دلیل کندشدن روند افزایشی جمعیت غیرفعال چیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بر اساس آمار مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی روند جمعیت در سن کار نشان می‌دهد که این رقم در زمستان 1399 حدود 696 هزار نفر افزایش داشته است که 48 درصد از این افزایش مربوط به مردان و 52 درصد مربوط به زنان است.

تغییرات نرخ مشارکت از 3.7 درصد کاهش در فصل بهار 1399 نسبت به بهار 1398، به حدود 1.5 درصد کاهش در زمستان 1399 نسبت به زمستان 1398 رسید.

به همین نسبت، شاهد کندشدن روند افزایشی جمعیت غیرفعال از حدود 2 میلیون و 760 هزار نفر در مقایسه بهار 1399 با بهار 1398 به 1میلیون و 308 هزار نفر در مقایسه زمستان 1399 با زمستان 1398 هستیم. کندشدن روند کاهشی نرخ مشارکت می‌تواند ناشی از کاهش ترس و افزایش امید به پیدا شدن راه‌های معالجه و نیز پیشرفته‌تر شدن امکانات کار به‌صورت غیرحضوری و سازگاری بیشتر زیرساخت‌های تکنولوژیکی با دورکاری باشد.

یکی از مهمترین آثار شوک ویروس کرونا بر بازار کار ایران، توقف مسیر رشد جمعیت فعال (بالاخص در جمعیت شاغل) است. آمارها نشان می‌دهد که از پاییز 1393 به بعد و به‌مدت 21 فصل، به‌طور متوسط حدود 760 هزار نفر به جمعیت فعال در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل از آن اضافه شده است.

اما از فصل بهار 1395 روند کاهشی رشد جمعیت فعال آغاز شده است. بدین معنی که به‌تدریج میزان افزایش جمعیت کم و کمتر می‌شود تا اینکه در زمستان 1398، با شوک کرونا این افزایش متوقف می‌شود. در زمستان 1398 نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت فعال 243 هزار نفر و در فصول بهار، تابستان و پاییز 1399 نسبت به فصل مشابه سال قبل به‌ترتیب 1993 و 1626، 1490 هزار نفر کاهش داشته است. این روند در زمستان 1399 نیز تداوم یافته است و 611 هزار نفر کاهش در جمعیت فعال را نشان می‌دهد. 93 درصد از این کاهش (567 هزار نفر) مربوط به کاهش جمعیت فعال زنان و مابقی آن (7 درصد) مربوط به جمعیت فعال مردان است.

 *وضعیت اشتغال

 همچنین در زمینه اشتغال بررسی‌ها نشان می‌دهد که  طی 5 سال و نیم منتهی به زمستان 1398 همواره جمعیت شاغل افزایش یافته است.

به‌طور متوسط در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل 621 هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه شده است.

نتایج بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد افزایش اشتغال طی این دوره عمدتاً در بخش خدمات و بنگاههای بسیار کوچک دارای کمتر از 4 چهار نفر کارکن و با وضعیت شغلی و فاقد قرارداد به‌معنای متعارف بوده است که سهم کمتری از این اشتغال ایجاد شده "کارکن مستقل" (نسبت به گذشته) دارای پوشش بیمه به‌واسطه شغل خود بوده‌اند و سهم بیشتری (نسبت به گذشته) دارای اشتغال ناقص هستند و تمایل دارند شغل تمام‌وقت داشته باشند، بنابراین اشتغالی که طی دوره مورد بررسی محقق شده است، تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای با ترکیب اشتغال کشور در دوره‌های قبل دارد؛ زیرا از یک سو شاهد حضور پُررنگتر زنان و افراد دارای تحصیلات دانشگاهی در بازار کار هستیم و از سوی دیگر اشتغال ایجادشده اشتغالی است که نه توسط بخش دولتی یا شرکتی و کارخانه‌ای، بلکه توسط بخش غیرشرکتی و با تمرکز بر خدماتی مانند خُرده‌فروشی و عمده‌فروشی، تعمیرات، حمل‌ونقل، واسطه‌گری، خدمات مواد غذایی و... ایجاد شده است. به‌نظر می‌رسد جوانان کشور به‌واسطه نیاز برای تأمین معیشت و در دوره‌ای که تقاضای نیروی کار توسط شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادیِ متوسط و بزرگ بسیار محدود بوده است، خود اقدام به ایجاد مشاغل و ارائه خدماتی برای گذران زندگی خود نموده‌اند.

با این حال با شیوع ویروس کرونا در زمستان 1398، همین روند نیز متوقف شد، به‌طوری که جمعیت شاغل در بهار 1399 حدود 1499 هزار نفر کاهش را نشان می‌دهد. در ادامه با گذر از شوک اولیه شیوع ویروس کرونا و پذیرش زندگی و کار با وجود کرونا به‌تدریج از میزان کاهش اشتغال کاسته شد تا اینکه در زمستان 1399 این رقم به 300 هزار نفر رسید. امید می‌رود به‌زودی اشتغال روند صعودی دهه اخیر را مجدداً در پیش بگیرد و در بهار 1400 افزایش و یا ثبات تعداد شاغلین را داشته باشیم.

انتهای پیام/+