«بازی مرکب»؛ خرد شدن استخوان‌های فرودستان زیر چرخ‌دنده‌های مهلک نظام سرمایه‌داری/ تفریحی که سرمایه‌داران از تماشایش لذت می‌برند
سریال «بازی مرکب» راوی وضعیتی رعب‌آور و تکان‌دهنده از زندگی فرودستان ناتوانی است که در انقیاد و سلطه مطلق سرمایه‌داری مدرن گرفتار شده‌اند.
خبرگزاری تسنیم، محمد خاجی: مینی‌سریال "بازی مرکب" ساخته "هوانگ دونگ هیوک" کارگردان اهل کره جنوبی اثری است که این روزها در کانون بحث و توجه افکار عمومی قرار گرفته است. فصل اول این مینی‌سریال مشتمل‌بر 9 قسمت، 17 دسامبر 2021 از سوی نتفلیکس در مقیاس جهانی منتشر شد و اینک زمزمه‌هایی مبنی‌بر ساخت فصل دوم آن نیز به گوش می‌رسد.
بازی مرکب در هفته نخست انتشارش توانست به یکی از پربیننده‌ترین مینی‌سریال‌های تاریخ نتفلیکس تبدیل شود اما این پایان ماجرا نبود. این مینی‌سریال پرمخاطب تنها پس از گذشت 28 روز از تاریخ انتشار خود موفق به جذب 111 میلیون بیننده در سراسر جهان و شکستن رکورد سریال "بریجرتون" که پیش از این پربیننده‌ترین سریال تاریخ نتفلیکس به شمار می‌آمد شد.
اما چرا بازی مرکب به چنین اشتهار و اعتبار انبوه و بی‌سابقه‌ای دست یافت و این‌چنین در صدر توجه و اقبال افکار عمومی قرار گرفت؟ اصلا بازی مرکب درباره چه چیز یا چیزهایی حرف می‌زند که اینقدر برای مخاطبان جذاب بوده است؟ در این یادداشت تلاش خواهیم کرد به اختصار به واکاوی این پرسش‌ها بپردازیم.
بازی مرکب اثری بی‌پروا و افشاگرانه است که تصویری صریح و مستند از زیست انسان مستأصل امروز را پیش روی مخاطبانش می‌گذارد؛ تصویری به‌شدت نافذ و تکان‌دهنده که وجدان جمعی را جریحه‌دار می‌سازد. این تصویر، مشخصا مربوط به آن دسته از اقشار ضعیف و فرودستی است که در انقیاد و سلطه سرمایه‌داری مدرن گرفتار آمده‌اند و این نظام با بی‌رحمی و خودکامگی تمام، آنها را مصلوب اراده، مطامع و منافع بی‌حد و حصر سرمایه‌داران متنفذ و سودجوی خود ساخته است.
وضعیت سلطه فعلی نظام سرمایه‌داری بر ضعفا و فرودستان، وضعیتی به‌غایت تیره و مشمئزکننده است و خبر بد اینکه روزانه نه‌تنها از شدت و حدت این تیرگی و اشمئزاز در نظام‌های تحت سلطه سرمایه‌داری مدرن کاسته نمی‌شود، بلکه بر عمق و دامنه آن نیز افزوده می‌شود. بازی مرکب به‌شکلی صریح و بی‌پروا با بهره‌گیری از بیانی جسور و افشاگر، به بازنمایی دقیق این وضعیت رقت‌انگیز و منزجرکننده می‌پردازد و در این بازنمایی از کوچکترین جزئیات نیز غافل نمی‌شود. "هوانگ دونگ هیوک" در مقام کارگردان سریال، چنان جهان روایی نافذ و متمایزی را پیش روی مخاطبان خود می‌گشاید که فاصله‌ای میان ذهنیت و عینیت آن نیست و همین خصلت باعث خلق جذابیتی متمایز و منحصربه‌فرد در بازی مرکب می‌شود.
در جهان روایی سریال، سرمایه‌داران و دیگر عمال نظام سرمایه‌داری به خشن‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین شکل ممکن دست به استثمار و غارت اقشار ضعیف و فرودست جامعه می‌زنند؛ بدون اینکه لحظه‌ای دچار شرمساری یا عذاب وجدان شوند. آنها به این رفتار سبوعانه خود تا له شدن کامل استخوان‌های ضعفا و فرودستان به زیر چرخ‌دنده‌های مهلک نظام سرمایه‌داری ادامه می‌دهند و خود در طول اجرای این فرایند، سرخوشانه به تماشای روند اضمحلال ضعفا و فرودستان می‌نشینند.
سرمایه‌داری مدرن نظامی است که ظاهری دموکراتیک و باطنی مستبد دارد. در این نظام سرنوشت محتوم انسان‌های ضعیف، زوال و خرد شدن است و نهایتا این انسان‌های قوی هستند که زنده می‌مانند. بازی مرکب به افشای همین ماهیت و خوی پنهان سرمایه‌داری می‌پردازد. این سریال به درستی تصریح می‌کند که در جهان امروز، تماشای خرد شدن استخوان‌های فرودستان زیر چکمه‌های آهنین نظام سرمایه‌داری به سرگرمی و تفریح روتین سرمایه‌داران بدل شده است. چنین تفرجی به‌قدری برای قشر سرمایه‌دار جامعه جذاب و هیجان‌انگیز است که حاضر است برای اجرایش میلیاردها دلار هزینه کند. این همان واقعیت بی‌پرده و عریان نظام سرمایه‌داری است که مخاطب انتظار مواجهه با آن را ندارد؛ بنابراین پس از مواجهه با آن میخکوب و شوکه می‌شود.
واقعیت بازنمایی شده در سریال بازی مرکب، توصیفی مختصر، صریح و سرراست از مناسبات حاکم بر جهان بی‌رحم، خشن و استثمارگر سرمایه‌داری مدرن است. مناسبات پنهانی که متنفذان، سرمایه‌داران و صاحبان قدرت، طی سال‌های متمادی در مقابل افشا شدنش مقاومت کرده‌اند؛ اما این مقاومت حالا دیگر به مدد حضور و تلاش فیلمسازان جسوری مانند "هوانگ دونگ هیوک" به مقاومتی شکننده و نامطمئن بدل شده است.
مرحوم دکتر علی شریعتی در یکی از سخنرانی‌های خود از تعبیر «به سر عقل آمدن سرمایه‌داری» استفاده می‌کند. او می‌گوید که نظام سرمایه‌داری در پوست‌اندازی جدید خود به شناختی دقیق و بازدارنده از عواملی که منجر به شکل‌گیری و وقوع انقلاب می‌شوند، رسیده است. سرمایه‌داری در پرتو شناخت این عوامل و چاره‌اندیشی‌های متناسب با آنها، از تجارب حادث شده در گذشته درس گرفته و در آینده مانع از شکل‌گیری انقلاب‌های تازه خواهد شد. اگرچه نتفلیکس به‌عنوان نماد مجسم سرمایه‌داری مدرن از به تصویر کشیدن مصائب و بحران‌های اقشار ضعیف و فرودست جامعه در سریال‌هایی نظیر بازی مرکب نیز منتفع شده و نهایتا سود هنگفتی را از پخش چنین سریال‌هایی به جیب می‌زند اما باید به این نکته مهم توجه داشت که این سیاست به‌معنای طغیان سرمایه‌داری مدرن علیه ذات و موجودیت خود نیست؛ بلکه سیاستی زیرکانه در راستای بیشینه ساختن سود و انتفاع مادی سرمایه‌داران پلتفرم نتفلیکس است؛ سیاستی که ذیل تعبیر به سر عقل آمدن سرمایه‌داری شریعتی فهم می‌شود.
با این‌وجود، کارکرد حداقلی ساخت و پخش سریال‌هایی از جنس بازی مرکب، قوام و تزریق آگاهی اجتماعی در مقیاسی وسیع و جهانی به ضعفا و فرودستان جوامع است تا در پرتو این آگاهی به ماهیت مسموم، مخرب و استثمارگر سرمایه‌داری مدرن پی ببرند و برای تغییر وضعیت رقت‌بار خود تلاش کنند.کما اینکه ثمره این آگاهی 6 روز پیش در کشور کره جنوبی به بار نشست و در این راستا هزاران کارگر اتحادیه این کشور در 20 اکتبر جاری گردهم آمدند تا اعتراض خود را نسبت‌به شرایط کاری نامناسب موجود به گوش دولت برسانند. جالب آنکه گروه بزرگی از معترضان حاضر در این راهپیمایی، لباس‌هایی که بازیگران سریال بازی مرکب بر تن داشتند را به تن کرده بودند.
انتهای پیام/
