بحران آب در فلات مرکزی ایران| سونامی خشکسالی در کمین کرمانشاه/ ۱۸ دشت در وضعیت فوق بحرانی قرار گرفت
گروه استانها ـ کمبود بارش و برداشت‌های بی‌رویه سبب شده ۱۸ دشت استان در وضعیت بحرانی و فوق بحرانی قرار بگیرند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، کم‌آبی این سال‌ها به یک چالش برای برخی از کشورهای دنیا از جمله ایران تبدیل شده است و در استان کرمانشاه نیز کاهش بارندگی، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و برخی ضعف مدیریت‌ها سبب خشک شدن بسیاری از چشمه‌ها و رودخانه‌های استان و بحرانی شدن تمام دشت‌های آن شده و ذخیره آب‌های پشت سدهای استان نیز هم‌اکنون حدود 50 درصد ظرفیت آن است.
در سال گذشته میزان بارش‌های استان در مقایسه با سال قبل از آن 34 درصد کاهش یافته و در 50 سال گذشته بی‌سابقه بوده و سبب کاهش 60 درصدی روان‌آب‌ها و کاهش 70 درصدی آبدهی چشمه‌ها شده است.
از طرفی میزان ذخیره آب پشت سدهای استان کمی بیش از 730 میلیون مترمکعب است و این یعنی حدود نیمی از ظرفیت سدهای استان خالی است.
در کنار کاهش نزولات جوی باید برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی در حوزه کشاورزی را نیز اضافه کرد زیرا براساس آمار‌ها حدود 90 درصد مصرف آب در بخش کشاورزی است.
در استان کرمانشاه 17 هزار و 359 حلقه چاه در بخش‌های کشاورزی، خدمات و شرب وجود دارد و گفته می‌شود که بیش از 5800 حلقه یعنی یک سوم آن غیرمجاز است.
مسئولان می‌گویند برای این درد نسخه‌هایی پیچیده‌اند که شامل ارائه طرح سازگاری با کم‌آبی به سازمان‌های جهاد کشاورزی، صمت، شهرداری‌ها و شرکت آب و فاضلاب است.
دولتشاهی مدیرکل هواشناسی استان کرمانشاه می‌گوید: میانگین بارش سال زراعی 1400-1401 استان تاکنون 76 میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 53 درصد و نسبت به بلندمدت 46 درصد کاهش داشته است.
معاونت حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه اخیرا از کاهش 300 میلیون مترمکعبی آب‌های زیرزمینی استان در سال آبی جاری خبرداد و گفت: در مجموع بیش از یک میلیارد مترمکعب کاهش مخازن آب‌های زیرزمینی را شاهد بوده‌ایم و تمام دشت‌های استان نیز در وضعیت بحرانی و فوق بحرانی به سر می‌برند.
شهلایی مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه نیز اظهار داشت: از مجموع 18 دشت استان 16 دشت ممنوعه بحرانی و دو دشت شامل روانسر، سنجابی و شیان حسن‌آباد فوق بحرانی هستند و این به معنای بالا رفتن احتمال پدیده فرونشست زمین است.
وی عنوان کرد: بسیاری از چشمه‌ها و تالاب‌های استان همچون سراب یاوری، روانسر، نژیوران و بخش‌هایی از رودخانه‌های مهم از جمله گاماسیاب، قره‌سو و رازآور خشک شده است.
شهلایی گفت: برداشت‌های بی‌رویه برای کشت محصول پرآب‌بری همچون برنج که هیچ تطبیقی با شرایط آب و هوایی استان ندارد، لطمات بسیار جبران‌ناپذیری را به آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی استان به ویژه شرق استان وارد کرده است.
قمرنیا عضو هیئت علمی دانشگاه رازی استان کرمانشاه با اشاره به اینکه دشت‌های استان اکنون بیش از یک میلیارد مترمکعب کمبود آبخوان دارد اظهار داشت: در کشوری که گوش مسئولان، کشاورزان و مردم بدهکار نیست نسخه پیچیدن فایده‌ای ندارد.
وی با بیان اینکه اکنون وضعیت آبخوان‌های کشور به ویژه استان کرمانشاه یک فاجعه است عنوان کرد: چنانچه دشت‌ها نشست داشته باشند دیگر قابل جبران نیست.
قمرنیا با اشاره به اینکه خودکفا شدن در تمام زمینه‌ها و محصولات کشاورزی منطقی نیست و باید ظرفیت آب کشور را نیز در نظر گرفت گفت: بسیاری از محصولات را می‌توان با قیمت ارزان‌تر وارد کشور کرد.
وی با بیان اینکه فرهنگ استفاده از منابع آب بین کشاورزان و مردم پایین است افزود: راندمان آبیاری در کشور با وجود تمام هزینه‌ها تنها 30 درصد است یعنی 70 درصد آب تلف می‌شود.
قمرنیا بیان کرد: در سال 89 با تصویب مجلس تمام چاه‌هایی که قبل از سال 85 حفاری شده بودند مجاز اعلام و پروانه برای آن‌ها صادر شد و این ضربه شدیدی بر آب‌های زیرزمینی کشور بود.
وی با بیان اینکه از 609 دشت کشور بیش از 400 دشت غیرقابل استفاده شده است گفت: این خشکسالی در بسیاری از نقاط دنیا نیز وجود دارد و باید خود را با کم‌آبی و کم‌آبیاری سازگار کنیم زیرا وقتی آب وجود ندارد الزامی برای کشت برنج و هندوانه وجود ندارد.
انتهای پیام/832/ش
