به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ، در شرایطی که برای نخستین بار در تاریخ ترکیه، هر 1دلار آمریکا به مرز 9 لیره نزدیک شده، تحلیل گران اقتصادی به سمت مطالعات مقایسهای و تطبیقی رفته و نشان داده اند که کاهش ارزش لیره در برابر دلار، با وضعیت پول ملی کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست. به این معنی که کاهش ارزش لیره، حتی در مقایسه با آلبانی و آفریقای جنوبی به مراتب بدتر بوده است.
لیره ترکیه به طور مداوم در برابر دلار آمریکا ضعیف ضعیف تر شده، تامین هزینه سوخت و انرژی برای خانواده ها بسیار دشوارتر شده قیمت اقلام مصرفی و غذایی نیز مردم را در تنگنا قرار داده است.
ادعای اردوغان و راز عجیب لیره
ابراهیم قهوه چی تحلیل گر اقتصادی روزنامه قرار، سراغ موضوعی رفته که همواره برای مردم ترکیه مهم و کانون نگرانی بوده است. مساله مهمی به نام قیمت نفت، بنزین و گاز طبیعی که تماما وابسته به واردات است و کاهش ارزش لیره در برابر دلار به یک شکل و افزایش قیمت نفت و گاز به شکلی دیگر، خانوارهای ترکیه را با مشکل روبرو می کند.
قهوه چی نوشته است: «رئیس جمهور اردوغان در سخنرانی روز گذشته خود در آدانا گفت: اگرچه قیمت جهانی انرژی، کالاها و خدمات به طرز چشمگیری افزایش یافته است، ولی ما با نگهداشتن قیمت ها، از شهروندان خود محافظت می کنیم. این ادعای رئیس جمهور است. اما بیایید اول بررسی کنیم ببینیم قیمت جهانی انرژی چقدر افزایش یافته و به چه شکلی بر ترکیه تاثیر گذاشته است؟ قیمت نفت در حال حاضر بالای 80 دلار است. قیمت گاز طبیعی هم در حال حاضر حدود 6 دلار است. با شیوع همه گیری کرونا در سال گذشته، قیمت دارایی های جهان تقریباً سقوط کرد و اگرچه قیمت نفت برای مدتی به زیر 20 دلار رسید، اما در سال 2020 به طور متوسط در محدوده 40 تا 45 دلار باقی ماند و در حال حاضر قیمت نفت 100 درصد افزایش یافته است. در مورد گاز طبیعی نیز همین امر صادق است. قیمت گاز طبیعی که سال گذشته به 1.6 دلار کاهش یافت ، سال 2020 را با میانگین 2.20 دلار به پایان رساند. از آنجا که قیمت ها در حال حاضر در سطح 6.0 دلار است ، می توان گفت که در این یک مورد، ما شاهد 160 درصد افزایش قیمت بوده ایم. اما این افزایش قیمت ها مربوط به سال گذشته است. به عبارت دیگر، زمانی که همه در خانه بودند و اقتصاد متوقف شده بود. اجازه دهید کمی به عقب برگردیم: در ژوئن 2008 میلادی قیمت گاز طبیعی از 8-9 دلار به 12.8 دلار افزایش یافت. در واقع ، میانگین قیمت گاز طبیعی بین آوریل 2008 و جولای 2008 11.5 دلار بود. همچنین، بین آوریل 2008 و جولای 2008 میلادی، قیمت نفت در سطح 127.1 دلار بود. اما در آن روزها مرم تحت فشار نبودند. چرا؟ پاسخ پیچیده نیست. چون دلار در حدود 1.25 لیره معامله می شد. بنابراین، چیزی که مردم ترکیه را اذیت می کند، افزایش جهانی قیمت نفت و گاز نیست، بلکه از دست رفتن ارزش لیره در برابر دلار است. این راز ساده نشان می دهد که وقتی نفت و گاز چند سنت یا چند دلار گران تر می شود و لیهر نیز چندین قوروش در برابر دلار عقب نشینی می کند، مرئم ترکیه، دوطرفه ضرر می کنند و دچار خسران بیشتری می شوند».
در ادامه این تحلیل، به بررسی وضعیت ارزی کشورهای دیگر پرداخته شده و به این موضوع اشاره شده است: «با بحران اقتصادی جهانی 2009- 2008 ، بانک مرکزی آمریکا، با کاهش نرخ بهره، یک سیاست پولی جدید را آغاز کرد و پس از سال 2013 شروع به تغییر این سیاست کرد. بر این اساس ، ارزهای کشورهای در حال توسعه نیز وارد فرایند استهلاک شدند. در اواخر سال 2015 و در ژانویه 2016 ، تقریباً هر واحد پولی در برابر دلار به مدت 3 سال کاهش ارزش داشت. اما نکته اینجاست که کشورهایی همچون برزیل، تدابیر ویژه اتخاذ کردند. به طوری که در 5 سال گذشته ارزش دلار در برابر لیره ترکیه 200 درصد افزایش یافته است، اما این تغییر در رئال برزیل در سطح 33 درصد باقی مانده است. یعنی رئال برزیل تنها 33 درصد از ارزش خود را نسبت به سال 2016 از دست داده است».
5 سال سخت اقتصاد ترکیه
از سال 2016 میلادی به این سو، نه فقط رئال برزیل، بلکه چندین پول دیگر جهانی به طور کلی ارزش خود را حفظ کردند. حتی روبل روسیه 10 درصد در برابردلار افزایش یافت اما چرا لیره همچنان در مسیر استهلاک پیشتاز است.
جدول بالا نشان می دهد که لیره ترکیه در 5 سال گذشته در مقایسه با واحد پول ملی کشورهایی همچون برزیل، هندوستان، مکزیک، آفریقای جنوبی، روسیه، آلبانی، به مراتب کم ارزش تر شده و این تنها پزوی آرژانتین است که شرایطی سخت تر از لیره ترکیه را پشت سر گذاشته است. کاهش ارزش لیره در برابر دلار در حالی صورت گرفته که واحد پول کشورهایی همچون روسیه، آلبانی و آفریقای جنوبی، حتی بهبود نسبی هم پیدا کرده و دلار در برابر آنها، تا حدودی عقب نشینی کرده است.
تحلیلگران اقتصادی ترکیه بر این باورند که حتی موضوعاتی همچون کودتای نظامیان تحت امر فتح الله گولن، به اندازه تصمیمات و سخنان خود اردوغان به لیره ترکیه لطمه نزده است. آنها معتقدند که تغییر نظام سیاسی و اجرایی ترکیه زا پارلمانی به ریاستی، نادیده گرفتن استقلال بانک مرکزی، سیاست های پولی – مالی شعاری و غلط، دیدگاه های روزمره و فقدان استراتژی و افق اقتصادی، تزریق 128 میلیارد دلار ارز ارزان به بازار به منظور ثابت نگه داشتن نرخ؛ مجموعا باعث شده که لیره ترکیه در شرایط سختی قرار بگیرد.
همه چیز در آشپزخانه است
کمال کلیچدار اوغلو اصلی ترین رهبر مخالفین اردوغان، مدتی است که فایل های ویدیویی سخنرانی های خود را بر روی توییتر و دیگر مجراهای اینترنتی، از داخل آشپزخانه خانه اش بارگذاری می کند.
در نگاه اول، ممکن است هر کسی بپرسد که چه معنی دارد رهبر حزبی با میلیون ها رای دهنده، طوری در برابر دوربین بنشیند که شیر آب سینک ظرفشویی در پشت سر او دیده شود. اما واقعیت این است که این ترفند سیاسی – رسانهای، امتحان خود را پس داده و نه تنها کلیچدار اوغلو، بلکه دیگر مخالفین اردوغان نیز با برجسته سازی مفاهیمی همچون آشپزخانه، قابلمه و یخچال، توجه مردم و دولت را به سوی مسائل اقتصادی جلب کردهاند.
انتهای پیام/