«مایکل رابین»، کارشناس اندیشکده آمریکن اینترپرایز در مقالهای که در وبسایت نشنال اینترست نیز منتشر شد با اشاره به توافق اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان پس از درگیری های شدید در منطقه قره باغ، نوشت: تفنگها ساکت هستند، صلحبانان روسی هم ارمنی ها و آذریها را از هم جدا نگاه میدارند و هم از اماکن و عبادتگاههای باستانی ارمنستان محافظت میکنند تا از تخریب آنها جلوگیری کنند.
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
بنا بر این گزارش، مرکز مشترک نظارت بر آتش بس ترکیه و روسیه به زودی عملیات خود را در مناطق قره باغ کوهستانی تحت کنترل آذربایجان آغاز خواهد کرد. در همین حال، دیپلمات های آمریکایی و فرانسوی منسوب به گروه مینسک، خواستار بازگشت به روند دیپلماتیکی هستند که هنگام هجوم ناگهانی نیروهای آذربایجانی با پشتیبانی ترکیه به آرتساخ، عنوانی که ارمنیهای منطقه خودمختار نگرنو-قره باغ آن را صدا میکنند، از بین رفت.
این اندیشکده تاکید کرد: ممکن است به نظر برسد که جنگ به پایان رسیده اما دیپلماتهای غربی باید محتاط باشند چرا که چگونگی موضوعات مربوط به کریدور لاچین - مسیر زمینی اتصال ارمنستان به بخشهای تحت کنترل ارامنه قره باغ از طریق خاک تحت کنترل آذربایجان - به طور کامل حل نشده است و این مسیر با وجود صلحبانان روسی، برای غیرنظامیانی که در معرض آتش تک تیراندازها و آدم ربایی قرار دارند، خطرناک است.
این گزارش می افزاید: لاچین ممکن است یک عامل تحریک کننده باشد، اما مشکل اصلی نیست. آتش بس 10 نوامبر سندی بود که با عجله نوشته شد. بندی که ممکن است بذر جنگ جدیدی را بکارد، آخرین بند است که میگوید "جمهوری ارمنستان باید امنیت ارتباطات حمل و نقل بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را با هدف سازماندهی رفت و آمد بدون مانع شهروندان، وسایل نقلیه و بار در هر دو جهت تضمین کند."
بنا بر ارزیابی این اندیشکده، دو مشکل در این توافق وجود دارد. اول، استفاده از عبارت جمع خطوط ارتباطی (Links) برای اتصال دو بخش آذربایجان که توسط ارمنستان جدا شده است. معنی این عبارت این است که بیش از یک راه یا راهآهن در کار خواهد بود و این امر به معنی دو شاخه کردن بیشتر سرزمین ارمنی است.این امر میتواند تباه کننده دیپلماتیک هر گونه امیدواری به این امر باشد که صلح بعد از آتشبس سریعاً برقرار شود اما این امر بعید است به تنهایی به عنوان عاملی برای تنش و جنگ باشد.
در این گزارش با اشاره به مسئله دوم و اساسی این توافق، آمده است: مشکل دوم رفت و آمد کامیونهای ترکیه خواهد بود که از این مسیر جدید برای تحکیم نفوذ ترکیه در آذربایجان و گسترش روابط اقتصادی و فرهنگی ترکیه با آسیای میانه استفاده خواهند کرد.
در این گزارش آمده است: اگر ترافیک به طور معمول در جریان یابد، مشکلی پیش نمی آید. اما اگر یک تیرانداز، به عنوان مثال، یک راننده کامیون ترکیهای را به قتل برساند، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، ارمنستان را مقصر میداند و خواستار یک منطقه حائل برای اطمینان از عبور ایمن از مسیرها خواهد شد. چنین سناریویی دور از ذهن نیست: چه بسا که همچون کودتای آتش سوزی رایشستاگ (آلمان در سال 1933) یا عملیات تروریسم پرچم دروغین، اغلب عناصر داخلی در ترکیه نیز به دنبال ایجاد بحران و به دنبال آن در پی استفاده از آن بحران به نفع خود باشند.
این اندیشکده تصریح کرد: اینکه اردوغان قبلاً توانسته درخواست برای ایجاد مناطق حائل "ضد تروریسم" (در سوریه) را به منافع سرزمینی برای خود تبدیل کند، وی را ترغیب میکند تا دوباره همان روش را این بار در ارمنستان امتحان کند. نیروهای ترکیهای که در شمال شرقی سوریه منطقه حائل ایجاد کردهاند در آنجا کارت هویت ترکی صادر می کنند، آموزش و پرورش تحمیلی ترکیهای و دفاتر پستی ترکیهای راه انداختهاند.
در انتهای این مقاله آمده است: هیچ دولتی در ارمنستان، نه نخست وزیر فعلی یعنی نیکول پاشینیان و نه هیچ شخصیت مخالفی قادر به پذیرفتن اولتیماتوم ترکیه برای واگذاری کنترل مناطق وسیعی از خاک ارمنستان نخواهد بود. در واقع هر تقاضایی برای ایجاد منطقه حائل، ارمنستان را تقسیم می کند. با این وجود، ارتش ارمنستان نمی تواند از نظر تجهیزات و نیروی انسانی با ترکیه برابری داشته باشد. تنها کارت موثر در این مواقع در چنین سناریویی، روسیه است، اما حوادث ماه گذشته نشان می دهد اعتماد به نفس بیش از حد اردوغان ترس او از بازدارندگی روسیه را از بین می برد.
انتهای پیام/