به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، بعد از ترور شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی، بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقد بودند که جمهوری اسلامی ایران استراتژی صبر استراتژیک را در پیش خواهد گرفت و به زودی به این اقدام تروریستی پاسخ در خوری نشان نخواهد داد. اما آنچه در واقعیت با موشکباران پایگاه عین الاسد، یکی از مقرهای اصلی استقرار نظامیان آمریکا در عراق اتفاق افتاد به عنوان مقدمهای برای آغاز تحولات نوین در منطقه به شمار میرود. اقدامی که از سوی ایران به عنوان مقدمهای برای انتقام سخت که بیرون کردن ایالات متحده از منطقه است قابل بررسی است. اکنون با توجه به سالگرد پاسخ موشکی ایران و در هم کوبیدن پایگاه عین الاسد، به نظر میرسد بتوان به ابعاد نوین این اقدام بیشتر توجه کرد.
- حمله به عین الاسد
بامداد چهارشنبه 18 دی ماه 1398، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ اول ایران به ترور سردار قاسم سلیمانی که پنج روز پیش از آن توسط تروریستهای آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد انجام شده بود، پایگاه عینالاسد عراق را هدف حمله موشکی قرار داد. عین الاسد در 108 کیلومتری غرب الرمادی قرار دارد. در سال 2003، تفنگداران آمریکایی این پایگاه را اشغال کردند و تا سال 2011 در آن باقی ماندند[2]. عین الاسد دومین پایگاه هوایی بزرگ عراق است. آمریکایی ها درسال 2014، به بهانه مبارزه با داعش، بار دیگر این پایگاه را اشغال کردند.
عین الاسد از مهمترین پایگاههای آمریکا در عراق است که طبق اعلام ارتش عراق در حمله موشکی ایران 17 موشک به آن اصابت کرده و مقر عملیات مرکزی، سامانههای ارتباطی، سامانه پهپادی و زیرساختهای مهم اطلاعاتی و جنگ الکترونیک این پایگاه با خسارتهای قابل ملاحظهای رو به رو شد. در همان زمان گزارشهایی نیز حاکی از آن بود که پایگاه اربیل نیز که جدیدترین سامانههای جاسوسی آمریکا در منطقه را در خود جای داده و مرکز فعالیتهای اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا به شمار می رود نیز هدف دست کم پنج موشک قرار گرفته بودند[3]. نقاط انتخاب شده از نقاط حساس آمریکاییها در عراق است.
موشک باران پایگاه عین الاسد ساعاتی پیش از سخنرانی زنده مقام معظم رهبری و سکوت معنادار مقامات آمریکایی بعد از تهدید اولیه و گستاخانه مبنی بر حمله به52 مراکز فرهنگی ایران از سوی دولت ترامپ[4]، باعث شد تا تحولات منطقه شکل نوینی به خود بگیرد.
- پیام های حمله به عین الاسد
آنچه بعد از حمله ایران به عین الاسد در ادبیات سیاسی منطقه اتفاق افتاد در سه سطح امنیتی-سیاسی، نظامی و اقتصادی قابل بررسی است. پیش از پرداختن به این موارد باید نکاتی را درباب این حمله مورد توجه قرار داد. اول آنکه از جنگ دوم جهانی به بعد حتی در دوران اوج جنگ سرد، چنین اقدام در چنین سطحی علیه پایگاههای نظامی آمریکایی بیسابقه بود. جمهوری اسلامی ایران پایگاههای این کشور را موشک باران کرد و به طور رسمی مسئولیت این حمله را پذیرفت و سکوت مقامات آمریکایی به این اقدام نشان از تضعیف جایگاه هژمونیک این کشور در محیط بین الملل داشت.
اهمیت این موضوع در حالی است که مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران در کنار مردم حمله به عین الاسد را مقدمه انتقام سخت بر میشمارند و آمریکا هنوز منتظر گامهای آتی ایران در این مسیر است و بیاطلاع از زمان و مکان و شدت انتقام ایران، به استقرار سامانه ضدموشکی پاتریوت پرداخته است[5].
- حمله به عین الاسد سرآغاز تحولات نوین منطقهای
مهمترین تحولی که موشکباران عین الاسد برای جمهوری اسلامی به ارمغان آورد، افزایش سطح بازدارندگی ایران در مواجهه با قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای است. ما اگر زدن هواپیمای گلوبال هاک در خرداد 1398 را به عنوان مقدمهای برای تثبیت مرحله بازدارندگی بر شماریم، موشکباران پایگاه ایالات متحده در عین الاسد را میتوانیم به عنوان نقطه پایان اثرگذاری ادبیات تهدید قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای در آینده بر شماریم.
در همین راستا فردریک پلیتجن خبرنگار شبکه سیانان در تهران پس از سخنرانی ترامپ پیرامون این حمله گفت: «ایرانیها با این حمله موشکی نشان دادند که توان پاسخ دادن به آمریکا را دارند… ایرانیها همچنین نشان دادند که تسلیحات بسیار پیشرفتهای ساختهاند که میتوانند با آن اهدافی در خارج از کشور را هدف قرار دهند.[6]»
نقطه اوج موفقیت بازدارندگی این حمله در سخنرانی ترامپ به وضوح درک می شود، او پس از حمله موشکی به پایگاه عین الاسد، تهران را به همکاری در مقابله با داعش فراخواند. او گفت: « بغدادی یک هیولا بود و سعی میکرد خلافت داعش رو بازسازی کند؛ اما نتوانست. داعش یک دشمن طبیعی ایران است و از بین رفتن آن برای ایران خوب است و ما باید در این موضوع و اولویت مشترک دیگر کار کنیم. آمریکا آماده است تا صلح را در آغوش بگیرد. [7]»
در تحلیل نظامی این اقدام از سوی ایران نیز میتوان به سخنان وید اشمرلر کارشناس مؤسسه جیمز مارتین سنتر اشاره کرد که گفت: موشکهای ایران دقیقتر از آنچه تصور میشود بوده است[8]
بنیاد بررسیهای جهانی میدلبری به عنوان یک نشریه معتبر نظامی نیز تصاویر ماهوارهای از آشیانههای هواپیما که توسط موشکهای ایران تخریب شده منتشر کرد[9]. روزنامه وال استریت ژورنال نیز نوشت که حمله ایران به پایگاههای آمریکا در عراق ...یک زرادخانه موشکی را معرفی کرد که با کمالِ بلوغ، همراه با دقت و دارای قابلیت تهدید و بازدارندگی در برابر دشمنان منطقهای ایران است[10].
از منظر اقتصادی نیر حمله به عین الاسد، ضامن افزایش امنیت اقتصاد ایران بود. نفتکشهای ایرانی بعد از این حمله با پرچم جمهوری اسلامی ایران در دریای کارائیب از جلوی ناوهای جنگی آمریکا رد شدند و محمولههای بنزین خود را به ونزوئلا رساندند و این کشور نیز نتوانست هیچ مزاحمتی برای محمولههای صادراتی ایران ایجاد کند[11].
این موضوع در منطقه نیز باعث افزایش قدرت تأثیرگذاری ایران شد. عدم پاسخگویی مقامات آمریکایی به این حمله باعث تضعیف اثرگذاری آمریکا در میان کشورهای متحد خود شد. متحدین آمریکا نسبت به آینده روابط خود با واشنگتن دچار شک و تردید شدند و این به معنای کاهش قدرت و نفوذ آمریکا در منطقه است. در واقع آنچه در صحنه بین المللی و محیط سیاسی منطقه در حال شکل گیری است میتواند به عنوان مقدمه انتقام سخت ایران مطرح شود که با موشکباران عین الاسد آغاز شده و با اخراج آمریکا از منطقه به نهایت خود خواهد رسید.
نویسنده: عماد اصلانی مناره بازاری[1]
[1] دکترای روابط بین الملل
[2]https://www.bbc.com/persian/iran-features-51032681
[4] https://iqna.ir/00GEsc
[6] https://www.entekhab.ir/fa/news/522758
[7] https://www.tabnak.ir/fa/news/950233
[8] https://en.radiofarda.com/a/iran-missile-strike-more-accurate-than-expected-says-analyst/30367064.html
[9] https://sputniknews.com/middleeast/202001091077984829-satellite-photos-damage-usa-iraqi-airbase-iranian-missiles/
[10] https://ir.sputniknews.com/politics/202001095699680