به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، تنش کمآبی در خوزستان سبب ایجاد مشکلاتی برای مردم استان شده است که لازم است برای جلوگیری از تکرار این فجایع زیستمحیطی راهکارهای اساسی و راهبردی اندیشیده شود. راهکارهای فوری و موقتی در سالهای اخیر سبب شده است خوزستان به انبانی از مشکلات حلنشده و سؤالهای بیپاسخ تبدیل شود و بسیاری از مسئلههای قابل حل بهسبب نداشتن نگاه جامع و کلان و مدیریت جهادی و دلسوزانه به بحران لاینحل بدل شده است.
برای حل عالمانه و اندیشمندانه مشکلات استانی با ظرفیتهای بالا؛ نیازمند اقدامات اساسی و راهبردی کلان و جامع هستیم که هم دوای درد امروز و هم درمان همیشگی خوزستان باشد. اگر این نگاه جامع شکل نگیرد، استان خوزستان با اینهمه ظرفیت انسانی و طبیعی خالی از سکنه میشود و مهاجرت نخبگان و سرمایهگذار به رویه تبدیل میشود.
اقدامات راهبردی برای رسیدن به خوزستانی آباد:
1 ـ مدیریت جهادی و عالمانه
امروز در هر محفل دوستانه و خانوادگی در خوزستان حضور یابی، همه بر یک نکته صحه میگذارند که مدیریت خوزستان هیچ گاه متناسب با ظرفیتها نبوده است. مدیران ناکارآمد که گاهی از درایت و تدبیر بالایی برخوردار نبودند، ظرفیتهای استان را به ضدظرفیت تبدیل کردند. نظام مدیریتی در استان نیاز به دگردیسی جدی است و این امید است که مدیران دولت سیزدهم براساس شایستگی و توانمند و فارغ از سفارشها و تعارفات مرسوم انتخاب شود. استان خوزستان از نظر درآمدی 85درصد نفت ایران، بخش عمده گندم کشور را تولید میکند و در زمینه گمرکات و حملونقل کالا، حجم زیادی از کالای کشور (روزانه 57 هزار تن کالا از بندرامام) از خوزستان به کشور ارسال میشود؛ این حجم از فعالیت، نیازمند مدیری جهادی، شجاع و ضدفساد است.
2 ـ میداندادن به مردم خوزستان در تصمیمات
نگاه مرکزگرا و نادیدن مردم پیرامون و نشنیدن صدای حاشیه سبب شده است تصمیمات بهنفع مردم نباشد. مردم خوزستان مردمی شجاع، مرزداران غیور و پاسداران اصیل ایران هستند و تصمیماتی مانند انتقال آب از سرچشمهها از جمله تصمیمات غلطی است که مردم در وهله اول آسیب میبینند. مردمی کردن امنیت و استفاده از ظرفیتهای قومی، فرهنگی و زبانی مانع از نشو و نمو و نفوذ گروهکهای تجزیهطلب و سوءاستفاده از خواست طبیعی مردم میشود، باید مردم را توانمند ساخت تا مانع از جولان رسانههای معاند و ضدانقلاب در خوزستان شد.
3 ـ قبول ماهیت و هویت کشاورزی خوزستان
استان خوزستان بهشت رودهای دائمی و سرزمین کشت و زرع است و وجود رودهای دائمی و آفتاب تابان و زمین جلگهای و حاصلخیز این استان را به سرزمین نخل و گندمزارهای طلایی تبدیل کرده است.
غلبه نگاه نفتی و پتروشیمی پس از اکتشاف نفت و با افزایش سهم نفت در اداره کشور؛ استان خوزستان از وضعیت کشاورزی و دامی و آبی به وضعیت صنعتی و نفتی تغییر موضع داد، تغییر حالتی که در همه عرصهها از سبک زندگی تا سبک غذایی تا نوع معاشرت باعث دگرگونی سنگینی شد بهطوری که امروز در خیابانهای اهواز میتوان کنار سبک زندگی سنتی و نان و ماهی کبابی، فستفودهای ریز و درشت را به نظاره نشست، تغییر موضعی که علاوه بر اثرات منفی در سبک زندگی باعث تحمیل زندگی گرانقیمت در خوزستان شده است.
این غفلت از کشاورزی و میل مردم به استخدام در شرکتهای نفتی و مشتقات آن، رفته رفته روستاها را خالی کرد و کشاورزی را از رونق انداخت و این بزرگترین خسارتی بود که تولید در استان دید. امروز خوزستانی که بهسبب شرایط محیطی امکان 3 کشت در یک سال زراعی را دارد؛ کشاورزیاش رو به خاموشی است، حتی طرحهای توسعه نیشکر که بهظاهر کشاورزی بودند؛ ولی ماهیتی صنعتی داشتند که باعث شدند کشاورزی و محیط زیست استان با چالش جدی روبهرو شود.
برای حل این مسئله و توسعه کشاورزی پایدار در خوزستان باید تصمیمگیران کشور در اسناد بالادستی به این هویت کشاورزی خوزستان احترام بگزارند و هر گونه تصمیم در حوزه آب، خاک، سدسازی و شهرنشینی و... را با نگاه کشاورزی و بهنفع مردم تنظیم کنند.
4 ـ توسعه کشاورزی پایدار
استان خوزستان با ظرفیت بالای کشاورزی متأسفانه طی سالها و دهههای گذشته از مدیریت کشاورزی عالمانه و دلسوزانه رنج برده است. نبود راهبرد اساسی در حوزه الگوی کشت و ترویج کشاورزی سبب شده است تجمع و اعتراض کشاورزان و دامداران خوزستانی به حقیقت تلخ تابستانهای استان تبدیل شود، بهطور مثال در این دهه هیچ کس نتوانسته و جرئت نکرده است درباره اینکه "آیا توسعه نیشکر با توجه به نیاز بالای آبی این گیاه، در استان آیا مقرون به صرفه است یا نه؟" طرح سؤال کند، آیا با این حجم تخریب محیط زیست بهسبب برداشت سیاه نیشکر، سبب درنگ در توسعه کشت نیشکر نمیشود؟
در کشت برنج نیز همین داستان نامدیریتی پررنگ است، آیا بهتر نبود بهجای مقابله با کشت برنج بهسمت مشوقهای برای کشت یک محصول مقاوم به خشکی حرکت کرد؟ کشاورزی دقیق و مکانیزاسیون امروز جزو لاینفک کشاورزی مدرن است، اما همچنان نحوه آبیاری؛ کشت و داشت و برداشت محصول در استان کاملاً سنتی است. در صورتی که استفاده درست از این ابزارهای مدرن و صنعتی میتواند بهرهوری آب را بهشدت افزایش دهد.
گاومیش یکی از دامهای مهم در معیشت استان است که میتوان با استفاده از گونههای اصلاحنژادشده بهرهوری تولید را در این دام افزایش داد. تولید علوفه که امروز به محصولی استراتژیک تبدیل شده است، تطابق صدرصدی با اکوسیستم خوزستان دارد که لازم است کشت آن توسعه داده شود.
5 ـ پیوستهای محیطزیستی برای توسعه خوزستان
طبیعت کشتیگیر قدری است که هر کسی بخواهد با آن مبارزه کند، محکوم به شکست است. طی این سالها بهسبب غلبه نگاه صنعتی بدون برنامه و بدون داشتن پیوست زیستمحیطی آب را انتقال دادیم، سد ساختیم و آب شیرین را در سد گتوند شور کردیم و این سبب شده است که زمینهای حاصلخیز به بایر و بعد به کانون ریزگرد تبدیل شود، در نهایت مردم خوزستان تاوان آن را پس دادند که زمستانهای خوزستان با تنگی نفس و بیمارهای آلرژیک عجین شده است. نبود نگاه علمی به این مسایل سبب شده است که جاروجنجالهای خبری و مقاصد سیاسی اصل مسایل را گم کنند و مسایل فرعی و حاشیه را جایگزین کنند، بهطور مثال بهجای اتکای زیاد به سدهای برقآبی میتوانیم نیروگاههای خورشیدی را در خوزستان توسعه دهیم.
بهگزارش تسنیم، اکنون هرچند باید بهفوریت و سریع بحران تنش آبی در خوزستان رفع شود که الحمدالله با بسیج نیروهای مردمی و ارتش و سپاه حقآبه تالابها تأمین شد و زندگی برگشت و روستاهای فاقد آب صاحب شبکه آب شدند، ولی اینها موقتی و مسکّنی بیش نیست. مدیران دولت سیزدهم باید یک بار برای همیشه تعارفات را کنار بگذارند و برای مشکلات خوزستان نه برای امروز، بلکه برای آینده چارهگشایی کنند.
گزارش از اکبر بهاری
انتهای پیام/341/ع+