به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل برداشت بیش از حد و خشکسالی های متوالی سالیان اخیر و حفر چاه های غیرمجاز و نبود قوانین بازدارنده مناسب در برخی مناطق با بحران روبرو است. تشدید افت سطح آب و کسری مخزن در آبخوان ها، ممنوعیت بیش از 353 محدوده از 609 محدوده مطالعاتی کشور را به دنبال داشته است. بنا بر اعلام مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی کسری حجم مخزن آبخوان های کشور در حال حاضر به 6 میلیارد متر مکعب در سال رسیده است. همچنین در 48 سال اخیر مخازن آب زیرزمینی با کسری مخزن تجمعی 126 و نیم میلیارد متر مکعبی مواجه شده اند. این روند تأمین منابع آب را برای بخش های وسیعی از کشور دچار اختلال و کمبود کرده است.
بنابراین ضرورت تعادل بخشی به آب های زیرزمینی امری واضح و مبرهن است و به اذعان بسیاری از کارشناسان یکی از راه های موثر تعادل بخشی، آبخیزداری و آبخوانداری است که خوشبختانه این مساله در اسناد و قوانین بالادستی و قوانین موضوعه نظام جمهوری اسلامی ایران به صراحت بدان اشاره شده است و وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی موظف به انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری شده اند ولی متاسفانه در این باره اهتمام جدی صورت نگرفته است. این اسناد و قوانین عبارت است از:
** سیاست های کلی محیط زیست ابلاغی رهبر معظم انقلاب
بند 9- «تعادلبخشی و حفاظت کیفی آبهای زیرزمینی از طریق اجرای عملیات آبخیزداری، آبخوانداری، مدیریت عوامل کاهش بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی و تبخیر و کنترل ورود آلایندهها.»
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
** قانون برنامه توسعه پنجم جمهوری اسلامی ایران (1391-1395)
ماده140- به منظور مدیریت جامع (به هم پیوسته) و توسعه پایدار منابع آب در کشور:
الف ـ در راستای ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفرههای آب زیرزمینی در کلیه دشتهای کشور، وزارت نیرو نسبت به اجرای:
1. پروژههای سازهای و غیرسازهای در سطح تمامی دشتهای کشور با اولویت دشتهای ممنوعه آبی
2. اقدامات حفاظتی و جلوگیری و مسلوبالمنفعه نمودن برداشتهای غیرمجاز از منابع آب زیر زمینی در چهارچوب قانون تعیین تکلیف چاههای آب فاقد پروانه
3. نصب کنتورهای حجمی بر روی کلیه چاههای آب محفوره دارای پروانه با هزینه مالکان آن
4. اعمال سیاستهای حمایتی و تشویقی
5. اجرای نظام مدیریتی آب کشور براساس سه سطح ملی، حوضههای آبریز و استانی به نحوی اقدام نماید که تا پایان برنامه با توجه به نزولات آسمانی، تراز منفی سفرههای آب زیرزمینی در این دشتها نسبت به سال آخر برنامه چهارم حداقل بیست و پنج درصد (25%) (دوازده و نیم درصد(12.5%) از محل کنترل آبهای سطحی و دوازده و نیم درصد (12.5%) از طریق آبخیزداری و آبخوانداری) با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی بهبودیافته و با استقرار نظام بهرهبرداری مناسب از دشتهای موضوع این بند اهداف پیشبینیشده را تحقق بخشد.
ب ـ وزارت جهاد کشاورزی طرحهای تعادل بخشی نظیر آبخیزداری، آبخوانداری، احیاء قنوات، بهبود و اصلاح روشهای آبیاری و استقرار نظام بهرهبرداری مناسب دشتهای موضوع بند « الف»را به نحوی اجراء نماید که اهداف پیشبینی شده تحقق یابد.
** قانون برنامه ششم توسعه (1396-1400)
ماده 35 - دولت مکلف است بهمنظور مقابله با بحران کمآبی، رهاسازی حقآبههای زیستمحیطی برای پایداری سرزمین، پایداری و افزایش تولید در بخش کشاورزی، تعادلبخشی به سفرههای زیرزمینی و ارتقای بهره وری و جبران تراز آب، به میزانی که در سال پایانی اجرای قانون برنامه یازده میلیارد مترمکعب شود، اقدامات زیر را بهعمل آورد...
ب- توسعه روشهای آبیاری نوین، اجرای عملیات آب و خاک(سازهای و غیرسازهای)، توسعه آببندها و سامانه(سیستم)های سطوح آبگیر حداقل به میزان ششصد هزار هکتار در سال
ث- احیاء، مرمت و لایروبی قنوات به میزان سالانه پنجدرصد(5%) وضع موجود در طول اجرای قانون برنامه با تأکید بر فعالیتهای آبخیزداری و آبخوانداری برای احیای قنوات
** قانون ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب مصوب مجلس شورای اسلامی
ماده3ـ وزارت نیرو موظف است نسبت به انجام مطالعات موردنیاز برای تشخیص دشتهای ممنوعه بحرانی، ممنوعه و آزاد اقدام نموده و در ابتدای هر سال آبی کل دشتهای کشور را براساس این ضوابط ارزیابی نموده و نتیجه آن را به دستگاههای مربوط اعلام نماید.
ماده4ـ وزارت نیرو موظف است برای هر کدام از دشتهای موضوع ماده(3) با توجه به شرح وظایف و براساس ملاحظات اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و پتانسیلهای آبهای سطحی، راهکارهای تعادل بخشی را به شرح ذیل ارایه و اجرا نماید.
الف ـ افزایش تغذیه سفرههای زیرزمینی با عملیات تغذیه مصنوعی، کنترل و پخش سیلاب و احداث سدهای تأخیری، تغذیهای و سدهای زیرزمینی.
ب ـ کاهش برداشت آب زیرزمینی از طریق انسداد چاههای غیرمجاز، جلوگیری از اضافه برداشت چاههای مجاز، خرید و انسداد چاه مجاز و فعال، توسعه و بهبود شبکههای آبیاری اصلی.
ج ـ گسترش آگاهیهای عمومی، تهیه بانک اطلاعاتی و فراهم نمودن زمینه تحویل حجمی آب.
ماده5 ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است برای هر کدام از دشتهای موضوع ماده (3) باتوجه به شرح وظایف و براساس ملاحظات اجتماعی ـ اقتصادی و زیست محیطی راهکارهای تعادل بخشی را به شرح ذیل ارایه و اجرا نماید:
الف ـ افزایش تغذیه مصنوعی سفرههای آب زیرزمینی با مطالعه و اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری.
ب ـ کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی با استفاده از اصلاح الگو و ترکیب کشت، کاهش کشت گیاهان پرمصرف، توسعه کشت گیاهان کممصرف، عمران اراضی، توسعه و بهبود شبکههای آبیاری و زهکشی فرعی.
ج ـ مدیریت مصرف با اصلاح و بهبود مدیریت آبیاری، ایجاد تشکلهای آببران، به هنگام و اجرایی نمودن سند ملی الگوی مصرف آب کشاورزی، تعیین و اعمال راهکارهای ارتقای کاراریی آب کشاورزی.
انتهای پیام/