به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، وقتی شرایط تولد و مرگومیر در ایران را مورد بررسی قرار میدهیم، به اعتقاد کارشناسان بسیاری کشورمان در وضعیت خطر قرار گرفته و این حاصل فعالیتهای همهجانبه سه دهه قبل در زمینه کنترل جمعیت بوده است. برای درک بهتر خطیر بودن زمان حاضر و استفاده از فرصتهای به وجود آمده و جبران مشکلات گذشته در زمینه افزایش جمعیت باید به نظر کارشناسان و پژوهشگران عرصه جمعیت و جمعیتشناسی مراجعه کرد.
آنها میگویند: طبق «نظریه اول گذار جمعیتی»[1] که تحولات حجم، رشد و ساختار سنی جمعیت جوامع را تبیین میکند، در ایران این گذار به مرحله سوم یعنی کاهش توأم نرخ باروری و نرخ مرگومیر رسیده و ساختار سنی جمعیت در مرحله میانسالی قرار گرفته است. در چنین شرایطی، با رسیدن سهم جمعیت مولّد یا بالقوه فعال از نظر اقتصادی (سهم جمعیت 15 تا 64 ساله) به میزانهای حداکثری خود یعنی حدود 70 درصد کل جمعیت کشور، «پنجره فرصت جمعیتی» در ایران فراهم شده و به فعل در آمدن این فرصت، مستلزم توجه ویژه به نقش تغییرات ساختار سنی در «چرخه عمر اقتصادی» و سیاستگذاری و برنامهریزی شایسته، برای بهرهگیری هرچه بیشتر از آن است.»[2]
برای استفاده درست از این فرصت و عبور از این بحران، باید به استدلالهایی که در این فضا در سالهای پیش برای کنترل جمعیت صورت گرفته، مراجعه کرد؛ استدلالهایی که گاه از دایره انصاف خارج شدهاند و گاه نیز دقتهای بالاتری را به خرج دادهاند و جمعبندیهای بهتری را ارائه کردهاند.
یکی از کتابهای جامع و کامل از لحاظ استدلالهای دینی در زمینه رشد جمعیت، کتابی است که "محمدهادی طلعتی" با عنوان «رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین؛ آراء و مبانی فقهی ـ حقوقی» نوشته است. نویسنده در این کتاب پس از بررسی آرای مخالفان و موافقان کنترل جمعیت از نگاه دینی و بیان استدلالهای آنها که مبتنی بر آیات و روایات متعددی است، به یک نکته مهمی در استدلال موافقان کنترل جمعیت اشاره و بیان میکند: «آیات و روایاتی که مخالفان کنترل جمعیت در اثبات مطلوبیت افزایش نسل مسلمانان و فرزندآوری بدانها استناد کردهاند، از قبیل قضایای حقیقیه نیستند که با توجه به آنها بتوان گفت این حکم یعنی مطلوبیت افزایش نسل، در تمام زمانها جاری میشود، بلکه این نوع قضایا از نوع قضایای خارجیهاند؛ بدین معنا که مفاد آیات و روایات مزبور ناظر به زمانی است که کثرت فرزند، از اسباب فزونی قدرت و شوکت اقوام و قبیلهها به حساب میآمده است.»[3]
حال اگر همین استدلال راکه به عنوان استدلال اصلی و نهایی این کتاب مطرح شده بخواهیم مورد پذیرش قرار دهیم و با قبول آن بیان کنیم که افزایش نسل مسلمانان از قبیل قضایای خارجیه است، مطلوبیت حقیقی ندارد و بستگی به شرایط مسلمانان دارد که به عنوان مثال آنجایی که افزایش جمعیت موجب عظمت ایران اسلامی میشود این مطلوبیت ایجاد خواهد شد، پس باید بگوییم شرایط حال حاضر ایران اسلامی نیز مطابق با آن شرایطی است که موجب ایجاد مطلوبیت دینی فرزندآوری و افزایش نسل در این برهه از زمان میشود.
آیا واقعاً اینگونه نیست که ایران اسلامی به عنوان امالقرای جهان اسلامی و مذهب تشیع، با این آمارهای نگرانکننده در زمینه کاهش ولادتها و افزایش ناباروری در خطر از دست دادن شکوه و جلال خود است؟ آیا اینگونه نیست که در سالهای پیش رو کشور ایران با وجود این همه دشمنان کینهتوز و با شرایط ایجاد شدهای که موجب افزایش چشمگیر تعداد سالمندان در جامعه خواهد شد، در نقطهی ضعف قرار میگیرد؟
اسلام دینی است که در این فضا ساکت نخواهد ماند و نسخههای محکم و بیبدیل خود را ارائه خواهد داد؛ چراکه به عنوان یک حکم کلی و قاعده غیرقابل تغییر در قرآن کریم میفرماید: «وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا؛[4] و خداوند هیچگاه برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلّط باز نخواهد کرد.»
کاهش جمعیت به عقیده کارشناسان بسیاری راه را بر سلطه بیگانگان باز خواهد کرد و همین امر باعث شده به عنوان یکی از مهمترین حربههای دشمن، برای تضعیف ایران اسلامی، مورد استفاده قرار گیرد، در این زمینه گزارشات بسیاری وجود دارد که برای نمونه صرفاً به یکی از این گزارشات اشاره میکنیم. «نهتنها برآوردهای داخلی، بلکه شاخصهای جهانی بهروشنی حاکی از آن است که میزان جمعیت یک کشور بر حوزههای گوناگون اقتدار آن کشور تأثیرات عمیقی دارد. در حوزه نظامی برای سنجش قدرت نظامی یک کشور، مؤلفههای گوناگون جمعیتی سنجیده میشود. جمعیت کل، نیروی در دسترس، نیروی نظامی مناسب برای خدمت، نیروی نظامی به سن خدمت رسیده، نیروی نظامی فعال و نیروی نظامی رزرو برخی شاخصهایی هستند که برای سنجش آمادگی قوای نظامی هر کشور، مورد سنجش قرار میگیرند.»[5]
* حجتالاسلام مصطفی راهی استاد حوزه علمیه قم
---------------------------
پینوشت:
1. مقاله: مرحلهی اول گذار جمعیتی ایران، حسن سرایی، نامه انجمن جمعیتشناسی ایران، شماره 9 و 10، پاییز و زمستان 1376، صص 51 تا 67.
2. مقاله: پنجره جمعیتی، انتقالات اقتصادی نسلی و چشم انداز سود جمعیتی اول و دوم در ایران، علی اکبر محزون، مجله جمعیت بهار و تابستان 1396، شماره 99 و 100.
3. رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین؛ آراء و مبانی فقهی-حقوقی، محمدهادی طلعتی، ص 131، انتشارات موسسه بوستان کتاب، قم، 1383.
4. آیه 141 سوره نساء.
5. https://tasnimnews.com/1776451
انتهای پیام/