شهید آیت اللّه دکتر محمد مفتح از چهره های ماندگار و از روحانیون روشنفکر و روشنگری است که نام او با فرهنگ اصیل اسلامی، مکتب پویای تشیع و انقلاب شکوهمند اسلامی آمیخته است. هر چند که عمر او پس از پیروزی انقلاب بسیار کوتاه بود، اما برکت افکار و اندیشه هایش هم چنان بر تداوم راه پرفراز و نشیب اسلام سیاسی تاثیرگذار است. ایشان نقش قابل توجهی در شکل گیری نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی ایفا نمود و قدم های موثری در راه ایجاد وحدت بین حوزه های علمیه و دانشگاه و دوقشر روحانی و دانشگاهی برداشت.
استاد شهید که استراتژی وحدت حوزه و دانشگاه را ارائه داد، خود از افرادی بود که نه تنها به این دو کانون تولید علم و دانش آشنایی کامل داشت، بلکه به هر دوی آن، تعلق داشت.
شهید محمد مفتح در سال 1307 ش در خانواده ای دانشمند و روحانی، در همدان دیده به جهان گشود و از ابتدای زندگی تحت تربیت سالم خانواده ای پاک و دانش دوست و علاقه مند به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم رشد کرد. دانش طلبی و معنویت، از همان دوران کودکی با جانش عجین شد و تا آخر با او بود. او علم و عمل صالح را از پدری عالم و عامل و مادری پاک دامن و فضیلت پرور آموخت و گام در طریق صلاح و فلاح گذاشت و به دنبال دانش و کردار نیک رفت و راهی به حریم مردان خدا یافت.
پس از فراگیری مقدمات، راهی قم شد و در محضر بزرگانی چون امام خمینی، علامه طباطبایی و .. کسب فیض نمود و خود مدرسی بزرگ در حوزه گردید. شهید مفتح عرفان و دروس خارج فقه و اصول را در عالی ترین سطح نزد رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی رحمه الله آموخت. او علاوه بر رابطه شاگرد و استادی، با امام پیوندی صمیمانه داشت و امام به ایشان علاقه داشتند و در مدتی که امام (ره) در نجف به سر می برد وی با رهبر و اسوه خویش ارتباط برقرار کرده بود.
ایشان در حالیکه استادی بزرگ در قم بودند، پا به عرصه دانشگاه گذاشته و تا درجه دکترا ادامه تحصیل دادند. شهید مفتح که توطئه استعمار در جدا نگاه داشتن دو قشر دانشگاهی و روحانی، از هم را با تمام وجود احساس کرده بود، ایجاد وحدت میان این دو قشر مهم جامعه را وجهه همت خود قرار داد و در کنار آموزش و تدریس و تربیت نیروهای جوان به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت.
در سالهای 1340 تا 42، سخنرانیهای او در شهرهای مختلف در روشن ساختن مواضع نهضت اسلامی و افشای چهره رژیم پهلوی بسیار مؤثر بود که با آگاهی ساواک این جلسات تعطیل و ایشان دستگیر و مورد آزار و اذیت ساواک قرار گرفت. محبوبیت و مقبولیت شهید مفتح در میان طلاب و دانشآموزان موجب شد که او را از آموزش و پرورش اخراج و در سال 1347، به نواحی بدآب و هوای جنوبی ایران تبعید کنند و بعد از سپری شدن مدت تبعید نیز از ورود ایشان به قم جلوگیری به عمل آمد و ایشان با اقامت در تهران به تدریس از دانشکده الهیات مشغول شد.
ایشان به دعوت انجمن اسلامی دانشجویان امامت جماعت مسجد دانشگاه را عهدهدار شد. سخنرانیهای ایشان در مسجد دانشگاه در ترغیب نسل روشنفکر و تحصیل کرده به اسلام اثر بسزایی داشت.شهید مفتح همچنین در حسینیه ارشاد نیز به فعالیتهای تبلیغی و علمی میپرداخت و پس از تعطیلی این حسینیه بوسیله ساواک، ایشان با قبول امامت مسجد جاوید در سال 1352، هسته دیگری از دانشجویان و روشنفکران را به دور خود جمع نمود. در آذر 1353 مسجد جاوید مورد هجوم ساواک قرار گرفت و شهید مفتح نیز دستگیر و زندانی شد. یاد و خاطره نماز عید فطر سال 1357 که در قیطریه تهران و با استقبال بینظیر مردم تهران به امامت شهید مفتح انجام شد در تاریخ انقلاب همیشه میدرخشد. در خطبههای این نماز، شهید مفتح برای اولین بار نام امام خمینی را آشکارا بر زبان جاری و رهبری امام را مورد تأکید قرار داد و روز پنجشنبه 16 شهریور را به عنوان تجلیل از شهدای نهضت تعطیل اعلام کرد که زمینهساز راهپیمایی 17 شهریور و وقایع جمعه سیاه گردید.
شهید مفتح با تشکیل شورای انقلاب از سوی امام به عضویت این شورا درآمد. سرانجام این شهید بزرگوار در روز 27 آذر 1358، هنگام ورود به دانشکده الهیات، توسط گروهک فرقان هدف گلوله قرار گرفت و به فیض عظیم شهادت نائل گردید.
پیامی که حضرت امام درباره شهادت شهید مفتح صادر نمودند مبیّن علاقه امام به ایشان است. عشق شهید مفتح نیز به امام تا آن حد بود که در آن اختناق نظام ستم شاهی، چه در جلسات سخنرانی و چه در برنامه های علمی و پژوهشی، تاکید داشت که نام امام خمینی مطرح شود و خود در مسجد قبا(در تهران) بر سر منبر، نام آن والامقام را بر زبان جاری می کرد.
روز 27 آذر به مناسبت مجاهدها و فعالیتهای ارزشمند و اثر گذار این شهید بزرگوار در راه تحقق وحدت میان حوزه و دانشگاه، روز وحدت روحانی و دانشجو نامیده شده است و هر سال یاد این بزرگمرد حوزه و دانشگاه وشهید راه حق گرامی داشته می شود.
نگارنده: محمدمهدی مؤمنیها