به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، جهان پرمشغله این روزها رفته رفته از میزان آرامش و تمرکز ذهنی انسانها کاست و شاید دیگر نتوان مثل گذشته ساعتی از روز را با وجود حجمی از دغدغهها و آشفتگیهای ذهنی میان دنیای داستانها و رمانها گذراند و با اندکی مطالعه و صرف یک فنجان چای روی آلودگیهای روحی خط بطلان کشید چرا که در هر صورت مطالعه نیازمند صرف وقت و آرامش ذهنی است اما تکنولوژی مثل همیشه برای شهروند هزاره سوم راهکار جدیدی اندیشید تا شاید درمانی باشد بر کاهش میزان ساعت کتابخوانی کشور اگر چه تولید کتابهای صوتی برای نخستین بار به منظور بهرهمندی نابینایان از کتابها اتفاق افتاد اما اکنون دیگر بسیاری از مخاطبان ادبیات با استفاده از کتابهای گویا کمی آسانتر به دنیای واژهها و ادبیات پناه میبرند.
با گذشت زمان کتابهای صوتی میان دستهای از کتابخوانها که با تکنولوژی سازگارتر هستند جا باز کرد و به گفته برخیها دیگر بوی کاغذ و حس در دست گرفتن کتاب برایشان به یک حس نوستالژیک تبدیل شد. هر چند بسیاری از مخاطبان کتاب همچنان از طرفداران نسخه فیزیکی کتابها هستند و حتی خرید کتاب از فروشگاههای اینترنتی را نمیپسندد و معتقدند همه چیز در فرایند کتابخوانی از خریدن تا خواندن باید با لمس و ورق زدن کتابها همراه باشد با این حال کرونا بیش از هر چیز توانست به کتاب صوتی هویت ببخشد و بسیاری از انسانها را در قرنطیه به مطالعه بکشاند.
در این میان برخی کاهش شمارگان کتاب را متاثر از رونق کتاب صوتی میدانند و میگویند رواج گوشیهای هوشمند و زیست مدرنیته سبب تغییر سبک مطالعه انسانها از نسخه چاپی به نسخههای گویا و دیجیتالی شده است. دیدگاه اهالی نشر را درباره رقیب بودن یا نبودن کتابهای صوتی در برابر کتابهای چاپی جویا شدیم تا بفهمیم این نظر تا چه حد اصولی و قابل قبول است.
حال و هوای نامساعد بازار نشر را پای توزیع نسخههای صوتی و دیجیتال ننویسیم
محسن شاهآبادی مسئول ترویج و توزیع انتشارات مهرستان معتقد است موضوع تاثیر کتابهای صوتی بر کتابهای چاپی در دو شاخه قابل بررسی است اگر چه با رونق کتاب صوتی و مقبول واقع شدن آن میان اهالی کتاب، گرایش دستهای از مخاطبان که با تکنولوژی سازگارتر هستند نسبت به کتاب چاپی کاهش مییابد اما نگاهی به آمار تولید کتاب چاپی بیانگر وجود مخاطبان همیشگی این دسته از کتاب است بنابر این بیان این عقیده که رشد کتابگویا ضربه مهلکی به تولید کتاب کاغذی وارد میکند یک توجیه برای مشکلات زیرساختی حوزه نشر است چرا که در شرایط اقتصادی کنونی تولید کتاب کاغذی بیش از هر چیز متاثر از کاغذ و قیمت آن است.
وی در این باره افزود: فرایند چاپ هر کتاب نیازمند صرف هزینه در زمینههای گوناگون از جمله کاغذ، چاپ، حمل و نقل و نگهداری است اما فرایند تولید کتاب صوتی تنها یک بار اتفاق میافتد و اگر 100 هزار نسخه از آن خریداری شود تنها یک بار برای تولید آن هزینه شده است بنابراین فراگیری کتاب گویا در بلند مدت به نفع ناشران است و چه بسا بیشتر از کتاب کاغذی سودآور خواهد بود اما در حال حاضر در تمام جهان نسخه گویا و دیجیتالی کتاب، قدرت رقابت با نسخه فیزیکی را ندارد.
مسئول ترویج و توزیع انتشارات مهرستان با بیان این که کتاب گویا جغرافیای فروش بیشتری را در برمیگیرد، تصریح کرد: بخشی از مخاطبان ما در خارج از کشور زندگی میکنند این اواخر یکی از خریداران تعداد بالایی از یک کتاب را برای خرید درخواست داده بود اما ارسال آن پرهزینه و زمانبر بود در حالی که اگر نسخه صوتی آن کتاب موجود بود میتوانستیم نیاز مخاطبمان را به راحتی برآورده کنیم بنابراین میتوان گفت وجود کتابهای صوتی و دیجیتال سبب میشود ناشران در سطحی وسیعتر پاسخگوی نیاز مخاطبان خود باشند.
تولید کتابهای صوتی و رد پای یک مشکل همیشگی
حمید نورشمسی مدیر نشر تداعی درباره تمایل ناشران به تولید نسخههای صوتی بیان کرد: در تمام جهان تولید و عرضه محصولاتی با ارزش افزوده کتاب سبب پویایی اقتصاد نشر است و هیچ ضرر اقتصادی برای ناشران و صاحب اثر به همراه ندارد. هر چند در ایران تمایل دستهای از مخاطبان به نسخه صوتی کتابها روبه افزایش است اما تولید آن میان ناشران مطرح نیست و بیشتر فعالان این حوزه به جای تولید بر عرضه این محصول متمرکز هستند.
وی یکی از علتهای کمبود تولید کتاب صوتی در ایران را عدم رعایت حق تکثیر میداند و گفت: رد پای این مشکل در تمام مسائل حوزه ادبیات و نشر دیده میشود و ما نیز در حال حاضر با معیارهای حرفهای تولید کتاب صوتی در ایران فاصله داریم، رونق اقتصادی ناشی از تولید کتاب صوتی نیازمند رعایت حق تکثیر است تا ناشران از بابت تولید و عرصه نسخه صوتی کتابهایشان در فضای اینترنت اطمینان خاطر داشته باشند.
کتابهای صوتی ابزارهای تبلیغاتی ناشران
محمد حقی مدیر نشر کتابستان نیز از دیدگاه مثبت نسبت به تولید کتابهای صوتی میگوید و معتقد است کتابهای صوتی به عنوان افزونههای کتاب کاغذی هیچ گاه نمیتوانند جایگاه کتاب کاغذی را در صنعت ادبیات و نشر دچار تزلزل کنند نگاهی به مزیتهای کتاب صوتی نشان میدهد مجموعههای تولید و عرضه کتاب گویا به عنوان بازوی تبلیغاتی برای انتشارات شناخته میشوند، هم چنین کتابهای صوتی میتوانند فرصت مطالعه را متناسب با شرایط کنونی جامعه برای انسانها فراهم کنند که تمام اینها در مجموع به دیده شدن ناشران و کتابها کمک میکند.
وی در ادامه افزود: این گونه نیست که فکر کنیم تمام کتابها ظرفیت تبدیل به کتاب گویا را دارند. بسیاری از کتابها مانند کتابهای فلسفی و علمی نیازمند تمرکزی هستند که در هنگام شنیدن کتاب صوتی این امر امکان پذیر نیست بنابراین نیاز مخاطبان به کتاب کاغذی در برخی از شاخهها همیشگی است.
مدیر نشر کتابستان با اشاره به تفاوت میزان فروش نسخه صوتی و کاغذی کتاب بیان کرد: این نکته را هم در نظر بگیریم که هر چند تولید کتاب صوتی هزینه کمتری را در بردارد و یک بار تولید میشود اما تفاوت میزان فروش کتاب صوتی در مقابل کتاب چاپی مقداری نجومی است و رقم فروش کتاب صوتی به میزانی نیست که خللی به تولید کتاب کاغذی وارد کند این ناشر معتقد است کتاب صوتی به تنهایی تاثیر قابل توجهی را در روند کتابخوانی جامعه ایجاد نمیکند.
به گزارش تسنیم مسئله اینجاست که هر چند تمایل دستهای از مخاطبان به کتابهای صوتی رو به افزایش است اما تولید این نسخه از کتاب در ایران نوپا بوده و با چالشهای بسیاری از جمله عدم رعایت حق تکثیر همراه است، بنابراین بهتر است به جای توجیه مشکلات زیرساختی حوزه نشر به فکر راهکاری برای بهبود وضع ناشران باشیم تا بیش از این شاهد توقف چرخه تولید و تعطیلی آنها نباشم.
انتهای پیام/ح