گزارش|عدن کانون درگیری آشکار عربستان و امارات در جنوب یمن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ائتلاف سعودی-اماراتی که در ابتدا به بهانه جلوگیری از نفوذ انصارالله، جنوب یمن را تحت اشغال خود در آورده است، رفته رفته با تشدید اختلافات دو طرف رنگ باخته و عملاً «عدن» به عنوان مرکز جنوب یمن به کانون تنش و درگیری میان این دو کشور تبدیل شده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جنگ گسترده مزدوران سعودی و اماراتی در جنوب یمن

اکنون مدتی است که درگیری‌های نظامی میان مزدوران سعودی و اماراتی در جنوب یمن یعنی نیروهای وابسته به «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری یمن (تحت حمایت عربستان) و نیروهای شورای انتقالی جنوب (تحت حمایت امارات) بازتاب فراوانی در رسانه‌ها در سطح منطقه‌ای و بین‌الملی داشته است.

تشدید درگیری‌های نظامی میان متحدان عربستان سعودی از یک سو و هم‌پیمانان امارات متحده عربی از سوی دیگر در حالی اتفاق می‌افتد که طی هفته‌های اخیر مقامات ریاض تمام تلاش خود را به کار بستند تا این درگیری‌ها رسانه‌ای نشوند و یا حداقل از سطح آنها کاسته شود. با وجود همه این تلاش‌ها، کشته شدن ده‌ها نفر از مزدوران سعودی و اماراتی در استان «أبین» یمن موجب شد تا اختلافات ریاض و أبوظبی در جنوب یمن بار دیگر به سرخط اصلی اخبار رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شود.

امارات تلاش زیادی کرده تا مانع از نفوذ و جایگاه انصارالله در ساختار قدرت یمن شود، اما در کنار اهداف سیاسی، پس از عربستان بیشترین حضور نظامی را در جنگ علیه مردم یمن داشته است و بخش‌های زیادی از خاک جنوب یمن برای تقویت حضور خود در مناطق جنوبی اشغال کرده است، تا جایی که اقدامات این کشور در عدن و برخی دیگر از مناطق مهم جنوبی یمن، صدای دولت مستعفی یمن مستقر در ریاض (تحت حمایت عربستان) را هم در آورده است. اعلام خودمختاری شورای انتقالی جنوب یمن در 26 آوریل 2020 اوج تنش میان مزدوران عربستان و امارات در یمن را به نمایش گذاشت.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که ریشه اختلافات عربستان و امارات در جنوب یمن سیاسی است، اما به نظر می‌رسد که ریشه‌های اختلاف عربستان و امارات فراتر از مسائل سیاسی مربوط به جنگ یمن است. با توجه به اهمیت استراتژیک جنوب یمن، دلیل این اختلافات بیش از آنکه سیاسی باشد، راهبردی است؛ هر چند با وجود این اختلافات، بیش از 6 سال است که تجاوزات ائتلاف سعودی علیه یمن متوقف نشده است.

جاه‌طلبی‌های ابوظبی

امارات با تکیه ظرفیت‌های اقتصادی و نظامی خود و بلندپروازی‌های «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی سعی کرده وابستگی خود به عربستان را کاهش دهد و در مسائل منطقه به طور مستقل عمل کند که اشغال جزیره سقطری و لشکرکشی امارات به این جزیره بسیار مهم و راهبردی در خلیج عدن و سواحل اقیانوس هند گواه بر صدق این ادعاست.

کارشناسان، اقدام امارات در اشغال جزایر سقطری به خصوص بعد از اعزام هیأت حقیقت‎یاب سعودی به این جزیره را تلاقی منافع ریاض و ابوظبی در یمن ارزیابی و پیش‌بینی می‌کنند که این اقدام، اختلافات میان ائتلاف سعودی-اماراتی را عمیق‌تر از گذشته کرده است.

تلاش ناکام ریاض برای سرپوش گذاشتن بر اختلافات

عربستان سعودی که سنگ اتحاد ائتلاف خودخوانده عربی در یمن را به سینه می‌زند، اکنون نگران تجزیه جنوب یمن و تبعاتی است که ممکن است برای عربستان به همراه داشته باشد، لذا این کشور در 5 نوامبر 2015 با برگزاری مراسمی در شهر ریاض، پایتخت عربستان توافقی موسوم به «توافق ریاض» میان شورای انتقالی جنوب و دولت مستعفی یمن را به امضا رساند.

از مهم‌ترین بندهای توافق ریاض، استقرار دولت منصور هادی در شهر عدن ظرف مدت 7 هفته، استقرار نیروهای نظامی زیر نظر وزارتخانه‌های کشور و دفاع، مقابله مشترک با جنبش انصارالله زیر نظر ائتلاف سعودی، تشکیل یک کمیته نظارت بر توافق ریاض با نظارت عربستان و تعیین 12 وزیر از شورای انتقالی جنوب (متحد امارات) در دولت آینده از مجموع 24 وزیر کابینه بود که هیچ کدام تاکنون عملی نشده است. در اواخر جولای 2020 پس از افزایش درگیری میان مزدوران سعودی و اماراتی نسخه جدیدی از این توافق منتشر شد که بر اساس آن باید نخست وزیر جنوب یمن تعیین و ظرف 30 روز مامور به تشکیل کابینه موسوم به «فن سالار» می‌شد. علاوه بر آن، باید برای عدن هم استاندار تعیین شده و شورای انتقالی جنوب یمن نیز از اعلام خودمختاری در مناطق جنوبی صرف نظر می‌کرد.

از زمان امضای توافق ریاض تاکنون طرف‌های مربوطه بارها یکدیگر را متهم به نقض و کودتا علیه این توافق کرده‌اند. در دوره اخیر درحالی که هیچ یک از بندهای نظامی توافق مذکور به اجرا درنیامده است، به دنبال تشدید تنش‌های نظامی میان نیروهای شورای انتقالی و دولت مستعفی در مناطق جنوبی یمن، عربستان سعودی منصورهادی را برای تشکیل دولتی برآمده از این توافق تحت فشار قرار داد.

در اواسط نوامبر 2020 منابع از توافق میان عربستان و رئیس جمهوری مستعفی یمن درباره تشکیل دولت برآمده از توافقنامه ریاض خبر دادند. اما به فاصله کوتاهی از زمان تشکیل این دولت، در اواخر دسامبر سال گذشته میلادی «حمد عبید بن دغر» مشاور منصور هادی که جمعه گذشته توسط رئیس جمهور فراری یمن به عنوان رئیس مجلس این دولت خودخوانده انتخاب شد، از نشانه‌های بن‌بست بین دولت مستعفی و گروه شورای انتقالی جنوب خبر داد؛ بن‌بستی که درباره تأمین امنیت شهر «عدن» بود. بن دغر گفت: «آشتی ملی، ارزش معنوی و اخلاقی توافق ریاض است. هر کس که این توافق را پلی برای آشتی ملی فراگیر نمی‌داند، در اشتباه به سر می‌برد».

منابع وابسته به دولت مستعفی پیشتر گفته بودند که عناصر وابسته به امارات، به نیروهای حفاظتی این دولت اجازه نمی‌دهند از مراکز حاکمیتی از جمله کاخ «معاشیق» حراست کنند و از ابین وارد عدن شوند.

اظهارات بن دغر بیانگر تداوم اختلاف بین عربستان سعودی و امارات و اشتباهاتی است که ریاض در اجرای بخش نظامی توافق خود، مرتکب شد تا از این طریق، با تشکیل دولت ادعایی خود بتواند پیروزی رسانه‌ای کسب کند. درحالی که تنها یک هفته از تشکیل دولت ادعایی گذشته بود عناصر وابسته به امارات، مطالبات جدیدی را در ازای اجرای توافق ریاض مطرح کردند؛ به نحوی که «ناصر الخبجی» مذاکره کننده ارشد شورای انتقالی، خواستار طراحی مکانیزمی شد که بر اساس آن بتوانند درآمدهای نفتی، گمرکی و مالیاتی را کسب کنند.

خشم مزدوران امارات از کابینه توافق ریاض و انفجار فرودگاه عدن

در همین زمان، اعضای کابینه جدید دولت مستعفی روز چهارشنبه 30 دسامبر 2020 با هواپیمایی از ریاض وارد شهر عدن، پایتخت موقت این دولت در جنوب غربی یمن شد و دقایقی از ورود مقامات دولت مستعفی نگذشته بود که چند انفجار به دنبال حمله موشکی در این فرودگاه رخ داد. این انفجار نزدیک به 30 کشته و بیش از 100 زخمی برجای گذاشت.

رسانه‌های سعودی مانند العربیه و الحدث و شبکه اسکای‌نیوز با قطع برنامه‌های عادی خود با پوشش جهت‌دار، رسماً انصارالله یمن را مسئول این انفجار‌ها دانستند. اما «محمد البخیتی» عضو ارشد دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن و «ضیف الله الشامی» وزیر اطلاع‌رسانی دولت نجات ملی این کشور این اتهامات را قاطعانه رد کرده‌ و گفتند: «انفجار عدن ارتباطی به ما ندارد و اتهام‌زنی به ما در این خصوص موضوعی تکراری است تا اینگونه ما را وارد درگیری میان مزدوران کنند».

علاوه بر آن کارشناسان اعلام کردند که این انفجار ارتباط مستقیم با نارضایتی امارات از ساختار کابینه برآمده از توافق ریاض دارد. درواقع این انفجار نشان داد که وضعیت دولت برآمده از توافق ریاض از آنچه پیش‌بینی شده بود وخیم‌تر است.

در میان اظهارنظرها در رابطه با این حادثه شاید توئیت «ترکی الشلهوب» نویسنده و فعال رسانه‌ای مشهور سعودی بتواند تا حد زیادی پرده از ماجرای روز چهارشنبه فرودگاه عدن و دلایل و عاملان آن برملا سازد. الشلهوب نوشته بود:

– چه کسی کنترل شهر عدن را در اختیار دارد؟ پاسخ امارات است.

– چه کسی از بازگشت دولت هادی به شهر امتناع می‌ورزد؟ پاسخ امارات است.

– چه کسی شبه نظامیان خون‌ریز را برای اجرای طرح‌های خود تشکیل داد؟ پاسخ امارات است.

– پس چه کسی از انفجار فرودگاه عدن سود می‌برد؟ پاسخ امارات است.

– و چه کسی عامل این انفجار بوده است؟ شاید امارات باشد‌!!

روزنامه هاآرتص رژیم صهیونیستی در گزارشی نوشته است که دلایلی وجود دارد، مبنی بر اینکه دولت امارات و عناصر همسو با این کشور در پشت پرده این حمله موشکی قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود که این حملات در سایه مخالفت شورای انتقالی جنوب با حضور دولت هادی در «عدن» ادامه یابد.

تعدادی از کارشناسان اسرائیلی به این روزنامه گفتند که ابوظبی از خلال این حمله قصد دارد موقعیت ریاض را در یمن تضعیف کرده و جایگاه خود را توسعه دهد. بنابراین گزارش، پیش از حمله موشکی «شلال شائع» مدیر سازمان امنیت عدن و از مهم‌ترین افراد همسو با امارات، فرودگاه را ترک کرده بود و دولت سعودی «عبدالناصر العبوه» از فرماندهان نظامی وابسته به امارات به دلیل احتمال دست داشتن وی در این حمله، دستگیر کرده است. حمله‌ای که با خمپاره و موشک انجام گرفته و بعید است که انصارالله یمن علی‌رغم دارا بودن توانایی این اقدام، آن را انجام داده باشد.

این روزنامه صهیونیستی در ادامه نوشت که گروههای وابسته به امارات نیز فناوری لازم برای این حمله را دارند و احتمال افزایش حملات وجود دارد و امارات از این می‌ترسد که دولت هادی و به تبع آن ریاض ضمن توجه بیشتر به مناطق شمالی، بر نفت و گاز جنوب مسلط شود.

شورای انتقالی، منصورهادی را متهم به کودتا کرد

جمعه گذشته در تاریخ 15 ژانویه 2021 منصور هادی احمد بن دغر، مشاور خود را به عنوان رئیس مجلس و سر لشکر «احمد صالح الموسای» را به عنوان دادستان کل در دولت توافق ریاض برگزید که با خشم اماراتی‌ها همراه بود؛ چرا که توافقی در این زمینه حاصل نشده بود.

شورای انتقالی جنوب تاکید کرد که اگر تصمیمات صادر شده از جانب منصور هادی که بدون توافق قبلی صورت گرفته مورد بررسی قرار نگیرد، این شورا اقدامات مناسبی اتخاذ خواهد کرد.

نیروهای تحت حمایت امارات در جنوب یمن اعلام کردند که تصمیمات یکجانبه دولت مستعفی یمن به معنای کودتای آشکار علیه بندهای توافق ریاض با هدف جلوگیری از تکمیل اجرای این توافق است.

با تشریح این وضعیت می توان نتیجه گرفت که امکان تقسیم منافع در جنوب یمن بین امارات و عربستان و موفقیت دولت ائتلافی میان منصور هادی و شورای انتقالی جنوب وجود ندارد.

پایان کار ائتلاف سعودی-آمریکایی در یمن

ائتلاف سعودی و اماراتی هنگام آغاز جنگ ویرانگر یمن مطمئن بودند که ظرف سه هفته قادر خواهند بود صنعا را به تصرف خود در آورده و انصارالله را نابود کنند.

بر اساس تقسیم منافعی که میان این ائتلاف صورت گرفته بود عربستان سعی داشت پس از نابودی انصارالله شمال یمن را تحت سلطه خود قرار دهد و امارات نیز نفوذ خود را در جنوب این کشور بگستراند.

اما با گذشت زمان نه تنها انصارالله نابود نشد بلکه ارتش و کمیته‌های مردمی یمن موفق شدند با کشاندن جنگ به عمق خاک عربستان و حملات پهپادی و موشکی به تاسیسات نفتی و نظامی این کشور، ائتلاف سعودی را زمینگیر نمایند.

از همینجا بود که اختلافات در ائتلاف سعودی، اماراتی آشکار شد و عربستان بر خلاف تقسیم منافع برای جبران شکست به حوزه نفوذ امارات در جنوب چشم انداخت تا بر شکست خود در سایه نفوذ در جنوب سرپوش بگذارد.

از سویی با شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که هنوز هم دست از مداخلات آشکار در جنگ یمن برنداشته و با تصمیم برای قراردادن نام انصارالله در فهرست تروریسم خودخوانده در صدد به چالش کشیدن بحران یمن است و راهیابی جوبایدن به کاخ سفید این امکان وجود دارد که رویکرد آمریکا در حمایت از عربستان در یمن تغییر کند و ریاض مجبور به پایان دادن به جنگ شود در چنین شرایطی عربستان که هیچ دستاوردی از تجاوز نظامی به یمن نداشته چاره ای جز این ندارد تا در جنوب این کشور به دنبال نفوذ باشد.

این وضعیت آشفته البته نامشروع بودن لشکرکشی ائتلاف سعودی -اماراتی به یمن را نیز به نمایش می گذارد.

انتهای پیام/