهایی که کردند، نقش مهمی را بازی کرد و توانست در افکار عمومی عراق عدالتخواهی و مبارزه با ظلم را شکل بدهد. داعشی که آمریکا از آن حمایت کرده بود تا بر منطقه مسلط بشود و آرمانهای حاکمان غرب را در جهت منافع اسرائیل تأمین کند، شکست خورد. مختار در اینجا اثرگذار میشود و در مقابل این سیل میایستد.
نمایی از سریال «مختارنامه»
پس زمانی که آثار درستی که مبتنی بر حوزه حقیقت و عدالت باشد تولید شود، میتواند تأثیر مطلوب بگذارد. اینگونه جوکر به صورت غیر منطقی و با وجه آنارشیستی که دارد که حتی خودش هم میگوید که «من خودِ تهبکاریام» مورد ستایش و تجلی مبارزه برای اعتراض در کشورهای غیرآمریکایی که ربط مناسبی با جهان آسیا ندارد، قرار میگیرد.
علت اینکه «جوکر» در این کشورها مورد استفاده قرار گرفت برمیگردد به اینکه گزاره درست و جایگزین مناسبی برای آن وجود نداشت و برای همین نمادی از اعتراض خودخوانده در کشورهای دیگر شد. باید آنچه که در تاریخ و سطور کتب ادبی است را با فرم تصویری برای مردم اقتباس کرد؛ در این صورت است که آنارشیسم کور در کشورهای آسیایی نخواهیم داشت و در یک اعتراض همه چیز نابود نمیشود. در غیر این صورت به جای اعتراض عدالتخواهانه با آنارشیسم سطحی وارداتی از هالیوود روبرو خواهیم شد.
انتهای پیام/