به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، تخت فولاد در بخش جنوب شرق اصفهان واقع شده که آرامگاه و مزار بسیاری از بزرگان را در خود دارد. میتوان گفت علاوه بر گورستان بقیع در مدینه، گورستان وادی السلام در نجف، تخت فولاد اصفهان نیز در زمره مقدسترین گورستانهای جهان اسلام است.
خاک تخت فولاد به یمن عالمانی که در آن دفن شدهاند خاکی مقدس به شمار میآید و انسانها در طول تاریخ به برکات آن بیتوجه نبودهاند. از جمله عارفان و علمایی که در این مکان دفن شدهاند میتوان به بابارکن الدین، آقا جمالالدین خوانساری، بهاءالدین محمد اصفهانی معروف به فاضل هندی، محمد حسین عنقا ملقب به ملک الشعرا، حاج میرزا آقا امامی مینیاتوریست و بسیاری از افراد برجسته دیگر که هر کدام اهمیتی زیاد به این گورستان بخشیدهاند.
خبرگزاری تسنیم در سلسله گزارشهایی با عنوان «ستارگان مدفون در تخت فولاد» به معرفی این بزرگان میپردازد، در این گزارش میرزا ابوالمعالی عارف و فقیه نامی را معرفی خواهیم کرد.
میرزا ابوالمعالی مقید بود که هنگام دعا بر روی زمین بدون فرش و روی خاک بنشیند و میگفت مقام تضرع به درگاه رب الارباب و تواضع در برابر او ایجاب میکند که بر روی زمین بنشیند.
او حتی هنگام غذا خوردن، خواب و استراحت از تفکر در امور غافل نبود. گاهی اوقات در خلال شب از خواب بیدار میشد و به فکر فرو میرفت و یا در حمام میاندیشید و در همان جا چراغ روشن میکرد و قلم و دوات را میطلبید و آنچه را که به ذهنش خطور کرده بود را مینوشت. نوشتههایی از ایشان در دست است که به رنگ حنا آمیخته شده که اثر همان حنایی است که انگشتان خود را در حمام با آن خضاب میکرده است.
از آیتالله بروجردی که از شاگردان مبرز میرزا ابوالمعالی بوده نقل شده است که فرموده بود: «مجلس آقا میرزا ابوالمعالی شبیه مجلس پیامبر(ص) بود، روحانیتی داشت که انسان سیر نمیشد».
میرزا ابوالمعالی پس از فوت در عالم رؤیا فرموده بود که بر اثر صبر در راه ولایت امیرمؤمنان و اولادش (ع) به مقامی رسیدهام که خواسته کسی را که به من پناهنده شود و توسل جوید بر طرف میکنم.
روایتی از ابوالمعالی و پیروی مردم از سلوک وی
ابوالمعالی به خواندن دعا بهویژه در شبهای جمعه و آن هم با جلوس بر روی زمین بسیار مقید بود. نقل میکنند که شخصی از جناب ابوالمعالی در خواست کرد تا هنگام تحویل سال در خدمت ایشان باشد.
ابوالمعالی پذیرفت و از آن جا که به خواندن دعا در هنگام تحویل سال و با حالت نشسته بر روی زمین مقید بود او را نیز به این کار دعوت کرد. هر چند که بین مردم معمول است که به هنگام راز و نیاز با معبود بینیاز بر روی فرش مینشینند اما به عقیده وی مقام تضرع به درگاه رب الارباب و تواضع در برابر او ایجاب میکند که بر روی زمین بنشینند، همان طور که سیره برخی از بزرگان چنین بوده است.
میرزا ابوالهدی پس از ذکر مطلب فوق از قول پدرش ابوالمعالی همگان بهویژه اهل علم را به پیروی از سلوک معظم له در نحوه دعا و راز و نیاز توصیه میکند.
احترام بسیار ابوالمعالی به سادات
مرحوم ابوالمعالی برای سادات احترام ویژهای قائل بود و دیگران را نیز به این عمل سفارش میکرد حتی برخی از شاگردان خود را (که از سادات بودند) به هنگام دخول و خروج از منزل بر خود مقدم میداشت و هیچ گاه حاضر نمیشد بر سیدی پیشی گیرد.
چنان که از مرجع بزرگ عالم تشیع مرحوم آیتالله بروجردی نقل شده که فرمود: با اینکه میرزا ابوالمعالی استاد من بودند اما حاضر نمیشدند که من پشت سر ایشان راه بروم و من هر گاه به منزل ایشان میرفتم به خاطر همین احترامها و تکریمها شرمنده میشدم. ابوالمعالی دیگران را نیز به احترام گذاشتن به سادات سفارش و از اهانت به آنان نهی میکرد.
عقیده ابوالعمالی در مورد اجتهاد
اجتهاد از نظر ابوالمعالی امری خطیر بود و او نیز مانند پدرش حاجی کرباسی و نیای همسرش سید حجتالاسلام شفتی به سادگی، اجتهاد کسی را نمیپذیرفت. وی اجتهاد را مشروط به امور و مستلزم رعایت مقدماتی میدانست که در کمتر کسی قابل تحقق بود، تا آن جا که میفرماید: «سوگند که در دایره معرفت، حصول هیچ دانشی به مانند علم فقه، سخت و دشوار نیست و نمیتوان سطری در آن نوشت، مگر آن که ضرورتاً مباحث آن را بر اساس اصول فقه تکمیل نمود، بلکه اساساً فقه بدون اصول، مانند نتیجه بدون مقدمه است».
در نظر وی یک فقیه باید علم رجال را نیز به سبب لزوم نقد اخبار، کامل کند و البته از همه مهمتر و ضروریتر برای یک فقیه، رعایت تقوا است که بدون آن حصول قوه قدسیه اجتهاد ناممکن است. از همین رو میرزا ابوالمعالی در مدت عمر خود به هیچ یک از شاگردانش اجازه اجتهاد نداد و شاگردان او دریافته بودند که از سوی استاد به دریافت چنین اجازهای نائل نخواهند شد.
میرزا ابوالمعالی تلاش فوق العادهای در کسب دانش از خود نشان داد و عمر شریفش را صرف مطالعه، تحقیق، تدریس و تضنیف کرد. همواره سرگرم اندیشه و دقت نظر و پژوهش بود به گونهای که حتی هنگام صرف غذا و زمان خواب و استراحت از اندیشیدن غافل نبود.
آثار و تالیفات
بیش از 80 رساله و کتاب از میرزا ابوالمعالی در موضوعات مختلف فقه، اصول، رجال، ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث و شرح بر ادعیة معصومین (ع) بر جای مانده است.
فهرست بیشتر این آثار در رساله شرح زیارت عاشورای او و نام برخی دیگر، همراه با بحث درباره مفاد و اهمیت پارهای از آنها در بدرالتمام فرزندش، میرزا ابوالهدی آمده است. بیش از نیمی از این آثار تاکنون چاپ و منتشر شده است.
تاکنون 48 عنوان از کتب و رسایل معظم له برخی در زمان حیات خود مؤلف و بیشتر آنها پس از وفات او چاپ و منتشر شده است.
صاحب بدر التمام نقل میکند که پدرش ابوالمعالی حدود دو ماه پیش از وفات به هنگام تعقیبات نمازش، ندایی از عالم غیب شنید که «خانه تو در بهشت، آماده و مهیا است» وی پس از چند روز بیماری در سن 67 سالگی در سحرگاه روز چهارشنبه 27 صفر المظفر سال 1315 ق / 1276 ش به دیار ابدی شتافت.
انتهای پیام/164/ح