ترکیه و فاجعه زیست محیطی موسیلاژ یا لیزاب

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها ترکیه و به ویژه مردم استانبول، نگران گسترش پدیده خطرناکی هستند که رفته رفته به یک فاجعه زیست محیطی تبدیل شده و سلامت دریای مرمره را به خطر انداخته است.

این پدیده موسیلاژ یا کف – لجن دریایی نام دارد که به نظر می رسد «لیزاب» برای آن معادل به جایی باشد. موسیلاژ یا لیزاب، یک کف غلیظ و فشرده ایجاد کرده که با توده های ضخیم و به مساحت چند هزار متر، بخش های وسیعی از دریای مرمره را دربرگرفته و نه تنها از ساحل، بلکه از آسمان و از داخل هواپیما نیز به خوبی نمایان است.

پدیده لیزاب مرمره، چنان نگران کننده است که پارلمان ترکیه برای بررسی این موضوع و راهکارهای مقابله با این فاجعه زیست محیطی، یک کمیسیون ویژه تشکیل داده است.

روزنامه قرار با تیتر «دریا تمام شد» و روزنامه ملیت با تیتر «مرمره مانند مرداب»، در گزارش های خود، پرده از نگرانی عمیق کارشناسانی برداشته اند که معتقدند اگر چه در گذشته هم پدیده کف و لیزاب در مرمره مشاهده شده، اما این بار، حجم و گستردگی این پدیده با سالیان قبل فرق می کند و ادامه این وضعیت می تواند جان میلیون ها ماهی و آبزیان مرمره را به خطر بیندازد.

علاوه بر رسانه های داخلی ترکیه، برخی از رسانه های روسی، آمریکایی و اروپایی نیز به بروز معضل بزرگ لیزاب مرمره واکنش نشان داده و واشنگتن پست نیز با تیتر «مرمره می میرد» از این اتفاق یاد کرده است.

بسیاری از کارشناسان بهداشتی پیشنهاد داده اند که دولت هر چه سریع تر، در تمام مناطق ساحلی مرمره و برخی مناطق دریای سیاه، ممنوعیت شنا را اعلام کند. چرا که آغشته شدن پوست بدن به کف و لیزاب مورد بحث، بسیار خطرناک است و می تواند موجب آسیب ها و ایجاد زخم های جدی و خطرناک شود.

منبع به وجود آمدن لیزاب دریایی یا موسیلاژ

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دو روز پیش در کاخ ریاست جمهوری، گروهی از دانشمندان کشورش را به حضور پذیرفت و با آنان در مورد فاجعه زیست محیطی دریای مرمره گفتگو و رایزنی کرد.

اردوغان به رسانه ها گفته که در چندین نقطه مرمره، از آب و کف دریا نمونه برداری شده و در حال تجزیه و تحلیل این موضوع هستند که آیا، راه یافتن پسماندهای صنعتی و شهری به دریای مرمره، در بروز این مشکل، نقش شتاب دهنده و کاتالیزوری داشته است یا خیر؟

دانشمندان معتقدند که اصلی ترین دلیل ایجاد لایه های ضخیم و پهناور لیزاب بر مرمره، به فعل و انفعالات مربوط به تکثیر پلانکتون ها باز می گردد. وقتی که ماده لازم برای تکثیر و رشد پلانکتون ها از حد مجاز بیشتر شود، کف و لایه شناوری به وجود می آید که زشت و بدبو است و به ویژه برای ماهیگیران، خطرناک است.

پروفسور مصطفی ساری از دانشمندان ترکیه در این مورد گفته است: ما 3 دلیل اصلی را به عنوان عوامل تشکیل لایه های ضخیم و گسترده لیزاب یا موسیلاژ بررسی می کنیم:

1.افزایش بی سابقه گرما در سطح آب دریا.

2.راکد ماندن و بی تلاطم بودن آب دریا.

3.فراوانی گیاهان موسوم به گیاهان دریایی مغذی موجودات ریز دریا.

دکتر باران بوزاوغلو کارشناس ارشد تحقیقات مربوط به تغییرات اقلیمی به اسپوتنیک روسیه گفته است: «ما یک مشکل جدی داریم. مشکل این است که دولت، به حرف کارشناسان، دانشمندان و نهادهای مدنی گوش نمی دهد و میخواهد، خود همه کارها را انجام دهد. باید از این رویه و مشی غلط، صرف نظر کنند. ما دو راهکار پیشنهاد می کنیم: اول این که با پمپ های عظیم و کشتی های بزرگ، تمام کف و لیزاب موجود، برداشته شود و دقت کنند این کف را به دریایی دورتر یا حتی به صحرا و بیابان هم نریزند و تلاش کنند آن را پالایش کنند. دوم این که لازم است در مورد پسماندهای صنعتی که به مرمره ریخته می شوند، یک تحقیقات جدی و سختگیرانه صورت بگیرد.»

دانشگاه فنی استانبول چند عکس ماهواره ای منتشر کرده که نشان می دهد حتی از فاصله دور نیز لیزاب مرمره همچون یک لایه گسترده سفید، قابل مشاهده است.

خسارات مالی

آمارهای وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه نشان می دهد که کلانشهر استانبول، هنوز هم مهمترین قطب اقتصادی و توریستی ترکیه است. تنها در سال 2019 میلادی، 14 میلیون و 907 هزار توریست از کشورهای مختلف جهان به استانبول سفر کردند و آنتالیا نیز در رکورد گردشگرپذیری با 14 میلیون و ششصدهزار نفر دوم شد.

در نتیجه می توان گفت که هر ماه نزدیک به یک میلیون و دویست هزار نفر گردشگر به استانبول می روند که مقصد اغلب این افراد، گشت و گذارهای کوتاه دریایی و ساحلی است و در صورتی که کف و لیزاب بدمنظر فعلی، پایدار بماند، این گردشگران، راه آنتالیا و شهرهای دیگر را در پیش خواهند گرفت و بعید است که آنتالیا بتواند در کوتاه مدت، ظرفیت های بیشتری برای پذیرایی از گردشگران، ایجاد کند.

بنابراین، آلودگی دریای مرمره و بدمنظرشدن مناظر ساحلی، دریایی و هوایی استانبول، برای ترکیه خسارت سنگینی به دنبال دارد. در همین حال، مبارزه با پدیده موسیلاژ یا لیزاب و زدودن آن از سیمای دریای مرمره، بودجه هنگفتی طلب می کند.

یکی دیگر از ابعاد تلخ و سیاه گسترش پدیده لیزاب در مرمره، خطر از دست رفتن درآمد هزاران ماهیگیر و فعالان بخش شیلات در استانبول است.

برخی از خبرنگاران ترکیه در روزهای اخیر، همراه با قایق ها و کشتی های ماهیگیری به صید رفته و در مشاهدات خود به این نکته اشاره کرده اند که در اعماق آب نیز، موسیلاژ موجب خفه شدن تعداد فراوانی از ماهیان و دیگر آبزیان شده است.

وقتی که کف و لیزاب هم سیاسی می شود

تجربه ثابت کرده که در ترکیه، پدیده ای نیست که در کوتاه مدت به یک ابزار فشار حزبی و سیاسی تبدیل نشود. از شیوع کرونا گرفته تا گران شدن نان، گاز طبیعی، احداث برج، تاسیس مسجد، ترافیک و بسیاری مسائل دیگر، همگی به دستاویزهای جدیدی برای حمله و ضد حمله بین دو ائتلاف جمهور (اردوغان - باغچلی) و ملت (کلیچدار اوغلو - آکشنر) تبدیل می شود. حالا، فاجعه زیست محیطی موسیلاژ و لیزاب خطرناک ایجاد شده در مرمره هم از این قاعده مستثی نیست و مخالفین معتقدند که دلیل اصلی این فاجعه، نه تحولات اقلیمی و اکولوژیکی، بلکه بی کفایتی مسئولین آکپارتی و مداخله آنان در قلمرو سواحل است.

موسیلاژ و مگاپروژه بزرگ اردوغان

تصمیم قاطعانه و عزم راسخ رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه برای ساخت یک گذرگاه جدید به نام کانال استانبول به منظور ایجاد اتصال تازه ای بین دریای سیاه و مرمره، مخالفین و منتقدین فراوانی دارد.

قرار است در چهارچوب اجرای این پروژه و احداث گذرگاه مزبور، صدها جزیره کوچک و بزرگ نابود شوند، در ده ها هکتار از سطوح آبی، سنگ ریزی و بتن ریزی شود و اکولوژی مرمره به کلی تغییر یابد و هزاران ویلا و ساختمان جدید در طول مسیر کانال استانبول ساخته شوند.

منتقدین بر این باورند که این اقدام، منجر به شکل گیری فجایع زیست محیطی جدید در قلمرو دریایی ترکیه خواهد شد و امنیت استانبول را به خطر خواهد انداخت. اما اردوغان اعلام کرده که برای آغاز این پروژه منتظر مجوز کسی نیست و در روزهای آتی، کار شروع می شود.

تحلیل گران سیاسی بر این باورند که حزب حاکم ترکیه دو هدف مهم از احداث این کانال دارد:

1.ایجاد یک رانت مالی عظیم که در آن، میلیاردها دلار درآمد برای پیمانکاران و شرکت های نزدیک به حزب عدالت و توسعه وجود دارد.

2.جلب توجه مردم برای فراهم ساختن زمینه های انتخابات 2023 میلادی.

در پایان باید گفت، ترکیه به عنوان یک کشور مهم توریستی و دارای جغرافیای دریاپایه در مناطق دریای سیاه، مرمره، اژه و مدیترانه، وابستگی بالایی به دریا و قلمرو دریایی دارد و اگر در کوتاه مدت، مشکل زیست محیطی مرمره حل نشود و به اژه و دریای سیاه نیز سرایت کند، چنین اتفاقی برای اقتصاد و موقعیت ترکیه در منطقه، تبعات و پیامدهای منفی فراوانی خواهد داشت.

انتهای پیام/