نفس‌های آخر بزرگترین رودخانه استان لرستان/ چرا کشکان خشک شد؟+ فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از   خرم‌آباد   ، سال‌هاست که استان لرستان با کاهش نزولات آسمانی و خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند اما امسال این خشکسالی و تنش آبی نمود بیشتری پیدا کرده تا جایی که اکنون بسیاری از رودخانه‌های اصلی لرستان از جمله «کشکان» که شاهرگ حیاتی این استان به شمار می‌رود در مقاطعی کاملاً خشک شده و یک بحران آبی و زیست محیطی جدی به وجود آورده است.

حوضه آب ریز کشکان حدود یک سوم از خاک استان لرستان را در برمی‌گیرد و شهرستان‌هایی از جمله خرم‌آباد، کوهدشت، سلسله و پلدختر در مسیر حرکت آن قرار دارند، این رودخانه عظیم از سمت شمال غرب به رودخانه گاماسیاب، غرب و جنوب غربی به رودخانه سیمره و از شرق به سر شاخه‌های فرعی رودخانه دز می‌پیوندد و از جنوب یکی از سر شاخه‌های پر آب رودخانه کرخه به شمار می‌آید.

این حوزه راهبردی تامین آب لرستان و حتی کشور در تقسیم‌بندی هیدرولوژی ایران، جزئی از حوضه آب ریز خلیج فارس محسوب می‌شود و سر شاخه‌های اصلی آن از دامنه کوه‌های مرتفع و برف گیر گرین و میش پرور سرچشمه می‌گیرند و در طول مسیر اصلی دیگر رودخانه‌های فرعی نظیر چم زکریا، خرم‌‌رود، چولهول و مادیان رود می‌پیوندند و سرانجام به صورت یک سیستم واحد رودخانه کشکان را تشکیل می‌دهند.

در اهمیت «رودخانه کشکان» باید گفت شاهرگ حیاتی استان لرستان محسوب می‌شود و تنها در مسیر پلدختر حدود 82 درصد از اراضی کشاورزی از حیات کشکان جان می‌گیرند اما اکنون که با خشکسالی و بی آبی مواجه شده سهم کشاورزان از کشت و کار نیز هیچ شده است.

خشک شدن «کشکان» اصلی‌ترین رودخانه لرستان

این رودخانه در سنوات گذشته یکی از پرآب‌ترین و خروشان‌ترین رودخانه‌های کشور بود اما اکنون به خاطر خشکسالی، کشت بی رویه محصولات آبدوست، عدم اجرای الگوی صحیح کشت و سوء مدیریت خشک شده و علاوه بر وقوع یک فاجعه زیست محیطی، اقتصاد و معیشت جمعیت زیادی از مردم مناطق خرم‌آباد، بیرانشهر، چگنی، سلسله و دلفان، معمولان و پل‌دختر که وابسته به رودخانه کشکان است به خطر افتاده است.

رودخانه کشکان به مساحت 9775/66 کیلومتر مربع یکی از سه رودخانه بزرگ استان لرستان است که متاسفانه به دلیل خشکسالی و استفاده غیراصولی از آب آن در مقاطعی کاملاً خشک شده و از حرکت ایستاده است و در پی این خشکی و تنش مرگ هزاران آبزی رقم خورده است.

رخ دادن یک فاجعه زیست محیطی در رودخانه کشکان

مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل محیط زیست استان لرستان در رابطه آخرین وضعیت رودخانه کشکان اظهارداشت: با توجه به کاهش شدید بارندگی‌های سال گذشته در سطح کشور و به تبع در استان لرستان و عدم بارش برف در مناطق کوهستانی تقریباً اکثر رودخانه‌های حوزه سد کرخه و دز خشک شدند.

وی افزود: رودخانه کشکان در سنوات گذشته یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های کشور بوده اما به خاطر همین موضوعات اکنون تقریباً با یک بی‌آبی مواجه است که تقریباً یک فاجعه زیست محیطی شدید در منطقه در حال رخ دادن است.

مدیرکل محیط زیست استان لرستان عنوان کرد: موضوعی هم که مزید بر علت شده علاوه بر عامل اصلی کاهش بارندگی است «سوء مدیریت» برخی از دستگاه‌ها و برنامه‌ریزی درست در ارتباط حوزه کاریشان بوده است.

سوء مدیریت منابع آب در لرستان و کشت بی‌رویه محصولات آبدوست

وی بیان کرد: متاسفانه علی‌رغم اینکه اکنون کاهش شدید بارندگی داریم در کنار رودخانه کشکان ده‌ها و صدها هکتار مزرعه برنج کشت شده و بسیاری به صورت غیر قانونی در حال برداشت آب هستند و همان کمبود آبی که در گذشته به وجود آمده تقریباً به حالت مطلق رسیده و رودخانه با خشکی مطلق مواجه است وسبب شده فاجعه زیست محیطی بسیار شدیدی در این منطقه به وجود بیاد.

فتحی بیرانوند گفت: با هماهنگی هم که با شرکت آب منطقه‌ای استان داشتیم حق آبه زیست محیطی را از سد ایوشان رها سازی کردند که باز کشاورزان پایین دست بلافاصله به صورت مجاز و غیر مجاز اقدام به برداشت آب کردند و این سبب شد تا اکنون آبی در رودخانه نباشد و این فاجعه به وجود بیاد.

وی تصریح کرد: خشکسالی سبب شده تا همه آبزیانی که در حوزه رودخانه‌ها زیست می‌کنند و وابسته به آب هستند از بین بروند و ماهی‌ها و سایرموجوداتی آبزی تلف شوند.

مرگ هزاران ماهی و آبزی در پی خشکی رودخانه

مدیرکل محیط زیست استان لرستان اظهارداشت: عامل اصلی خشکی رودخانه کاهش بارندگی است اما اگر آبی هم باشد متاسفانه مدیریت صحیحی انجام نمی‌گیرد و حق آبه‌ها نیز به خاطر برداشت‌های غیر مجاز و کشت محصولات آبدوست که بر خلاف برنامه جهاد کشاورزی بوده است مزید بر علت برای خشکسالی رودخانه استان شده است و همه جاندارانی که وابسته به آب بودند از بین رفتند.

حسن نژاد مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان نیز درگفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهارداشت: کشکان در مقاطعی خشک شده است به طوری که در مقطعی خشک و در بخش دیگر چون زهکش دارد به آب می‌‌افتد هم اکنون در ورودی پلدختر سه متر مکعب آب در ثانیه دارد خارج می‌شود اما در مقاطع دیگر کاملاً خشک شده است.

وی در رابطه با آخرین وضعیت منابع آبی لرستان افزود: متوسط بارش‌های استان از مهرماه تا خردادماه سال آبی جاری 344 میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل 43 درصد و نسبت به متوسط دوره آماری 39 درصد کاهش داشته است که با توجه به این کاهش بارش‌ها منابع آب زیرزمینی و آبدهی رودخانه‌های استان با کاهش شدید روبه‌رو شده‌اند به طوری‌ که دبی رودخانه­‌های اصلی استان در خردادماه نسبت به مدت مشابه سال قبل به طور متوسط 69 درصد و نسبت به متوسط طول دوره آماری 79 درصد کاهش یافته است.

خشک شدن کامل مقاطعی از رودخانه کشکان

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان عنوان کرد: بسیاری از رودخانه‌های استان از جمله مقاطعی از کشکان، سیلاخور، مادیان رود، کاکاشرف و غیره با 100 درصد کاهش آبدهی عملاً خشک شده‌اند؛ رودخانه کشکان در محل پلدختر با دبی 4.2 مترمکعب برثانیه نسبت به سال گذشته (23 مترمکعب برثانیه) حدود 82 درصد و نسبت به خردادماه امسال حدود 87 درصد کاهش یافته است.

وی افزود: رودخانه کشکان هم اکنون در ورودی که از محل دوآب و کاکا رضا به هم می‌پیوندد حدود یک متر مکعب آب دارد ولی در پایین دست نزدیک پل کشکان آبش کم کم کاهش یافته و کلاً خشک شده است. این رودخانه در خروجی پلدختر نیز سه متر مکعب آب دارد.

حسن نژاد عنوان کرد: با توجه به خشکسالی و کاهش بارندگی رودخانه های استان 70 درصد کاهش آبدهی دارند و چشمه‌ها هم کاهش پیدا کرده‌اند در نتیجه آب کشکان نیز کم می‌شود، اکنون آب تمام رودخانه‌ها کم شده است ولی در بالادست رودخانه کشکان کشاورزان اقدام به کشت گیاهان آبدوست کرده‌اند و به صورت غیر مجاز و شبانه برداشت آب می‌کنند که در نتیجه در مقاطعی آب رودخانه خشک شده است.

کشت بهاره کشاورزان خشک شد

وی با اشاره به اینکه امسال در پی خشک شدن رودخانه کشکان کشت بهاره کشاورزان حاشیه رودخانه خشک شد و برخی نیز نتوانستند کشت بهاره خود را انجام دهند بیان کرد:تمام هم و غم ما این است که از خشک شدن باغات جلوگیری کنیم و تامین آب دام‌های اهالی روستاها را داشته باشیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان عنوان کرد: برخورد با کشاورزان متخلفی که در بالادست رودخانه اقدام به برداشت غیر مجاز آب می‌کنند، برخورد با کشاورزان مهاجر و جلوگیری از کشت محصولات آبدوست از جمله راهکارهایی برای جلوگیری از خشکی بیشتر رودخانه کشکان است.

سال‌هاست که کارشناسان حوزه آب و اصحاب رسانه لرستان نسبت به جلوگیری از کشت بی رویه محصولات آبدوست، برداشت‌های غیر مجاز آب و ورود کشاورزان غیر بومی که با کشت سیب زمینی و هندوانه منابع آب این استان را به تاراج می‌برند هشدار می‌دهند اما متاسفانه در سایه بی توجهی‌ها و بی برنامه‌گی‌ها نسبت به مدیریت صحیح منابع آب، اکنون در سایه خشکسالی تنش آبی شدیدی دامنگیر استان لرستان شده است و با خشک شدن بسیاری از رودخانه‌های استان و از جمله کشکان فاجعه زیست محیطی رخ داده و مرگ هزاران ماهی و آبی رقم خورده است. 

انتهای پیام/642/ی