کشتی به گل نشسته بندر خصوصی " خواجه‌نفس" / انتظار مردم گلستان برای داشتن بندرتجاری ۱۵ ساله شد
گروه استانها- انتظار مردم گلستان برای ساخت بندر تجاری خواجه نفس که نخستین بندر خصوصی کشور هم هست، حالا ۱۵ ساله شده و گره‌هایی که در ساخت این پروژه وجود دارد آن را تبدیل به کلافی سردرگم کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، سال‌هاست که کشتی‌ای در سواحل استان گلستان پهلو نگرفته و مردم صدای سوتش را نشنیده‌اند. قرار بود رویای تجارت دریایی با کشورهای حاشیه خزر از طریق بندر تجاری خواجه نفس به واقعیت تبدیل شود اما این اتفاق رخ نداد تا انتظار مردم این استان 15 ساله شود.
استان گلستان دارای 90 کیلومتر خط ساحلی است که قریب به 60 کیلومتر آن در حوزه خلیج گرگان، به دلیل پسروی آب دریا و عدم لایروبی کانال‌های خوزینی و چاپقلی عملاً ظرفیت پهلوگیری کشتی‌ها را از دست داده این در حالیست که بنادر گز و ترکمن در سال‌های نه چندان دور، میزبان تجار و بازرگانان کشورهای همسایه و شاهد پهلوگیری کشتی‌های متعدد بود.
سابقه نسبتاً درخشان استان در زمینه تجارت دریایی با کشورهای حاشیه خزر، موجب شد تا مسئولان وقت استان فکری به حال رونق دوباره منطقه داشته باشند از همین روی، خواب احداث بندر را برای استان دیدند، خوابی که هیچگاه رنگ واقعیت به خود نیافت.
سال 85 بود که با هدف توسعه اقتصادی گلستان، اشتغالزایی در مناطق محروم و تقویت زیرساخت‌های ارتباطی ایران با کشورهای حاشیه خزر، توسعه صادرات غیرنفتی و ترانزیت کالا از روسیه، چین و قزاقستان، ساخت بندر چند منظوره خواجه نفس در زمینی به وسعت 176 هکتار با دریافت مجوز دو ساله از سازمان بنادر و دریانوردی آغاز شد. بندری که نخستین بندر تجاری خصوصی کشور لقب گرفت اما برخی اتفاقات این پروژه را که می‌توانست تحول شگرفی در توسعه استان ایجاد کند به کُما بُرد.
درباره ضرورت ایجاد بندر تجاری در سواحل استان گلستان همین بس که رئیس اسبق اتاق بازرگانی گرگان گفته بود حدود 60 درصد کالاها و محصولات صادر شده از بندر امیرآباد در استان مازندران، متعلق به بازرگانان و تجار گلستانی است ضمن اینکه گلستان کوتاه‌ترین مسیر دریایی را به کشورهای حاشیه خزر دارد.
به طور قطع استان گلستان برای توسعه نیاز به برخی از زیرساخت‌های ارتباطی دارد، در حال حاضر جاده ترانزیتی زمینی، فرودگاه بین المللی و همچنین خط ریلی سراسری با کشورهای آسیای میانه ایجاد شده اما هرکدام از آنها محدودیت‌های خاص به خود را دارند. ضمن اینکه در صورت تصویب و ایجاد منطقه آزاد تجاری اینچه برون، وجود یک بندر تجاری در سواحل استان گلستان مکمل سایر زیرساخت‌های صادرات و واردات خواهد بود.
اما ساخت بندر تجاری خواجه نفس ماجرای پرحاشیه‌ای دارد، اوایل دهه 80 مطالعاتی در خط ساحلی استان انجام شد که خواجه نفس را بهترین منطقه برای احداث بندرتجاری اعلام کرد، مطالعاتی که در گذشته مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گلستان معتقد بود سازمان متبوعش نقشی در انجام آن نداشت.
از طرفی سازمان بنادر و دریانوردی کشور هم بندر امیرآباد را در فاصله چندین کیلومتری این منطقه در استان مازندران احداث کرده بود بنابراین ساخت بندر در خواجه نفس را مقرون به صرفه نمی‌دانست و در تمام این سال‌ها حتی یک ریال هم در ساخت این بندر مشارکت نکرد و آن را به بخش خصوصی واگذار کرد.
مجوزی که برای خواجه نفس صادر شد، به عنوان بندر تجاری خصوصی بود، یعنی بخش خصوصی می‌بایست تمامی هزینه‌های ساخت بندر را که در جهان به عنوان یکی از گران‌ترین صنایع به شمار می‌رود تأمین می‌کرد. زمان انتخاب سرمایه‌گذار که فرا رسید، عده‌ای ذوق‌زده شدند و بدون در نظر گرفتن بسیاری از مسائل از جمله تجربه کار در حوزه ساخت بندر و توان مجموعه برای تأمین منابع مالی و اعتباری پروژه، خواجه نفس را به فرد یا افرادی واگذار کردند که حالا پس از 15 سال نه بندری ساخته شده و نه سوت کشتی‌ای به صدا درآمده است.
فشارهای ما به سرمایه‌گذار نتیجه نداد
هادی حق شناس، استاندار گلستان درباره برنامه‌های استان برای ساخت بندرتجاری تصریح کرد: آنچه که در مورد بندر خواجه نفس اتفاق افتاده متناسب با انتظار نبوده است. امیدوار بودیم با فشارهایی که وارد کردیم بخش خصوصی کار را در خواجه نفس در یکسال اخیر به جایی برساند اما این اتفاق نیفتاد.
وی این را هم گفت که البته ما معطل نماندیم و یک جلسه به همراه مجمع نمایندگان و هیئت رئیسه مجلس با مدیران سازمان بنادر و دریانوردی داشتیم و قرار شد تا این سازمان نقطه بهتری را برای ایجاد بندر تعیین کند.
استاندار گلستان توضیح داد با توجه به اینکه برداشت چوب از جنگل‌های شمال ممنوع است، طبق مصوبه دولت وزارت صمت مکلف شده تا مکان جدید احداث بندر را شناسایی و اعلام کند. در همین زمینه دو ماه هم قبل نشستی بین سه استاندار استان‌های شمالی و وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، صمت و جهادکشاورزی تشکیل شد تا بررسی‌های لازم درباره احداث بندر در استان انجام شود. سازمان بنادر و دریانوردی هم مهلت 4 ماهه خواست تا درباره مکان جدید احداث بندر گزارش بدهد که یکماه دیگر از این مهلت باقی مانده است.
حق شناس خاطرنشان کرد: سازمان بنادر به دنبال ایجاد همان بندر سبز خزری است. زیرساخت‌ها از سوی خود سازمان ایجاد می‌شود و برای اقدامات دیگر باید سرمایه‌گذار جذب کنیم. موقعیت بندر جدید هم بعد از خلیج گرگان به سمت دریای خزر خواهد بود و در عین حال مانعی هم برای فعالیت سرمایه‌گذار بخش خصوصی نخواهد بود.
سرمایه‌گذار توان مالی ضعیفی دارد
اله‌یار اسعدی، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گلستان که در سال‌های گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها از فرصت‌سوزی که سرمایه‌گذار پروژه بندر تجاری خواجه نفس انجام داد، گلایه کرده بود این بار از اراده سرمایه‌گذار برای به سرانجام رساندن پروژه سخن گفته است.
وی گفته که در حال حاضر کارگاه بندر خواجه نفس توسط سرمایه‌گذار فعال است و در پایان این ماه باید مستندات ارائه دهند که طی یک سال اخیر به چه نقطه‌ای رسیده‌اند تا درباره تمدید یا عدم تمدید مجوز تصمیم‌گیری شود.
اسعدی یادآور شد: پروژه بندر خواجه نفس حدود 8 سال متوقف بود و سهامدار و سرمایه‌گذار قبلی داشت که سه سال قبل سرمایه‌گذار آن تغییر کرد، این سرمایه‌گذار برای به سرانجام رساندن بندر خواجه نفس اراده دارد و کارگاه آن فعال بوده اما از نظر منابع مالی ضعیف است ضمن اینکه سرمایه‌گذار از منابع مالی دولتی استفاده نکرده است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی گلستان در خصوص پروژه بندر جدید در استان گفت: برای ایجاد بندر چوب توافقاتی بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت انجام شده و این بندر قرار است مخصوص واردات چوب باشد که سازمان بنادر و دریانوردی مطالعات بندر چوب را بر عهده گرفته و خروجی این مطالعات یک ماه دیگر در اختیار استاندار قرار خواهد گرفت.
مجوز سرمایه‌گذار بندر خواجه نفس 22 آذرماه به اتمام می‌رسد و مسئولان می‌توانند درباره واگذاری پروژه به سرمایه‌گذار جدید و یا تمدید مجوز سرمایه‌گذار فعلی تصمیم بگیرند اما به نظر می‌رسد با توجه بی‌تدبیری و سوء مدیریت بعضی مدیران و اهلیت نداشتن برخی سرمایه‌گذاران، کلاف بندر خواجه نفس همچنان سردرگم خواهد بود. البته این موضوع غفلت و بی‌مسئولیتی سازمان بنادر و دریانوردی کشور که در همه این سال‌ها حتی یک ریال در بنادر استان گلستان سرمایه‌گذاری نکرده است را نفی نخواهد کرد.
انتهای پیام/581/ی
