به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نوشتن داستانی که کودک و نوجوان امروز را مخاطب خود نگاه دارد، کار آسانی نیست، آن هم وقتی رقبای پرقدرت و جذابی مانند فضای مجازی و شبکههای اجتماعی روز به روز رونق بیشتری میگیرند و رقبای دیگر را از میدان به در میکنند.
ادبیات کودک و نوجوان در ایران هرچند پرسابقه است و ریشه آن را میتوان در حکایتها و افسانههای گذشتگان جستوجو کرد، اما به لحاظ نگاه پژوهشی و آکادمیک، چندان پرمایه نیست. اگرچه تلاشهایی در سالهای اخیر با در نظر گرفتن شاخه دانشگاهی این نوع ادبی در مراکز علمی صورت گرفته و گرایش دانشجویان به انجام پایاننامهها و مقالههای علمی در این قلمرو، مسیر را نسبت به گذشته هموارتر کرده است، اما کارهای انجام شده چندان به کمک ادبیات این حوزه نیامده است. به عبارت دیگر، ادبیات کودک و نوجوان ایران در مسیر رشد نیاز به آثاری دارد که به اصطلاح فوت و فنهای جدید را بیاموزد و به نویسندگان، به ویژه نوقلمان، در این مسیر یاری دهد.
کتاب «خلق شخصیتهایی که بچهها دوست دارند»، اثر آیلین ماری آلفین، از جمله این آثار است که با ترجمه فهیمه محمدسمسار توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است. این کتاب در واقع راهنمایی است برای علاقهمندان به حوزه ادبیات کودک و نوجوان یا نویسندگان نوقلم این حوزه تا با راه و رسم خلق یک شخصیت جذاب در داستانهای کودکان و نوجوانان آشنا شوند و از مرگ پی در پی شخصیتهای داستانهایشان جلوگیری کنند.
آلفین که در سال 2014 درگذشته، نویسنده آمریکایی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان بود که برای کتاب «روح پسربچه مدرسه نظام» که با موضوع جنگ داخلی آمریکا نوشته شده بود، نامزد دریافت جایزه در 13 ایالت آمریکا و برنده جایزه ایالت ویرجینیا شد. از او بیش از 30 اثر در موضوعات مختلف منتشر شده که اکثر آنها در میان مخاطبان کودک و نوجوان نیز پرطرفدار بودند.
او در کنار کار داستاننویسی، به کار آموزش در این حوزه نیز پرداخته که در واقع ماحصل سالها فعالیت او در حوزه کتاب کودک و نوجوان است. کتاب «خلق شخصیتهایی که بچهها دوست دارند» تلاش دارد به نویسنده کمک کند تا کتابی بیافریند که مورد اقبال مخاطب خود قرار گیرد. او در این اثر از سادهترین نکات آغاز میکند و ضمن آموزش، آن به اصطلاح فوت کوزهگری که حاصل تجربهاش است نیز در اختیار مخاطبش قرار میدهد.
در بخشهایی از این کتاب میخوانیم: کودکان قرن بیستویکم زندگی را با سرعت پیش میبرند. اگر داستان کُند پیش برود، آنها دکمۀ کنترل از راه دور تلویزیون را فشار میدهند یا از جا میپرند و با تیربارهای بازیهای کامپیوتری خود شلیک میکنند. آنها به کار کردن با پیوندهای پرسرعت در اینترنت عادت کردهاند. آیا کودکان زمانی را برای مطالعه در نظر میگیرند؟ پاسخ شاید قطعی باشد. چه عاملی باعث میشوند کودکان آرام و با خواندن کتاب یکجا آرام گیرند؟ یک داستان خوب مهم است؛ اما یگانه عامل نیست. شاید هم وقتی سرعت داستان کُند میشود، کودکان کنترل از راه دور ذهنیشان را با همان سرعتی که کانال تلویزیون را عوض میکنند، فشار میدهند.
کودکان میخوانند برای اینکه یک نزدیکی جادویی میان آنها و شخصیتهای کتاب و داستان به وجود میآید؛ همان نزدیکیای که همۀ ما وقتی کودک بودیم، احساس میکردیم. آنها کتاب را میخوانند، برای اینکه نویسنده به شخصیتهای روی صفحۀ کتاب جان بخشیده است. نویسنده شخصیتی خلق کرده که خوانندهها میخواهند او را بهتر بشناسند و خودشان را جای او بگذارند؛ شخصیتی که شاید میخواهند با او دوست شوند یا مثل بچههای مدرسۀ خودشان است و حتی شاید شبیه کسی که میشناسند یا از او بدشان میآید.
شخصیتهای داستان برای کودکی که دربارۀ آنها میخواند، ممکن است زنده شوند. اما این شخصیتها از کجا میآیند؟ اگر بنشینید و شروع به نوشتن کنید دربارۀ چه کسی خواهید نوشت؟ شخصیتهای داستان همه دوروبر نویسنده هستند و آنها را یا در راه رفتن به مدرسه یا در حال خرید و .... میبیند؛ همۀ این آدمها در خاطرات نویسنده وجود دارند. شخصیتهای باورکردنی از آدمهای واقعی زاده میشوند و این مهارت نویسنده است که شخصیتها را برای خواننده تصویر میکند. وقتی این کار به خوبی انجام شود، خواننده خودش را جای شخصیت اصلی داستان میگذارد و هنگامی که سعی میکند در داستان به موفقیتی دست یابد یا به هدفی برسد، ترس و هیجان شخصیت را احساس خواهد کرد. با رشد و تغییر شخصیتها در داستان نیز خواننده در آن رشد و تغییر سهیم خواهد شد.
نویسنده در 17 فصل به موضوعات مختلفی درباره داستاننویسی از جمله شخصیتها در جستجوی طرح داستان، کودکان باورکردنی روی صفحۀ کاغذ، یادآوری دوران کودکی خود، تبدیل بچههای واقعی به شخصیتهای داستانی، شخصیتها را در داستان موردنیازشان بگذارید، چه کسی داستان را تعریف میکند؟، آیا برای داستانهای کوتاه باید شخصیتپردازی کوتاه کرد؟، پیچیده کردن زندگی شخصیت داستان، شخصیتهای استثنایی، حیوانات و شخصیتهای فضایی و... میپردازد.
انتشارات سوره مهر کتاب حاضر را در 508 صفحه و در هزار و 250 نسخه در دسترس علاقهمندان قرار داده است.
انتهای پیام/