به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری تسنیم؛ با گذر از خیابانهای اطراف بیمارستانهای بزرگ تهران، حضور افراد با لباسهای سنتی و چهرههای متفاوت که در پیادهروها و فضای سبز اطراف بیمارستان، استراحت میکنند این سؤال را به وجود میآورد که چرا تعداد زیادی از بیماران برای مراجعه به پزشک، مجبور به سفر از شهرها و روستاهای خود به کلانشهرها میشوند؟!
سؤالی که پاسخ به آن در گرو بررسی آمار و ارقام "تعداد پزشکان" در مناطق مختلف کشور است.
دسترسی مناسب به خدمات درمانی و پزشک از جمله مهمترین شاخصهای کارآمدی نظامهای سلامت در سراسر دنیا به حساب میآید؛ بر این اساس در شرایط ایده آل، بیماران باید در کوتاهترین فاصله زمانی و مکانی به خدمات درمانی دسترسی داشته باشند که در نهایت به افزایش کارآمدی نظامهای سلامت و رضایت بیشتر مردم منجر خواهد شد.
مسئله کمبود پزشک در مناطق محروم و توزیع نامتوازن پزشک در کشور، بیعدالتی در دسترسی به خدمات پزشکی را در پی داشته است؛ برای بررسی دقیقتر این مسئله باید به مقایسه سرانه تعداد پزشکان در شهرهای مختلف پرداخته شود.
بر این اساس هر چه میزان سرانه پزشک در مناطق مختلف کشور به هم نزدیکتر باشد، توزیع پزشک مناسبتر است؛ به عبارت دیگر برای برقراری عدالت در دسترسی به پزشک، سرانه تعداد پزشک به ازای جمعیت در نقاط مختلف کشور باید به هم دیگر نزدیک باشد:
همانطور که در نمودار فوق مشاهده میشود، سرانه تعداد پزشک در استانهای مختلف اختلاف جدی و زیادی دارند به گونهای که اختلاف سرانه پزشک در استان سیستان و بلوچستان و استان تهران به عنوان صاحبان کمترین و بیشترین سرانه تعداد پزشک در کشور تا 6 برابر نیز میرسد! این موضوع حاکی از بحران جدی در توزیع پزشک در کشور است.
فاجعه کمبود پزشک در سیستان و بلوچستان
بر اساس آمار سازمان نظام پزشکی مجموعاً 1896 پزشک در استان سیستان و بلوچستان حضور دارند، بنابراین با احتساب جمعیت 2.780.000 نفری این استان، به ازای هر 10 هزار نفر تنها و تنها کمتر هفت پزشک وجود دارد! این موضوع در حالی است که سرانه تعداد پزشک در شهر تهران بالاتر از 30 پزشک به ازای 10 هزار نفر است.
شهرستان | جمعیت | تعداد پزشک | سرانه تعداد پزشکان به ازای 10هزار نفر |
نیمروز | 48471 | 0 | 0.00 |
خاش | 173821 | 32 | 1.84 |
سراوان | 191661 | 90 | 4.70 |
سرباز | 186165 | 7 | 0.38 |
چابهار | 283204 | 261 | 9.22 |
نیک شهر | 141894 | 16 | 1.13 |
ایرانشهر | 254314 | 165 | 6.49 |
زاهدان | 672589 | 1001 | 14.88 |
دلگان | 67857 | 0 | 0.00 |
مهرستان | 70579 | 0 | 0.00 |
زهک | 74896 | 0 | 0.00 |
سیب و سوران | 85095 | 0 | 0.00 |
کنارک | 98212 | 9 | 0.92 |
هیرمند | 63979 | 0 | 0.00 |
زابل | 165666 | 315 | 19.01 |
هامون | 41017 | 0 | 0.00 |
میرجاوه | 45357 | 0 | 0.00 |
قصرقند | 61076 | 0 | 0.00 |
فنوج | 49161 | 0 | 0.00 |
مجموع | 2775014 | 1896 | 6.83 |
مطابق جدول فوق در تعداد زیادی از شهرستانهای این استان از جمله شهرستانهای پرجمعیت کنارک، سیب و سوران و قصر قند هیچ پزشکی حضور ندارد در واقع مردم این شهرستانها که جمعیتی بالغ بر 600 هزار نفر دارند، مجبور به طی مسافتهای بسیار تا رسیدن به شهرهای بزرگ استان هستند.
از طرف دیگر بخش بزرگی از این تعداد در مرکز استان متمرکز شدهاند و سرانه پزشک در سایر شهرستانهای استان کمتر از 5 پزشک به ازای هر 10 هزار نفر است که با توجه به فاصله زیاد شهرستانها تا مرکز استان عملاً مراجعه به پزشک به سختی، ممکن است.
در همین رابطه، معین الدین سعیدی، نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی گفت: «علیرغم خدمات بیشمار نظام مقدس جمهوری اسلامی در حوزه نظام سلامت متأسفانه ما هنوز به لحاظ شاخصهای بهداشتی و درمانی، استان سیستان و بلوچستان و مخصوصاً جنوب آن، فاصله معنادار و حتی گاهی نجومی با میانگین کشوری داریم».
همچنین دکتر محمد هاشمی شهری، رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان با اشاره به کمبود پزشک در استان گفت: «کمبود پزشک عمومی در مراکز جامع خدمات سلامت روستایی، دستاوردهای درخشان نظام بهداشت و درمان را تهدید میکند؛ هم اینک تنها با 77 پزشک برای خدمت در مناطق روستایی، قرارداد داریم.»
چرا پزشکان به مناطق محروم نمیروند؟
برخی افراد توزیع نامناسب پزشکان در کشور را مسئله اصلی میدانند و راه حل را اختصاص منابع مادی و پاداش برای پزشکان مناطق محروم میدانند؛ سیاستی که در سالیان گذشته با وجود تخصیص اعتبارات فراوان، ناموفق بوده است.
در همین راستا سید حسن قاضیزاده هاشمی وزیر سابق بهداشت در سال 1394 گفته بود: برای جبران کمبود 5 هزار پزشک در شبکه، حقوق این افراد را 4 تا 5 برابر کردیم اما حداکثر 1500 پزشک جذب شدند! حتی برای مناطق محروم مرزی حقوق 15 میلیون تومانی میدهیم اما هنوز کمبود پزشک داریم!
در واقع دلیل اصلی توزیع نامتوازن پزشک در کشور، کمبود شدید پزشک در نظام سلامت است به عبارت دیگر به دلیل شکلگیری انحصار در ارائه خدمات درمانی، بخش زیادی از پزشکان و دندانپزشکان در شهرهای بزرگ از درآمد بسیار مطلوبی برخوردار هستند و انگیزهای برای اقامت در مناطق محروم هر چند با درآمد بیشتر ندارند همچنین بسیاری از پزشکان پس از چند سال کار در مناطق محروم و پس از کسب سرمایه کافی به شهرهای بزرگ مهاجرت میکنند.
در همین رابطه مقایسه شاخص سرانه پزشک در ایران و سایر کشورها نشان میدهد نه تنها سرانه تعداد پزشک در کشور از کشورهای پیشرو در حوزه سلامت به مراتب کمتر است بلکه در بین 25 کشور آسیای میانه و غرب آسیا، ایران در جایگاه بیستم و پایینتر از کشورهایی همچون سوریه، تاجیکستان، ازبکستان و حتی فلسطین قرار دارد! به عبارت دیگر اگر توزیع پزشکان در کشور به صورت مطلوب هم صورت میگرفت، مسئله کمبود پزشک باز هم پابرجا بود.
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/