بیابان‌زایی در کمین ۳۰۰ هزار هکتار از مراتع و دیمزارهای استان گلستان است
گروه استانها- زنگ خطر بیابانی شدن بخش‌هایی از استان گلستان به ویژه در مناطق شمالی چند سالی است که با شدت بیشتری به گوش می‌رسد، پدیده‌ای که ۳۰۰ هزار هکتار از مراتع استان را به همراه معیشت و اقتصاد اهالی این منطقه به ویژه مرزنشینان تهدید می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان ، بیابان‌زایی پدیده‌ای خزنده و رو به گسترش است. کمتر کسی تصور می‌کند استان گلستان با آن نام و جنگل‌های هیرکانی، در معرض بیابانی شدن قرار داشته باشد. موضوعی که سازمان جنگل‌ها نیز چند سالی است آن را پذیرفته و درباره اجرای پروژه‌های مقابله با بیابان‌زایی در این استان دغدغه‌مند شده است.
همجواری با صحرای قره قوم در ترکمنستان، بیابان‌های شمال استان و همچنین بیابان‌های فلات مرکزی ایران، وضعیت اقلیمی متفاوتی را در استان گلستان ایجاد کرده است.
آنطور که مسئولان استان می‌گویند بیشتر از 300 هزار هکتار از اراضی استان به ویژه در مناطق شمالی در معرض بیابانی شدن قرار دارد و اگر دست روی دست گذاشته شود دیگر امکان جبران عواقب آن وجود نخواهد داشت.
علاوه بر پیامدهای زیست محیطی بیابان‌زایی و ایجاد ریزگردها، آثار سوء این پدیده اقتصاد و معیشت مردم استان گلستان به ویژه در مناطق مرزی را به شدت تهدید می‌کند. حتی می‌تواند در پی خالی شدن مرزها تبعات اجتماعی و امنیتی نیز در پی داشته باشد، برای همین نیاز است بیش از گذشته بر روی طرح‌های مقابله با بیابان‌زایی تمرکز کرد.
عبدالرحیم لطفی، سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در این باره گفته که حدود 300 هزار هکتار از مراتع و دیمزارهای استان عمدتاً در مناطق شمالی در معرض بیابان‌زایی قرار دارد.
وی در تعریف بیابان گفت: منطقه‌ای با بارش کمتر از 200 میلی متر در سال، بالا بودن تبخیر و تعرق در آن نسبت به میزان بارش، فقدان پوشش گیاهی یا بسیار محدود، فرسایش بادی و غیره بیابان نامیده می‌شود که بخش‌هایی از گلستان حتی بارشی کمتر از 100 میلی متر در سال دارند.
وی معتقد است اگر جنگل‌ها به هر دلیلی از بین بروند یا حتی اراضی باغی و زراعی به کاربری ضعیف‌تری تبدیل شوند یعنی در معرض بیابانی شدن قرار گرفته‌اند. با این توصیف، بیابان‌زایی بخش عمده‌ای از اراضی استان را به خطر انداخته است.
به گفته لطفی عوامل انسانی تشدید کننده بیابان‌زایی است. در شمال استان تالاب‌ها و دریاچه‌هایی وجود دارد که اگر از بین برود به منبع ریزگرد تبدیل می‌شود مانند کویر سنگرتپه در منطقه مرزی گلستان با کشور ترکمنستان که همواره منشأ گرد و غبار داخلی برای شهرستان گمیشان است. تالاب گمیشان و مجموعه تالاب‌های آلاگل، آلماگل و آجی گل هم، چنین شرایطی دارند و در صورت خشک شدن تهدیدی جدی برای استان خواهند بود.
وی گفت: برخی از پدیده‌ها مانند پسروی آب دریای خزر شاید دست انسان نباشد اما می‌توان جلوی برخی از اتفاقات مانند از بین رفتن و تغییر کاربری مراتع را گرفت. وجود ریزوم در خاک مراتع مانند مالچ عمل می‌کند و جلوی فرسایش را می‌گیرد اما یکبار شخم و شیار مراتع سبب از بین رفتن ریزوم‌ها شده و چندین سال طول خواهد کشید تا مرتع به وضعیت اولیه خود بازگردد. شاید در برخی مراتع علوفه کمی وجود داشته باشد اما از نظر اکولوژیکی کمک خوبی برای مقابله با پدیده بیابان‌زایی و فرسایش است.
سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تبدیل مراتع به دیمزار را از دیگر عوامل تشدید بیابان‌زایی در استان دانست و گفت: بخش عمده‌ای از اراضی شمالی استان در اختیار دستگاه‌های حاکمیتی قرار دارد. در سال‌های گذشته این دستگاه‌ها با استفاده از آب رودخانه اترک به دنبال کشاورزی در این مناطق بودند اما خشکسالی اجازه این کار را نداد و خسارت‌های زیادی به این طرح‌ها وارد کرد. با توجه به شرایط استان انجام این اقدامات می‌تواند مخاطرات زیست محیطی زیادی به دنبال داشته باشد.
وی با اشاره به اقدامات منابع طبیعی استان برای مقابله با بیابان‌زایی اظهار داشت: در سه سال اخیر هر ساله 3 هزار هکتار و امسال 5 هزار هکتار از مراتع شمال استان اصلاح و احیا شده است. با این اقدام علاوه بر افزایش میزان تولید علوفه برای دام‌های منطقه، قیمت تولید گوشت قرمز نیز کاهش پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در صورت تأمین منابع اعتباری این توان و ظرفیت وجود دارد که بتوان سالانه 10 تا 15 هزار هکتار از مراتع استان را علوفه کاری کرد. بخشی از دیمزارهای استان نیز دیگر مناسب کار کشاورزی نیست و برای همین با اختصاص بذر یا نهال رایگان و کمک به تأمین ماشین‌آلات موردنیاز، موضوع علوفه کاری در این اراضی در قالب مراتع خصوصی انجام می‌شود.
لطفی به ظرفیت تولید بذر و نهال‌های مرتعی در استان اشاره کرد و گفت: در ایستگاه چپرقویمه و امام علی (ع) سالانه یک و نیم میلیون اصله نهال مرتعی تولید می‌شود که البته ظرفیت تولید این ایستگاه‌ها تا 8 میلیون اصله قابل افزایش است.
انتهای پیام/582/ی
