گودرزی: حمایت‌های دولت و مسئولین از هنرمندان خنده‌دار است/در گوشه آتلیه‌ام مشغول کارم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اسفندماه سال گذشته بود که سر و کله ویروس شوم و مزاحم کووید 19 یا به اصطلاح متعارف کرونا، در کشور پیدا شد؛ ویروس منحوس و بدسگالی که از همان روزهای آغازین پیدایی‌اش تاکنون تأثیرات منفی و مخرب خود را بر زندگی آحاد مردم به‌ویژه هنرمندان گذاشته و متأسفانه این سوءتأثیرات تاکنون نیز ادامه یافته است.

تعطیلی سالن‌های سینما، تماشاخانه‌های تئاتر، کنسرت‌های موسیقی، گالری‌ها و نگارخانه‌های فعال در عرصه هنرهای تجسمی و... از جمله اتفاقاتی بود که لَختی پس از گسترش بی‌محابای دامنه شیوع کرونا در کشور به وقوع پیوست و بدین ترتیب، چرخ اقتصاد هنر نیز به تدریج ساز رکود و ایستایی کوک کرد. در شرایط کم رونقی و توقف فعالیت‌های هنری در کشور، نخستین عنصری که در معرض آسیب و مخاطره قرار گرفت، معیشت هنرمندان بود؛ به‌ویژه آن دسته از هنرمندانی که تنها راه ارتزاقشان از هنر و فعالیت‌های هنری می‌گذشت، بیش از سایرین در معرض لطمه و فشار قرار گرفتند.

در چنین شرایطی، همه نگاه‌ها به دولت، مسئولین و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر کشور خیره شده بود تا شاید تمهید و راهکار مناسبی برای جبران و برون‌رفت از شرایط بغرنج اقتصادی و معیشتی کنونی بیندیشند و وضعیت بغرنج هنرمندان آسیب‌دیده را چاره‌ای سازند؛ اما مسئولین به سیاق سابقشان تنها به دادن وعده‌های میان‌تهی بسنده کردند و حالا در حالی‌ که قریب به یک سال از شیوع و فراگیری ویروس کرونا در کشور می‌گذرد، به نظر می‌رسد که چرخ اقتصاد هنر به‌کلی از حرکت ایستاده و معیشت هنرمندان با چالش‌هایی جدی و مهلک روبه‌رو شده است. با این‌وجود، کماکان گام مثبت و محسوسی از سوی دولت، مسئولین و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر برداشته نشده است و مشخص نیست رخوت مسئولین امر در این زمینه تا به کی ادامه خواهد داشت.

برای بررسی وضعیت هنرهای تجسمی در عصر فراگیری کرونا و شرایط کنونی هنرمندان شاغل در این عرصه، به سراغ مرتضی گودرزی دیباج؛ مدرس، پژوهشگر و هنرمند نقاش رفتیم و با او درباره این مسأله و ابعاد متکثر آن به گفت‌وگو نشستیم.

گودرزی دیباج فارغ‌التحصیل مقطع لیسانس رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. وی همچنین دارای مدرک فوق‌لیسانس نقاشــی از دانشگاه آزاد اسلامی و فارغ‌التحصیل مقطع دکتری رشته فلسفه هنر از دانشگاه بیرمنگام انگلستان است. آثار گودرزی دیباج تاکنون در جشنواره‌ها و رویدادهای هنری مختلفی از جمله: دوسالانه‌ نقاشی معاصر ایران، دوسالانه بین‌المللی نقاشی جهان اسلام و... به نمایش درآمده است. وی همچنین تاکنون نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی متعددی را نیز در ایران و سایر کشورهای جهان بـرگزار کرده و مسئولیت‌های مختلفی را نیز برعهده داشته است که از جمله آنها می‌توان به: ریاست مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، ریاست پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، ریاست مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های ایران و... اشاره کرد. دیباج سابقه تألیف آثار و مکتوبات متعددی را نیز در زمینه نقاشــی و تاریخ هنر در کارنامه هنری خود دارد که از جمله آنها می‌توان به کتب: تاریخ نقاشی ایران، هنر انقلاب، روش تجزیه و تحلیل آثار نقاشی، تاریخ تطبیقی هنر و... اشاره کرد.

در گوشه آتلیه‌ام مشغول کارم

این هنرمند و نقاش مجرب عرصه هنرهای تجسمی در گفت‌وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به وضعیت هنرمندان این عرصه در دوران فراگیری کرونا گفت: فراگیری کرونا در کشور شرایط خاصی را برای عموم مردم به‌ویژه هنرمندان رقم زده است؛ من نیز در گوشه آتلیه‌ مشغول انجام کارهایم هستم.

وی افزود: یکی از چالش‌های مهمی که به واسطه حاکمیت کرونا بر فضای عمومی کشور برای هنرمندان به وجود آمده، منتفی یا محدود شدن امکان ظهور و بروز و تجلی آثارشان به سیاق گذشته است. اکنون ارتباط و تعامل هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی با یکدیگر، با گالری‌داران و همچنین با مخاطبان آثارشان کاهش یافته و تداوم این روند، شرایط پیچیده‌ای را به وجود آورده است.

هنرمندان نگران و محتاط شده‌اند

این هنرمند عرصه هنرهای تجسمی بیان کرد: در چنین شرایطی اگر خدایی نخواسته هنرمندی به ویروس کرونا مبتلا شود، با وضعیت سختی روبه‌رو خواهد بود؛ هزینه‌های بالای درمان و ارقام ناچیزی که بیمه‌ها در این‌گونه مواقع پرداخت می‌کنند، شرایط را به مراتب دشوارتر خواهد ساخت؛ از این‌رو احتیاط و نگرانی بسیاری در میان کسر قابل توجهی از هنرمندان کشور وجود دارد که مبادا به این ویروس شوم آلوده شوند. امیدواریم سایه منحوس این بحران به زودی از کشور رخت بندد.

گودرزی دیباج یادآور شد: در شرایط فعلی هنرمندانی مثل ما که گوشه یا خلوتی برای خود دارند، به نوشتن، خواندن، نقاشی کردن‌ و انجام سایر کارهایشان‌ مشغول‌اند؛ با این حال، قطع پیوند و ارتباط هنرمند با بدنه مردم و جامعه هنری که به واسطه کرونا رقم خورده اتفاق دردناکی است.

چشم امیدمان به مجلس است

این پژوهشگر هنر در پاسخ به این پرسش که آیا دولت و مدیران عرصه فرهنگ و هنر از زمان فراگیری کرونا تاکنون به وظایف و تعهداتشان در قبال هنرمندان عمل کرده‌اند یا خیر، گفت: چه انتظارات غریبی از دولت و مدیران عرصه فرهنگ و هنر دارید! آنها کی به تعهداتشان عمل کرده‌اند که حالا بخواهند عمل کنند؟! اکنون تنها چشم امید ما به مجلس است که گامی مؤثر و سازنده در راستای بهبود شرایط کنونی بردارد.

وی اضافه کرد: وضعیت بد اقتصادی، کیفیت معیشت و گرفتاری‌هایی که هنرمندان کشورمان با آنها دست به گریبان‌اند، باعث شده است که شرایط فعلی عرصه فرهنگ و هنر شرایطی به غایت سخت و غم‌انگیز باشد؛ شکی نیست که در شرایط کنونی همه آحاد جامعه زیر فشارند اما باید بگویم که جامعه هنری نسبت به دیگر اقشار ما جامعه شکننده و آسیب‌پذیرتری است. از طرف دیگر، جامعه ساکت و خاموش‌تری هم است؛ چراکه بسیاری از هنرمندان ما در مواجهه با تلاطمات و دشواری‌های زندگی حفظ آبرو کرده و به سادگی دم بر نمی‌آورند.

حمایت‌های دولت و مسئولین از هنرمندان خنده‌دار است!

این مدرس دانشگاه ضمن انتقاد از وضعیت حمایت‌های صورت‌گرفته از هنرمندان توسط دولت و مسئولین حوزه فرهنگ و هنر گفت: حمایت‌هایی که در پاره‌ای از مواقع از سوی دولت و مسئولین عرصه فرهنگ و هنر صورت می‌گیرد خنده‌دار و اصلاً در شأن کشور و هنرمندان این مرز و بوم نیست و این بی‌مهری‌ها خاطر بسیاری از هنرمندان ما را مکدر ساخته است.

وی تصریح کرد: اکنون شرایط کشور به گونه‌ای است که اقتضا می‌کند هنرمندان در صحنه حضور داشته باشند و با آثارشان نسبت به مسائل مختلفی که در کشور حادث می‌شود واکنش نشان دهند اما آنها عملاً در صحنه حضور ندارند؛ گرچه نمی‌توان به هنرمندان خرده گرفت که چرا در صحنه حاضر نیستید؛ چراکه آنها هم با مسائل و مشکلات خاص خودشان مواجه‌اند.

جای خالی هنرمندان متعهد در صحنه احساس می‌شود

گودرزی دیباج ادامه داد: احساس می‌کنم که بی‌تفاوتی عجیبی نسبت به مسائل و مشکلات کنونی جامعه نزد دولت و مسئولین امر وجود دارد و در این شرایط جای خالی هنرمندان متعهد، دلسوخته، فعال، پرانرژی و هنرمندانی که نسبت به درد و مسائل مردم تعهد دارند، به شدت احساس می‌شود؛ هنرمندانی که سابقاً  تحرک و کنشگری‌های مؤثری داشتند هم قدر و مهری ندیدند و اکنون در خاموشی به سر می‌برند.

عضو هیأت علمی دانشگاه سوره یادآور شد: دردی که اکنون در کالبد جامعه ما نهادینه شده است، در سایه بی‌کفایتی، مدیریت‌های غلط و آشفته، جهالت و کسالت رقم خورده است؛ وضعیت به گونه‌ای است که آدم نمی‌داند باید چه کند. متأسفانه انجمن‌ها و تشکل‌های هنری هم که در چنین شرایطی انتظار می‌رود به یاری و مساعدت هنرمندان بشتابند، تاکنون عملکرد ثمربخش و قابل‌توجهی را از خود بروز نداده‌اند و راه‌اندازی تشکل‌های جدید هم مصائب و گرفتاری‌های خاص خودش را دارد.

آینده هنرهای تجسمی قابل پیش‌بینی نیست

وی ضمن تحلیل آینده هنرهای تجسمی کشور گفت: اکنون سویه هنر چندوجهی شده است و نمی‌توان هیچ‌گونه پیش‌بینی درباره وضعیت آتی هنر کشور ارائه داد. زمانی بود که هنرمندان در پرتو امید، همراهی و هم‌افزایی با یکدیگر، دست به کارهای جریان‌سازی می‌زدند که می‌توانستیم تأثیر آن را در سراسر جامعه احساس کنیم اما حالا شرایط به‌کلی تغییر کرده است و جامعه ما با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است.

گودرزی دیباج ادامه داد: در گذشته امید بیشتری برای بهبود شرایط وجود داشت اما اکنون امیدها کمرنگ شده است؛ با این‌وجود، من همچنان به اندیشه‌های نو و انرژی‌هایی که از تعهد انسانی منبعث می‌شوند و قادرند راهکارهای تازه‌ای را برای خروج از بن‌بست‌های مدیریتی کشور در عرصه فرهنگ و هنر پیشنهاد دهند، امیدوارم.

فرهنگ و هنر در انقیاد سیاسیون کارنابلد درآمده است

این هنرمند رشته نقاشی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت کنونی فرهنگ و هنر کشور تصریح کرد: یکی از گرفتاری‌های مهم فعلی ما این است که فرهنگ و هنر به انقیاد سیاسیون کارنابلد درآمده است. مشخص نیست چرا برخی مدیران ما مسئولیت‌هایی را پذیرفته‌اند که توان و آگاهی لازم برای ایفای آن را ندارند. ما می‌توانستیم بسیاری از مسائل و مشکلاتی که اکنون با آنها دست و پنجه نرم می‌کنیم را با اتکا به ظرفیت‌های غنی هنر و توان هنرمندان متعهدمان حل کنیم اما این ظرفیت غنی در سایه مدیریت غلط سیاسیونی که بر مسندهای حوزه فرهنگ و هنر تکیه زده بودند، مغفول واقع شد و نتوانستیم از آن بهره‌ای ببریم.

وی عنوان کرد: فکر می‌کنم هرکس در هر کسوت و جایگاهی که قرار دارد باید تلاش کند محیط پیرامون خود را آباد سازد و در هنرمندان جوان کشور روح تعهد، تخصص، تعمیق شناخت، آگاهی‌بخشی و تأثیرگذاری مضاعف بدمد.

باوجود همه سختی‌ها ناامید نیستیم

گودرزی دیباج در پایان خاطرنشان کرد: باوجود همه مصائب و دشواری‌هایی که اکنون بر کالبد فرهنگ و هنر کشور عارض شده است، ما ناامید نیستیم؛ چراکه هنوز می‌توانیم حرف بزنیم، بنویسیم، نقاشی کنیم و به جوانان تازه‌وارد به حوزه هنر و نقاشی انگیزه و انرژی دهیم. جامعه هنری ما نسبت به چهل، پنجاه سال گذشته بسیار گسترده و هوشمندتر شده است و جوانان زیادی در حال تحصیل، تجربه‌ورزی و خلق اثرند؛ امیدوارم که این جوانان بتوانند شرایط کنونی فرهنگ و هنر کشور را بهبود بخشند و نویدبخش آینده روشن‌تری برای این مرز و بوم باشند. 

انتهای پیام/