"فکرانه" رادیویی بماند یا تلویزیونی بشود؟/ برنامه‌ای که همه‌کاره‌اش کودکان‌اند
هدف "فکرانه" پرورش تفکر انتقادی و توانایی در تحلیل مسائل روزمره است و قدرت ارزیابی و آشنایی کودکان با فرهنگ، هنر و ادبیات را بالا می‌برد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سال 1395 واردِ آنتن رادیو شد؛ برنامه‌ای که از همان روز نخست اهدافش را برای همگان شنیدنی کرد که با دغدغه ارتقای اندیشه و فرهنگ کودکان به میدان آمده است. وقتی نامش را "فکرانه" گذاشت تکلیف را برای همه روشن کرد که برای کار سطحی نیامده و همه همّ و غمّش ارتقای فکر و اندیشه کودکان است.
یکی از اهدافی که تهیه‌کننده‌اش رکسانا حمیدی در جریان گفت‌وگو به آن تأکید دارد، پرورش تفکر انتقادی و توانایی در تحلیل مسائل روزمره و قدرت ارزیابی و آشنایی کودکان با فرهنگ، هنر و ادبیات است و آموزش در قالب بازی و سرگرمی جلو می‌رود.
وقتی می‌گوییم برنامه‌ای که همه‌کاره‌اش کودکان‌اند؛ چون درِ استودیویش به روی بچه‌ها باز بود و میهمانانِ هنرمندش میزبانان کوچکی داشتند. "فکرانه" تا قبل از کرونا، با حضور بچه‌ها ضبط می‌شد اما رفته رفته برای حفظ سلامتی بچه‌ها برای اولین بار از قابلیت‌های برنامه‌سازی رادیویی و بهره‌گیری از رسانه‌های نوین استفاده شد. بعد از آزمون و خطا در اپلیکیشن‌های داخلی و ضعف گیرایی و بهره‌گیری مخاطبان، در فضای واتس‌آپ و اینستاگرام، کار دنبال شد.
تهیه‌کننده برنامه رادیویی "فکرانه" در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم تصریح کرد: کرونا هرچه شدیدتر شد ما "فکرانه" را با حضور بچه‌ها در فضای مجازی دنبال کردیم. البته خودمان بیشتر دوست داشتیم به واسطه اپلیکیشن‌های داخلی این اتفاق بیفتد اما ضعیف بودنِ اتصال‌هایش باعث شد که به سراغ واتس‌آپ و اینستاگرام برویم. ما غیر از بازی و سرگرمی و ارتقای خلاقیت و نوآوری بچه‌ها، بحث آشنایی با هنر ایران و جهان را پیش می‌بریم. آیتمی که بچه‌ها باید بگویند این نقاش، مجسمه‌‌ساز و هنرمند کیست و آثارش را شرح بدهند. یا در فرهنگ لغات، چند کلمه بگویند؛ همه این اقدامات برای بالا بردن جنبه آموزشی برنامه است.
وی با اشاره به اینکه همه کاره برنامه ما کودکان‌اند، گفت: وقتی در استودیو بودیم بچه‌هایی که می‌آمدند اجرا و همه اتفاقات برنامه در دستِ آن‌ها بود و فقط ما نقش هدایتگرانه داشتیم. برای بهتر شدن اتفاقات برنامه راهنمایی‌شان می‌کردیم مثل تئاتری که روی صحنه می‌رود. قبلاً تعداد محدودی می‌توانستند بیایند و در برنامه ما خودی نشان دهند و از قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایشان بگویند. اما این فرصت در فضای‌مجازی باعث شد تا همه ایران و حتی گروهی علاقه‌مند در خارج از کشور صداهایشان را برای ما ارسال کنند.
حمیدی با بیان اینکه به ما گفتند با شبکه "شاد" کار کنیم، تأکید کرد: به ما پیشنهاد کردند با شبکه "شاد" کار کنیم، اما خیلی از مادران گفتند سراغ "شاد" نروید بسیار برنامه سنگینی است و الان بچه‌ها در خانه به مشکل برخورده‌اند. از سراسر کشور صداهایشان را به صورت ویس برای ما ارسال می‌کنند. کسانی در خارج از کشور و یا اهواز و مشهد و تبریز و حتی مناطق دورافتاده، زندگی می‌کنند، به خاطر بستری که در فضای مجازی برایشان ایجاد شده می‌توانند صداهایشان را برای برنامه ما بفرستند و از ایده‌ها و خلاقیت‌های آن‌ها بیشتر استفاده کنیم.
وی در خصوص علاقه بچه‌ها به گویندگی و اجرا، گفت: رده سنی دبستان، سرمنزلِ اصلی برنامه "فکرانه"اند اما گاهی اوقات بچه 14، 15 ساله هم به خاطر جذابیت‌های اجرا و جستجو و خلاقیت‌هایی که در برنامه ما وجود دارد شرکت کرده است. در جریان این برنامه، بچه‌هایی به گویندگی و یا اجرا علاقه‌مند شده‌اند، اما از خانواده‌شان می‌خواهم آن‌ها را اهل مطالعه و اندیشه بار بیاورند و به سراغ کتاب و ادبیات و حوزه اندیشه بروند. چرا که خودمان ایده‌ای داشتیم که باید از این توجه به ظرایف صدا و فنّ بیان بگذریم و به اجراهای شعورمدارانه برسیم. در واقع به جای معطوف شدن روی صدا و بیان، درک و فهم بالایی از اجرا پیدا کنیم و به تعبیری سواد و بینش اجرا را بالا ببریم.
تهیه‌کننده برنامه رادیویی "فکرانه" خاطرنشان کرد: بخشی از این برنامه، خواندن داستان برای بچه‌ها است که در آن داستان، چالشی هست که بچه‌ها به کمک کارشناس در آن چالش قرار می‌گیرند و می‌توانند راجع به داستان نظر بدهند. هر اتفاقی که در داستان رخ می‌دهد مورد پرسش قرار می‌گیرد و نظر بچه‌ها به این واسطه خواسته می‌شود. بچه‌ها از تجربیات خودشان درباره آن موضوع می‌گویند و این اتفاق در واقع کمک می‌کند تا بتوانند به گونه‌ای مسائل خودشان را هم بازنگری کنند. مثلاً ما از بچه‌ها خواستیم در خانه صداهایی که می‌شنوند چه صدای یخچال و چکه آب و موارد دیگر را برای ما توصیف کنند تا قوه خیالشان بیشتر تقویت شود.
وی در خصوص بازه زمانی که برنامه "فکرانه" تولید می‌شود، گفت: بازه زمانی 5 روزه‌ای برای تولید محتوای اولیه، طی می‌شود و دو روز هم تغییرات و ویرایش و ادیت آن صداها و نظرات و ایده‌هایی که ارسال شده به طول می‌انجامد همراه با موسیقی‌گذاری و درست شدن برنامه سرانجام به آنتنِ روز چهارشنبه ظهر می‌رسد.
تهیه‌کننده این برنامه رادیویی در پاسخ به این سؤال که آیا "فکرانه" را می‌توانند در قالب برنامه تلویزیونی به آنتن برسانند، تأکید کرد: برنامه "فکرانه" در صورتی تلویزیونی اجرا می‌شود که آن را در قالب بازی و مسابقه به تلویزیون برسانیم. به خاطر اینکه جنبه اجرایی‌اش بیشتر نمایان می‌شود و ما امروز از بچه‌ها می‌خواهیم به خصوص در دوران کرونایی که باید بیشتر در خانه بمانند، حتی توصیف‌های خودشان از صداهای لوازم آشپزخانه و اتفاقات مختلف را هم برای ما روایت کنند. این برنامه فکری و اندیشه‌ای است و برای تلویزیونی شدن باید شکل و شمایلِ مسابقه بگیرد.
وی خاطرنشان کرد: برنامه رادیویی "فکرانه" در شرایط جدید حتی رسانه‌های نوین را پشت سر گذاشته، چرا که دیگر نیازی به میکروفون و استودیو هم نیست. اولین‌بار در دوران شکل‌گیری رادیو و تلویزیون برنامه‌ای تولید شده که همه‌کاره‌اش بچه‌ها و کودکان‌اند. در زمانی که برنامه در استودیو ضبط می‌شد میهمانان هنرمندی که داشتیم همه مراحل اجرایی‌اش برعهده بچه‌ها بود. اصلاً صاحبِ این برنامه، کودکان‌اند اما مدت‌ها در رادیو مشکل داشتم که می‌گفتند چرا این برنامه مجری ندارد؟
حمیدی با اشاره به اینکه رادیو رسانه‌ای گرم و تأثیرگذار است، افزود: شاید این اتفاق و شرایط کرونایی، بازگشت به رادیو باشد برای خیلی از آدم‌هایی که بدون تردید در جهان مدرن و در بسیاری از کشور‌های دنیا همچنان به جایگاه و هویت رادیو اعتقاد دارند. چرا که هنوز رسانه‌ای تأثیرگذار است و در برخی مواقع هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند جای این رسانه را بگیرد. از طرفی همین انعطاف‌پذیری و قابلیت اینکه برنامه‌سازی با هر شرایطی را امکان‌پذیر کند، شاید بتواند همچنان امتیاز بالایی برای رادیو باشد.
وی تصریح کرد: وقتی مسابقه‌ای مثل "عصر جدید" درگیر تولید است یا تلویزیون نگران هزینه و عوامل زیاد برنامه‌ها و قید و بند دستورالعمل‌های بهداشتی است رادیو برنامه تعاملی با تعداد بالای بچه‌ها و والدین را همچنان مدیریت کرده و هرچند روند تولید طولانی‌تر شده اما رسانه‌های نوین را به خدمت گرفته است تا همچنان رادیو سرپا بماند.
برنامه رادیویی "فکرانه" پیش از این جمعه‌ها ساعت 15:15 روی آنتن می‌رفت که البته تکرار برنامه‌های گذشته کماکان این ساعت و این روز از رادیو فرهنگ پخش می‌شود و برنامه‌های جدید کمتر از 45 دقیقه زمان گذشته این برنامه با فرم و شکل و شمایل جدید چهارشنبه‌ها ساعت 13:30 تا 14 روی آنتن رادیو فرهنگ است.
انتهای پیام/
