به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عبدالرضا مجدی پژوهشگر موسیقی نواحی مختلف ایران است و به تازگی مهمان برنامه «تقاطع فرهنگ» در رادیو گفتوگو بود.
این پژوهشگر در این برنامه به تشریح موسیقی مذهبی و موسیقیهای سوگ در منطقه جنوب ایران پرداخت. در ادامه متن صحبتهای عبدالرضا مجدی را میخوانید:
ماتم در موسیقی بوشهری ما به ازای حسینیه و تکیه است و به معنای ماتم زدگی نیست. این موسیقی هم دارای ارزش زیبا شناختی است و هم سلسله مراتب دشوار آوازی و سازی و ساز-آوازی را در دل خود جای داده است. نظام نوحههای پامنبری از شیوههای قدیمی در بوشهر است که قطعاتی فراختر از نوحههای معمولی و سرمنشأ سینه زنیها است و امروزه کمتر اجرا میشود و به همین دلیل دارای ارزشهای موسیقیایی است.
نوحهسازی در بوشهر نظاممند و پیچیده است و سلسله مراتب خبر رسانی نوحه را توسط چاوشیخوانی به همراه دارد. ریشه این موسیقی به صدها سال قبل میرسد که برای مردم حاوی پیام است و هیجانی سازمان یافته و کنترل شده را به صورت کارناوال موسیقی گروهی از منزلگاهی به توقفگاهی دیگر حرکت میدهد.
ریشه این آواها و نواها در بوشهر است. در لاهیجان و ابیانه نیز موسیقیِ کار رواج دارد و بنابراین این نوع موسیقی در بوشهر نیز نقشی پررنگ دارد و موسیقی سوگ این خطه نیز با مردمانی که عموماً به شغل صیادی میپرداختند، در هم تنیده شده است. با نگاهی به نقوش برجسته، موسیقی و حتی هنر نقاشی به نظریاتی برجسته میرسیم که گاه این آثار را به دوره اشکانیان منتسب میداند.
بخشی از این موسیقی به دوره ساسانیان مربوط است که در آن زمان در سوگ پسر پادشاه به سینه زنی میپرداختند و بر صورت خراش میدادند و مویهکنان موی از سر میکندند و این همان اِلمانهای سوگی است که در سوگ عشایری میبینیم. بعدها شبیهنماییهایی از این پسر از دست رفته ساخته شد و گویی نمایشی را روی صحنه تئاتر میبردند و تعداد اینها به 10 عدد رسید که بر آن عزاداری صورت میگرفت. این آثار در آسیای جنوب شرقی، روم و هندوستان هم دیده شده و افرادی در زمینه سوگ به صورت حرفهای فعال بودهاند.
این دست آثار موسیقایی به مویهخوانیهای لرستان شبیه است. مور برای مردان و مویه برای زنان است که با استفاده از آواز و آوا و سیستم پیچیده هجایی مراسمهای سوگ را میگرداندند و واژهها چنان در بستر این موسیقی اجرا میشود که اگر کسی آشنا به زبان لری نباشد، متوجه آن نمیشود.
انتهای پیام/