گزارش تسنیم از ارغوانبافی در خراسان رضوی / هنر ۳۰۰ سالهای که این روزها سر و سامانی ندارد
گروه استانها ـ ارغوانبافی جزو صنایع دستی بسیار قدیمی در خراسان رضوی و روستاهای مشهدمقدس است که این روزها با کملطفی مواجه شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، 15 کیلومتر بعد از رنگ و لعاب رستورانها و سفرهخانههای سنتی که مرغوبترین شیشلیکهای ایران در آن سرو میشود به روستای مایان وسطی مهد ارغوان بافی ایران میرسی که زیبایی و جذابیت این روستا چیزی کمتر از دشتهای صورتی رنگ ارغوان ندارد.
در جستجوی یکی از کهنهکاران و خبرههای ارغوان بافی سرازیری و شیبهای تند،کوچه پس کوچههای روستا را که طی میکنی بالاخره به مقصد میرسی. البته به جای کارگاه دم و دستگاه دهن پرکن، وارد خانهای باصفا میشوی که گوشه گوشه آن پر از ترکههای ارغوان و سبدهای ریز و درشت است.
در ابتدای صحبت با علیرضا جاوید متوجه مناعت طبع و امیدواری وصبوری این هنرمند میشوی چراکه در این اوضاع و شرایط خاص کرونایی که بازاری و کارمند و هر صنفی، شاکی و گله مند از اوضاع و احوال خود هستند او از اشتغال جوانان روستا و رونق حرفه خود میگوید.
ساخت آلاچیق ارغوان بافی را پررونق کرده
جاوید اظهار میکند که 80 درصد از اهالی روستا در زمینه ارغوان بافی اشتغال موقت و دائمی دارند و با اینکه اغلب روستاهای اطراف با مهاجرت جوانان به شهر مقدس مشهد روبهرو هستند، مهاجرت جوانان در روستای ما به ندرت دیده میشود. میگوید اکثر جوانان روستا در ساخت آلاچیق و بافت سبدهای گل و سبد آبکش متخصص هستند که البته چند سال اخیر ساخت آلاچیق رونق خوبی به حرفه ارغوان بافی داده است.
وی از بازار خوب محصولات ارغوان بافی طرقبه در شمال کشور و تهران و حتی کشورهایی مثل عراق و روسیه میگوید.
قدمت 300ساله ارغوان بافی در مایان وسطی
ارغوان که برای اکثر مردم یاد آور شعرهای حافظ ومولوی و هوشنگ ابتهاج است برای علیرضا جاوید داستان دیگری دارد. او از درختچههای زیبای ارغوان میگوید که در درههای اطراف روستای مایان وسطی بصورت خودرو رشد میکنند و برداشت ترکههای آن از اواخر بهار تا اوایل زمستان ادامه دارد. بعد از این که ترکهها از درختچه جدا میشود باید در محیطی خیس و مرطوب قرار گرفته تا خوب و سریع شکل بگیرد.
به انگشتان پینه بستهاش اشاره میکند و میگوید سالهاست که ارغوانها در سرمای زمستان میان دستانش خم برداشته و زیر و رو بافته شدهاند.گویا این روستا هنوز گازکشی نشده و در تمام خانهها بخاریهای نفتی استفاده میشود.
جاوید ادامه میدهد: مردم مایان وسطی تابستانها مشغول برداشت میوه از باغهای اطراف هستند اما در پاییز و زمستان در اکثر خانهها کودک و جوان و پیر مشغول ارغوان بافی و پاک کردن و تمیز کردن ترکههای ارغوان هستند.البته چیدن ارغوان را به دلیل سختی و مشقت زیادی که دارد مردها انجام میدهند اما اکثر خانمهای خانهدار بعد از تمیز کردن منزل و انجام کارهای روزانه شروع به سبد بافی میکنند که هر کدام روزانه 10 تا 15سبد نقلی یا متوسط تهیه میکنند،قیمت هر سبد بین5تا 6 هزار تومان است.
جاوید از قدمت 300ساله ارغوان بافی در روستای مایان وسطی میگوید و ادامه میدهد: چوب ارغوان علاوه بر روستای ما و کلاته آهن در سنندج و اصفهان هم وجود دارد اما ارغوانهای منطقه ما بسیار مرغوب تر از سایر نقاط کشور است.
شرکت تعاونی ویژه ارغوان بافان وجود ندارد
این هنرمند کهنهکار اما از نبود شرکت تعاونی ویژه ارغوان بافان گلایه کرد و گفت: مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری استان جهت راهاندازی این گونه شرکتها ما را حمایت کنند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان رضوی درباره راهاندازی شرکت تعاونی ویژه ارغوان بافان اظهار داشت: اقداماتی در زمینه تاسیس این گونه شرکت تعاونی انجام شده است اما متاسفانه پیگیری از طرف تولیدکنندگان و صنعتگران جدی نبوده است.
محمد مطیع افزود: مهمترین قدم برای توسعه ارغوانبافی ایجاد شرکتی تعاونی است که تمامی هنرمندان ارغوان باف در آن عضو شوند و از طریق این تشکل اهداف خود را پیش ببرند.
مطیع افزود:طبیعتا اگر یک تشکل در حرفه ارغوان بافی وجود داشته باشد هنرمندان میتوانند از امکانات دولتی استفاده کنند و هم اینکه خودشان منسجم شوند تا در نمایشگاه های داخلی و خارجی نماینده معرفی کنند و مواد اولیه را آسانتر و بهتر بدست آورند که در نهایت فروش و بازاریابی بهتری خواهند داشت.
ارغوان بافی ثبت میراث معنوی شده است
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان رضوی گفت:ارغوان بافی مایان وسطی هنوز ثبت ملی نشده است،البته پرونده آن تشکیل شده است وانشاالله با پیگیری های ما هر چه زودتر این اتفاق خواهد افتاد؛ اما در سال 1391این رشته به عنوان سله بافی ثبت میراث معنوی شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری طرقبه شاندیز در گفتوگو با تسنیم اظهار دارد:افرادی که از قدیم عضو سازمان میراث فرهنگی بودهاند کارت هنرمندی و صنعتگری دریافت کردهاند و بیمه هستند اما افرادی که جدیدا به این حرفه افزوده شده اند هنوز تحت پوشش بیمه نیستند که البته این یک مشکل کشوری است و مخصوص خراسان رضوی و طرقبه و شاندیز نیست اما ما باتمام تلاش پیگیر این موضوع هستیم.
احمدزاده بیان میکند: هرساله ارغوان بافان در فصل برداشت ترکه ها و چوب درگیر مشکلات اداری هستند و بحث درختچه های ارغوان و حرص کردن آنها در مناطق طبیعی جزو ضوابط اداری منابع طبیعی است و این اداره به خاطر قوانین خاصی که وجود دارد بارها ارغوانهای اهالی را توقیف کرده است.
برگزاری دورههای ارغوان بافی ویژه جوانان
رضا شیخی یکی از کارشناسان صنایع دستی اداره میراث فرهنگی طرقبه و شاندیز هم از برگزاری دورههای مختلف ارغوان بافی در شهرستان میگوید و این که این رشته در مساجد و کانونهای فرهنگی و کانون اصلاح و تربیت و همچنین زندان مشهد به صورت رایگان آموزش داده شده است.
خوشبختانه هنر ارغوان بافی در مایان وسطی نه تنها به فراموش سپرده نشده است بلکه با استقبال جوانان روستا هم اکنون 80 درصد از اهالی روستا حرفه ارغوان بافی را با امید و عشق انجام میدهند. میراث ارغوان و ارغوان بافی سالهاست که متعلق به مردم با صفای مایان وسطی است و از آنجا که این حرفه منبع درآمد بیشتر مردم روستا است در حفظ و نگهداری درههای زیبای ارغوان تلاش خواهند کرد.
انتهای پیام/281/ش