خبرگزاری تسنیم- حمید روشنضمیر| «اجارهنشین خیابان الامین» تازهترین کتابی است که با موضوع مستند نگاری و روایت از جنگ سوریه در ایران منتشر شده است. علیاصغر عزتی پاک نویسنده این کتاب که در بهار سال قبل سفری به کشوv سوریه داشته راوی این کتاب را در طی این سفر پیدا میکند و حاصل دوستی و رفاقت با وی است که این کتاب را شکل میدهد.
راوی این کتاب یکی از ایرانیان ساکن سوریه است که از قضا نه برای جهاد که سالها قبل برای زندگی و خدمت به آستان حضرت رقیه(س) مقیم این حرم مقدس در سوریه میشود و تمامی زندگی خود را وقف این خدمت میکند. او از زاویه همین شغل است که زندگی و سرگذشت خود را در سوریه را بازگو کرده و روایتی دست اول از زیست و زندگی قومیتهای مختلف در سوریه و نیز نگاه ایرانیان به این سرزمین پیش و پس از جنگ خانمانسوز چند سال اخیر و ظهور معترضان سوری و تبدیل کردن کشور سوریه توسط آنها به ویرانهای جنگ زده در موقعیت فعلی بازگو میکند.
«اجازه نشین خیابان الامین» بخش زیادی از جذابی خود را مدیون زاویه دید بکر خود است که شاید تا پیش از این در کمتر کتاب بتوان سراغی از آن و نیز شخصیت روایتکننده آن جُست. راوی کتاب یک ایرانی است که در سالهای ابتدایی دهه هفتاد و با سرخوردگی از شرایط موجود در ایران برای خودش برای کار و تجارت راهی ترکیه میشود و در آنجا با بخشی از بدنه مافیای بزرگ قاچاق در ترکیه همراه میشود و در نهایت یک اتفاق و ندا از سوی دوستی قدیمی که از قضا از شهدای دفاع مقدس است، او را به همراه جمعی راهی سوریه میکند و در سوریه او که حتی حاضر به حضور در حرم مقدس حضرت زینب و رقیه سلمالله علیها نیست، در یک مکاشفه عجیب پایبند و مقیم حرم مقدس حضرت رقیه و مفتحر به خادمی آن میشود وان موضوع چنان در بافت زندگی او تاثیر میگذارد که تمامی آنچه از زندگی تا پیش از این اندوخته را به پای آن میریزد.
این روایت جذاب و نفسگیر از زاویه فردی روایت شده که هیچ نسبیتی اعم از سیاسی و حتی فرهنگی با بخشهای مختلف حاضر در صحنه درگیریهای سوریه ندارد. او یک راوی صادق از بطن جامعه ایرانی است که بدون هیچ نظرگاه ایدئولوژیکی دارد به یک کشور و مکانی مقدس در دل آن که متعلق به قومیتهای مختلفی است نگاه میاندازد. یک ایرانی مهاجر که روایتش هم نمایشگر نسبت انسان شیعه با حرمین مقدس در سوریه است و هم نوع زندگیاش نمایشگر تنوع فعالیت و پراکندگی جغرافیایی انسانهای معتقد به باورهای مذهبی خاص در سوریه و همزیستی مسالمت آمیز آنها با سایر معتقدان به باروهای خاص مذهبی و شکلگیری اختلافات میان آنها و در نهایت شعله کشیدن آتش جنگ میان آنهاست. کتاب و زاویه دیدش همچنین منجر به شکلگیری روایتی بکر از مهاجرت، زندگی و تجارت ایرانیان در جایی غیر غرب یوتوپیایی را بازگو کرده که کمتر میتوان سابقهای مشابه با آن در آثار این سالها جستجو کرد. روایت این انسان مستند و غیرایدئولوژیک است و از همین منظر بسیار دلنشین و باور پذیر و قابل اعتنا.
کتاب همچنین از زاویه روایت داستانی خود نیز توانسته اثری موفق باشد. این موضوع تا اندازه زیادی وامدار ذهن داستاننویسی علی اصغر عزتی پاک نیز هست و در کنار آن شیوه بازگو کردن خاطرات توسط راوی که شبیه یک داستان بلند و پر تعلیق شده که فراز و فرودهای بسیاری را نیز با خود به همراه دارد که بر جذابیت روایت افزوده است.
راوی کتاب با آگاهی از این موقعیت و توانایی خود است که با سادگی و صمیمیتی شیرین و وصف ناپذیر شرحی از زندگی خود در سوریه و تمامی مصائب آن بازگو میکند این صمیمیت و صداقت در مواردی که راوی به نقد آنچه سوریها در میدان نبرد بر سر کشور خود میآوردند و نیز در هنگامه نقد ساختارهای دولتی و نظامی و فرهنگی اجتماعی حاکم بر جامعه سوریه خود را بیشتر نشان میدهد. و شاید به همین خاطر است که راوی در موارد متعددی در کتاب سخن بر این مساله میراند که رفتارهای مردم سوریه با سرزمینشان گاه چنان اشتباه بوده که ریشههای زیست و حیات در این سرزمین را خشکانده و تاسفآور اینکه بسیاری از مردم نیز دانسته یا نادانسته درکی و گریزی از آن ندارند.
از دیگر جذابیتهای این کتاب میتوان به روایت صادق راوی از عنایتهای خاندان امام حسین(ع) در حق خودش اشاره کرد. روایتهایی که زندگی راوی را در نوبتهای متعددی دچار تحولات اساسی میکند و بارها و بارها او را در مسیر خودسازی ویژهای قرار داده و به هدفی ناب و خاص هدایت میکند. این بخش از کتاب نیز از حیث خلوص نیت راوی در بازگویی این اتفاقات به شکلی که حس ناخوشآیند خودبرتر بینی به مخاطب ارائه نمیشود تاثیرگذاری ویژهای بر کلیت من و مخاطب اثر دارد.
کتاب در روایت خود نیز از طنزی خفیف و ناب بهره میبرد که به شیوایی و زیبایی متن افزوده است هرچند که شیرازه نهایی این متن مستند، روایتی تلخ از تراژدی خانمانسوزی است که یک کشور را به سمت ویرانی و نابودی سوق میدهد. اتفاقی که راوی در موارد متعددی اشارههای جذابی و تلخی به آن دارد.
«اجاره نشین خیابان الامین» با چنین توصیفاتی از آن دست آثاری است که خوانش آن را در برهوت آثار مستند داستانی این روزهای بازار کتاب ایران که آکنده از تجربههای تکراری و روایتهای مشابه است، نمیتوان به سادگی به کناری گذاشت.
انتهای پیام/