۲۴ آوریل و چشم انداز غبار آلود روابط ترکیه و آمریکا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها ترکیه باز هم نگران آن است که لابی گری ارامنه نتیجه دهد و واشنگتن، تصمیمی بگیرد که رابطه بین ترکیه و آمریکا، از چیزی که هست، بدتر شود.

لابی ارامنه در تلاش است تا رئیس جمهور آمریکا را اقناع کند موضوع ادعاهای تاریخی 24 آوریل(نسل کشی ارامنه) را به رسمیت بشناسد و چنین اقدامی به منزله افزایش میزان تنش و اختلاف در روابط آنکارا – واشنگتن خواهد بود.

حالا فقط 6 روز به بیست و چهارم آوریل زمان باقی مانده و هنوز مشخص نیست که جو بایدن، چه گزینه ای را انتخاب خواهد کرد.

این نخستین بیست و چهارم آوریل دوران زمامداری او در مقام رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا است. آیا او بر اساس وعده هایی که در کمپین انتخاباتی اش داده بود، به شکل تمام قد علیه ترکیه خواهد ایستاد و از ارامنه حمایت خواهد کرد؟ یا این که بر اساس یک مشی پراگماتیستی و عملگرایانه، تلاش می کند رویکردی اعتدالی داشته باشد؟

روزنامه قرار از معدود روزنامه نگاران محافظه کار منتقد حزب عدالت و توسعه، امروز تیتر و عکس صفحه نخست خود را به طرح این موضوع اختصاص داده و عبارت «هشدار 24 آوریل» را برگزیده است.

در گزارش ویژه این روزنامه آمده که در نخستین 24 آوریل سال اول آغاز دوران مسئولیت روسای جمهور آمریکا، تیم های دیپلماتیک ترکیه دست به کار می شوند تا رضایت آمریکایی ها را تامین کنند و اجازه ندهند که موضوع 24 آوریل به یک دردسر بزرگ تبدیل شود.

اما بر اساس اطلاعاتی که روزنامه قرار منتشر کرده، دولت اردوغان، امسال برای ممانعت از تصمیمات احتمالی واشنگتن، کار خاصی انجام نداده و تنها به این اکتفا شده که تیمی از فعالان اقتصادی و نهادهای مدنی ترکیه ای مقیم آمریکا، نامه ای برای دفتر جو بایدن ارسال کرده و خواستار آن شوند که اجازه ندهد برخی ادعاهای غلط تاریخی، بر روابط واشنگتن – آنکارا، سایه بیندازد.

البته روزنامه قرار به این نکته هم اشاره کرده که تنها عامل تهدیدگر در روابط ترکیه و آمریکا، مساله ادعاهای تاریخی مربوط به ارامنه نیست و در شرایط کنونی، مساله مهم و حیاتی اس 400 بیش از هر موضوع دیگری، روابط آنکارا – واشنگتن را تحت الشعاع قرار داده است.

دو روایت متفاوت از آوریل 1915 میلادی

 24 آوریل 1915 میلادی، بر اساس ادعای لابی ارامنه، سالگرد کشتار بیش از یک میلیون ارمنی به دست سپاه عثمانی است. اما ترکیه همواره این ادعاها را رد کرده و معتقد است که در آن دوران، حکومت عثمانی، تصمیم گرفته به خاطر یاغی گری های مداوم و عصیان گروه های ارمنی، آنان را به اجبار بکوچاند و سیاست «تهجیر»  (وادار کردن به کوچ و هجرت) را برای دور کردن ارامنه از مراکز قدرت، در دستور کار قرار داده و در دوران کوچ اجباری، برخی از ارامنه در میان راه از سرما یا گرسنگی، جان باخته اند.

ارمنستان خواهان عذرخواهی رسمی ترکیه و پرداخت غرامت و خسارت تاریخی است، اما رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، بارها پیشنهاد کرده که آرشیوها و اسناد تاریخی طرفین، بازخوانی شود و تیم مشترکی از دانشمندان ترک و ارمنی با نظارت یک گروه بیطرف، به بررسی حقایق تاریخی این موضوع بپردازند.

اما در آمریکا، موضوع ارامنه، هم یک موضوع سیاسی و حزبی تاثیر گرفته از رقابت های دموکرات ها و جمهوری خواهان برای تصاحب رای صدها هزار ارمنی مقیم آمریکا است و هم موضوعی مرتبط با باشگاه های مسیحی که بسیاری از آنها، دل خوشی از ترکیه ندارند و معتقدند که آمریکا باید در جریان ارامنه، موضع سفت و سختی در قبال ترکیه اتخاذ کند.

مراد یتکین از تحلیل گران سیاسی ترکیه معتقد است که لغو تصمیم آمریکا برای اعزام ناوهای جنگی به دریای سیاه، اقدام معنی داری است که نشان  می دهد واشنگتن، هر جایی که لازم باشد، ترکیه را تنها خواهد گذاشت. چرا که ترکیه به طور رسمی، به روسیه اطلاع داده بود که ناوهای آمریکایی از گذرگاه استانبول وارد دریای سیاه خواهند شد. اما این اتفاق نیفتاد و آمریکا منصرف  شد.

یتکین بر این باور است که لغو پروازها به مقصد ترکیه از سوی روسیه، نشان دهنده نگرش تنبیه گرانه روسیه به تابعیت ترکیه از سیاست های آمریکا در مورد کریمه و اوکراین است.

88 روز بدون تماس تلفنی

تحلیل گران ترکیه بر این باورند که یکی از خطاهای جدی اردوغان این بوده که در جریان انتخابات آمریکا، عملاً نشان داد که حامی دونالد ترامپ است و اشتیاق بالایی دارد که یک بار دیگر، ترامپ رئیس جمهور شود.

به همین دلیل، با آن که 88 روز از تثبیت قدرت جو بایدن سپری شده، هنوز هم گفتگویی بین بایدن و اردوغان رد و بدل نشده و تلفن در اتاق اردوغان، زنگ نخورده است.

اگر چه تاکنون گفتگوهایی بین چاووش اوغلو – بلینکن و کالن – سالیوان صورت گرفته اما همین تماس ها نیز نشان دهنده آن است که تیم بایدن می خواهد فعلاً رابطه را در سطح وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی نگه دارد.

نگرانی آنکارا از تصمیمات احتمالی بایدن و غافلگیری منفی در مورد پرونده ارامنه در حالی است که ترکیه هم در مجلس نمایندگان و هم در سنا و هم در هر دو جریان دموکرات و جمهوری خواه، مخالفین جدی دارد و به تازگی نامه ای از سوی 38 سناتور برای جو بایدن فرستاده شده که در آن، خواهان به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه در 24 آوریل سال 1915 میلادی شده اند.

زمانی برای خشمگین شدن ترکیه

یکی از موضوعاتی که در روزها گذشته مورد توجه رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه قرار گرفت، ادعاها جمیل بایک رئیس شورای رهبری پ.ک.ک بود.

جمیل بایک در گفتگو با یک پایگاه اینترنتی خبری – تحلیلی آمریکایی به نام (responsible state craft)، از این موضوع خبر داده که بین پ.ک.ک و آمریکا، دیدارهایی صورت گرفته است.

این در حالی است که قبلاً آمریکا برای دستگیری بایک، جایزه 4 میلیون دلاری تعیین کرده بود. سایت مزبور به این اشاره کرده که جمیل بایک، از ترس کشته شدن پهپادهای مسلح ترکیه، خود را در مکان نامعلومی پنهان کرده و پاسخ سوالات این رسانه آمریکای را نه با تلفن و اینترنت، بلکه با کاغذ دستنویس، ارسال کرده است.

جمیل بایک اعلام کرده که پ.ک.ک می تواند رضایت دوستان آمریکایی را تامین کند و در دوبار دیدار بین نمایندگان پ.ک.ک و فرستادگانی از دولت آمریکا، بر این تاکید شده که پ.ک.ک می تواند جبران کند.

یکی از ابعاد متناقض این موضوع، این است که همزمان با انتشار مصاحبه رئیس پ.ک.ک، سفارت آمریکا در ترکیه، یک بار دیگر موضوع جایزه 4 میلیون دلاری برای دستگیری بایک را در یک توییت تکرار کرد.

دیدار یک هیات دیپلماتیک آمریکایی با نهادهای اقماری پ.ک.ک در مناطق کردنشین شمال سوریه، تداوم مواضع سفت و سخت آمریکا در مورد اس 400 روسی و تحریم چند مقام دفاعی ترکیه، تداوم فعالیت های گروه فتح الله گولن (متهم کودتای نافرجام سال 2016 ترکیه) در آمریکا، از دیگر موضوعات مهمی است که آنها را باید همچون نقاط تنش و اختلاف نظر در روابط آمریکا و ترکیه ارزیابی کرد.

در پایان باید گفت، شواهد و سیگنال های ارسال شده از واشنگتن، گویای این واقعیت است که تیم جو بایدن، نگاه چندان مثبتی به تقویت رابطه با ترکیه ندارد و افزایش میزان تعامل و همکاری بین ترکیه و آمریکا در ماه های آتی، تابعی از شرایط پیچیده غرب برای ترکیه خواهد بود.

در نتیجه در چنین شرایطی، ترکیه نیز ناچار است گزینه حفظ موازنه و تلاش برای بدتر نشدن اوضاع را بر سناریوهایی ایده آلی همچون تلاش برای رسیدن به بالاترین سطح از رابطه سیاسی و اقتصادی ترجیح دهد.

انتهای پیام/