به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا دیروز مهمان آنکارا بود. این نخستین سفر یک مقام دولت جو بایدن به ترکیه است و از سوی رسانه های این کشور به عنوان یک نقطه آغاز برای آب شدن یخ روابط آنکارا – واشنگتن، توصیف شد.
سدات اُنال معاون وزیر امور خارجه ترکیه، دیپلماتی بود که مقابل شرمن نشست و با او در مورد مسائل مختلف مذاکره کرد، اما شرمن، دید و بازدیدها و کنش های دیگری نیز داشت که همه آنها بار معنایی و ارزش نمادین ویژه ای در معرفی رویکرد دولت بایدن به ترکیه داشت.
دستگاه دیپلماسی ترکیه، پس از پایان نشست اُنال – شرمن، چنین پیامی منتشر کرد: «طرفین بر ماهیت استراتژیک روابط ترکیه و ایالات متحده تأکید کردند، در مورد مسائل منطقه تبادل نظر کردند و به اهمیت تداوم مبارزه با تروریسم اشاره شد».
همچنان که دیده می شود، در ادبیات مورد استفاده دستگاه دیپلماسی ترکیه، هنوز هم مفاهیمی همچون متفق، رابطه راهبردی و دوستی استراتژیک با آمریکا، اهمیت حیاتی دارد. این در حالی است که نگرش واشنگتن چنین نیست و پیام های معاون وزیر امور خارجه دولت بایدن در سفر به آنکارا، نشان داد که آمریکا در قبال ترکیه رویکرد انتقادی دارد و گرم شدن روابط، زمان بر خواهد بود.
5 پیام شرمن در آنکارا
وندی شرمن، پس از دیدار با همتای ترک خود سدات اُنال، پیامی به این مضمون منتشر کرد:«امروز در آنکارا با معاون وزیر خارجه در مورد افغانستان، سوریه و مسائل منطقه ای، گفتگوی مثمرثمری داشتیم. ما از حمایت مداوم ترکیه از بیش از 4 میلیون پناهنده قدردانی می کنیم. ما همچنین در مورد اهمیت حقوق بشر، دموکراسی و حاکمیت قانون بحث کردیم».
یکی از بخش های برنامه سفر وندی شرمن به آنکارا، حضور او بر مزار مصطفی کمال آتاتورک و نثار تاج گل به موسس جمهوری ترکیه بود. اما بیراه نیست اگر گفته شود، اصلی ترین هدف معاون بلینکن از این اقدام، این بود که بهانه ای پیدا کند برای بازنشر یکی از جملات مهم آتاتورک. همان جمله ای که گفته است: «صلح در میهن، صلح در جهان». (Yurtta sulh, cihanda sulh).
وندی شرمن دیپلمات با تجربه، پس از آن که بر مزار آتاتورک حضور یافت، در یکی از توییت های خود، معادل انگلیسی پیام او یعنی (Peace at Home, Peace in the World) را منتشر کرد. بدون تردید، می توان این عبارت معنی دار شرمن را، بیان انتقادی ظریف از تحرکات برونمرزی ترکیه در سوریه، شرق مدیترانه، لیبی و قره باغ قلمداد کرد.
یکی دیگر از رفتارهای نمادین شرمن در آنکارا، انتشار توییت و عکسی بود که در آن، ماسکی را بر صورت گذاشته که روی آن عبارت معنی داری نوشته شده است: «پیمان استانبول، مال ماست». (istanbul sözleşmesi bizim).
شرمن در توییت خود و در توضیح این عکس نوشت: «خروج ناگهانی ترکیه از کنوانسیون استانبول بسیار ناامید کننده بود. با افزایش خشونت های جنسیتی در سطح جهانی، حمایت از حقوق زنان در سراسر جهان برای همه ما بیش از هر زمان دیگری مهم است».
شرمن در ساختمان سفارت آمریکا در آنکارا، دو دیدار رسمی دیگر را هم از طریق توییت های خود به نمایش گذاشت.
او ابتدا عکسی از دیدار خود با دیوید ساترفیلد سفیر آمریکا در آنکارا منتشر کرده و نوشت: «از زحماتی که برای روابط آمریکا – ترکیه می کشید، تشکر می کنم». پس از آن به محوطه سفارتخانه رفت تا با تعدادی از زنان فمینست ترکیه دیدار کند و یک نشان سالانه را به یکی از آنان اهدا کند.
وندی شرمن، جایزه سال و نشان وزارت امور خارجه آمریکا برای زن جسور سال را به جانان گل لو رئیس فدراسیون انجمن های زنان ترکیه اهدا کرد.
شرمن در توییت خود، علاوه بر حمایت از طیف های مختلف همجسنگرایان نوشت: «خوشحالم که امروز در آنکارا با شرکای جامعه مدنی دیدار کردم و در مورد نگرانی ها و راه های حمایت از جامعه مدنی در ترکیه بحث کردم. ایالات متحده در تعهد ما در قبال حقوق بشر، از جمله برابری جنسیتی، توانمند سازی زنان و دختران و حمایت از حقوق ال.جی.بی.تی، مصمم است و عزم راسخ دارد».
به عبارتی روشن، در سفر شرمن به آنکارا، موضوعاتی همچون هشدار در مورد وضعیت حقوق بشر و دموکراسی در ترکیه، حمایت از جنبش های فمینیستی و همجنسگرایان، برجسته تر از پیام های دیگر بود.
در سالیان گذشته، دیگر مقامات سیاسی آمریکا همچون اوبامای رئیس جمهور، بایدنِ معاون رئیس جمهور و هیلاری کلینتونِ وزیر امور خارجه، در سفر به ترکیه، معمولاً با سران احزاب سیاسی مخالف اردوغان و سران نهادهای اقماری پ.ک.ک و همچنین علویان نیز دیدار می کردند.
اما این بار، آمریکایی ها نشان دادند، هم به حساسیت های اردوغان در مورد روابط احزاب مخالف واقف هستند و هم تمایل چندانی به حمایت علنی از ه.د.پ و دیگر نهادهای اقماری پ.ک.ک ندارند اما در عوض، از بیان حمایت آشکارشان از فمینیست ها، ابایی ندارند.
دلخوشی کوچک ترکیه از اقدامات بایدن
در هفته های اخیر، سران دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، بارها از از تداوم حمایت های آمریکا از نهادهای اقماری پ.ک.ک در مناطق کردنشین شمال سوریه، انتقاد کرده و دیدار ژنرال مکنزی با مظلوم عبدی فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) را به عنوان تداوم حمایت از تروریسم قلمداد کرده اند.
با این حال، دولت بایدن هیچگاه به طور رسمی و آشکار به گلایه ها و انتقادات ترکیه، پاسخی نداده است. اما در روزهای گذشته، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، تصمیمی را ابلاغ کرده که به مذاق دولت اردوغان خوش آمده است.
دونالد ترامپ، تحریم سزار را بر سوریه تحمیل کرد اما فعالیت یک کمپانی نفتی آمریکا برای استخراج نفت از شمال سوریه را مستثنی قرار داده بود و بیم آن میرفت که این اقدام واشنگتن، علاوه بر تامین مالی نهادهای اقماری پ.ک.ک، برای آنها مشروعیتی هم ایجاد کند اما حالا جو بایدن، این معافیت را برداشته و فعالیت کمپانی مزبور را هم ذیل تحریم ها قرار داده است.
در پایان باید گفت، پیام های وندی شرمن در آنکارا موید این پیام بود که دولت جو بایدن، دست کم در شرایط کنونی، در قبال ترکیه و دولت اردوغان، رویکردی انتقادی و در عین حال محتاطانه دارد و اشتیاقی برای توسعه و تقویت روابط، نشان داده نشده است.
حال باید دید، پس از انتقال پیام های شرمن به آنکارا و به دنبال آن، پس از دیدار آتی اردوغان و جو بایدن در نشست سران ناتو در بروکسل، آیا تغییر محسوسی در روابط ترکیه و آمریکا روی خواهد داد یا نه.
انتهای پیام/