تراز دادن به سینمای کافه‌‌ای پوچ و شبه هنری، پشت نقاب حمایت از اقلیت‌ها
جشنواره کن از نام اقلیت‌ها و مهجورین به خوبی برای خود اسم و رسم هنری و انسانی حقوق بشری درست کرده است اما جوایز اهدایی و برندگان، از سیاست همیشگی متملقانه کن و ضریب دادن آن به زیبایی‌شناسی و مضامین هنری پست‌مدرنِ داورپسند خبر می‌دهد.
خبرگزاری تسنیم/محمدباقر صنیعی منش: جشنواره فیلم کن 2021 بعد از یک سال وقفه و اما و اگرهای فراوان برای برگزاری آن، در نهایت در ماه جولای 2021 برگزار شد. جشنواره‌ای که با هدف و شعار حمایت از اقلیت‌ها برگزار شده بود و این را می‌شد از انتخاب رئیس هیأت داوران جشنواره یعنی "اسپایک لی" کارگردان سیاه‌پوستی که همواره فیلم‌های اعتراضی درباره تبعیض نژادی ساخته است فهمید.
تمام جشنواره به‌همراه پوستر اصلی و موسیقی‌های فضای جشنواره، مملو شد از فضای مطلوب سیاهان آمریکایی. تا جایی که می‌شد جشنواره فیلم کن امسال را در ویترین و از نظر تبلیغات و تبیین شعار و سیاستش، یکی از جشنواره‌هایی دانست که برای سیاهان و اقلیت‌ها سرودست شکانده است.
اما این نگاه حمایت‌گرایانه نسبت به اقلیت‌ها در انتخاب فیلم‌های جشنواره آن‌طور که مدعی بود رعایت نشد. فیلم‌هایی مانند "لینگویی" ساخته "محمد هارون" از کشوری مانند "چاد" یکی از معدود فیلم‌هایی بود که با این شعار و سیاست انتخاب شده بود وگرنه 23 فیلم دیگر چندان رنگ‌وبوی حمایت از مظلومین! و اقلیت‌های مذهبی نداشتند.
البته در این میان برخی از رسانه‌های غربی تلاش کردند تا این سیاست انسان‌دوستانه جشنواره را به رخ بکشند و کن را از نظر حمایت از اقلیت‌ها پرتلاش و موفق نشان دهند و به عنوان مثال فیلم "لینگویی" را در کنار فیلم "قهرمان" اصغر فرهادی به عنوان فیلم‌هایی از کشورهای مسلمان عنوان کردند تا توجه خود را به اقلیت‌ها معطوف کنند.
فیلم دیگری که به نوعی دال بر حمایت از اقلیت‌ها است، فیلم "شکستگی" محصول فرانسه است. زنان همواره به عنوان یکی از گروه‌های اقلیت در سینما دیده شده‌اند و در این فیلم نیز توجه خود را به مشکلات زنان در میان حوادث سیاسی و خیابانی نشان داده است تا بتواند به شکل دیگری توجه جشنواره کن را به محرومین نشان دهد.
یادداشت جشنواره در روز آخر با تیتر "آنچه که جشنواره باید درباره وضعیت روز جهان به ما بگوید" و معرفی این سه فیلم در کنار یک فیلم اسرائیلی نیز دلیل دیگری است بر تظاهر کن تا بگوید در میان فیلم‌های حاضر در جشنواره نگاه حمایتی نسبت به اقلیت‌ها دارد.
در واقع جشنواره کن دوست دارد که خود را حامی طبقه فقیر یا مستضعف یا اقلیت‌ها نشان دهد اما واقعاً رژیمی مانند اسرائیل که خود در خلق اقلیت مظلومی مانند فلسطین نقش بسزایی داشته است، می‌تواند در جشنواره‌ای که مدعی حمایت از اقلیت‌ها است شرکت کند و مورد داوری و بررسی قرار بگیرد؟
جالب اینکه جشنواره در نهایت از همین فیلم اسرائیلی حمایت می‌کند و آن را لایق جایزه ویژه هیأت داوران می‌دانند.
فیلم‌هایی مانند سه‌طبقه، همه چیز خوب پیش رفت، فرانسه، بدترین آدم جهان، جزیره برگمان و... که درباره آدم‌هایی که درگیر مسائل شخصی و خانوادگی‌اند یا در نقش یک خبرنگار درگیر مسائل سیاسی و اجتماعی می‌شوند و در نتیجه بیشتر فیلم‌های جشنواره حول محور سیاست جشنواره یعنی حمایت از اقلیت‌ها قرار ندارد.
حتی فیلم افتتاحیه جشنواره کاملاً بی‌ربط با موضوع اقلیت‌ها و مهجورین جهان و بیشتر یک فیلم سورئال با موضوع یک کمدین قهرمان است که با تولد دخترش دنیای اطرافش دگرگون می‌شود و بعد هم همانطور که انتظار می‌رفت جایزه بهترین کارگردانی را به همین فیلم اهدا می‌کنند.
در حالی که فیلم افتتاحیه باید در واقع یک اثر کاملاً مرتبط با سیاست‌گذاری جشنواره باشد، این فیلم موزیکال هنری که فضای اخلاقی هم ندارد را به عنوان فیلم آغازین جشنواره انتخاب می‌کند و در نهایت جایزه بهترین کارگردانی را به او می‌دهد.
اما جشنواره کن دنبال چیست؟ این را می‌توان از انتخاب بهترین فیلم‌هایش یعنی در دو بخش بهترین کارگردانی و بهترین فیلم دانست. همانطور که اشاره شد آنت به عنوان بهترین کارگردانی و تیتان به عنوان بهترین فیلم جوایز اصلی جشنواره را از آن خود کردند.
این دو فیلم از حیث سبک، زیبایی‌شناسی و مضمون فیلم‌هایی در حال و هوای پست‌مدرنیسم و فضای هنری منتقد و داورپسندی هستند که یکی کمدی سورئال و دیگری تریلر روانشناسانه و فانتزی است. جمع این عناصر باعث ذوق‌زدگی و ترقی و پوست‌اندازی سینما در نگاه منتقدین و داوران جشنواره‌های سینمایی غربی است.
اینگونه سینما در جهش و حرکت به سمت‌های جدید و مدرنی می‌رود که مورد انتظار داوران است و سیاست جشنواره‌ای مانند کن نیز آن را می‌پسندد. البته باید به یاد داشت که دقیقاً همین دو فیلم اصطلاحاً هنری به شدت از قواعد فیلم‌های هالیوودی برای جذب و دیده شدن و حتی خرق عادت در زیبایی و مضمون استفاده می‌کنند.
فیلم‌هایی به شدت توخالی و پوچ که می‌خواهند از درون سبک و حتی از آن نازل‌تر، تکنیک خلق معنا کنند.
نکته‌ای که منتقد "گاردین" درباره فیلم "تیتان" می‌گوید نشان دهنده این نگاه است: فیلم دیوانه‌وار پوچ و کسالت‌بار "ژولیا دوکورنو" به دلیل بلاهت مطلق و به‌شدت بی‌هدف‌بودنش لایق امتیاز است...همه چیز در این فیلم ناقص و کارگردانی بسیار ضعیف و بدوی است.
حال این منظر دیگر جشنواره (حمایت از اقلیت‌ها) نیز مورد نقد جدی است و باید در یک کلام گفت که جشنواره فیلم کن بیشتر در سال‌های اخیر درگیر تظاهر شده و از عملکرد جدی و حقیقی خود خالی شده است.
در نهایت جوایز اهدایی نشان داد که کن کماکان همان جشنواره اصطلاحاً هنری-هالیوودی سال‌های قبل است که دنبال ضریب دادن به سبک و ژانرهایی است که بتواند از دل خود خلاقیت را منطبق با ارزش‌های اخلاقی، فکری و فرهنگی غرب هماهنگ کند. دو فیلم اصلی و مهم جشنواره یعنی آنت و تیتان هر دو فیلم‌هایی با همین زیبایی‌شناسی و مضامین‌اند که ذوق و سلیقه داوران غربی را به جوش و خروش درمی‌آورد.
فیلم‌هایی که کافه‌نشین‌های پاریسی با دورهمی هنرجویان و منتقدین سینه‌فیلی روشنفکر برای آن دست می‌زنند و با اکران گسترده آن‌ها خشم و ناراحتی انسان‌های شریف جهان و هنر دوست حقیقی در اعتراضات خیابانی نمایان می‌شود. مانند اتفاقی که برای فیلم جنجالی و هنجارشکن آبی گرم‌ترین رنگ است افتاد و مردم فرانسه در اعتراض به آن و جوایزی که برده است در خیابان‌ها تجمع کردند.
اختتامیه جشنواره کن/ اصغر فرهادی جایزه بزرگ هیأت داوران را گرفت
انتهای پیام/
