به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در دین اسلام توصیههای زیادی در مورد صله رحم و ارتباط با اقوام و فامیل وجود دارد. خانواده و اقوام همسر هم جزء خویشاوندان محسوب میشوند و طبیعتاَ ارتباط فامیلی با آنها ضروری و واجب است.
یکی از مواردی که در برخی خانوادهها زمینه اختلافنظر و گاهی مشاجره میان همسران را ایجاد میکند، مسئله رفت و آمد با خانواده همسر است. چراکه گاهی مرد به دلایلی ترجیح میدهد رفت و آمد کمتری با خانواده همسرش داشته باشد و یا خانمی مایل است میزان مهمان شدن در خانه همسرش را کم و زیاد کند، بدون اینکه هر یک توجهی به نیاز و تمایل طرف مقابل خود داشته باشند.
این نوع اتفاقات و تصمیمات به ظاهر ساده، در زندگی مشترک ظرفیت تبدیل شدن به مشکلاتی را دارد که علاوه بر زن و شوهر، خانوادههای آنها را هم درگیر میکند.
مطلبی که میخوانید حاصل گفتوگوی خبرگزاری تسنیم با دکتر فاطمه محبی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس اسلامی، و نیز بررسی برخی آموزههای اسلامی در زمینه سبک زندگی اسلامی و اهمیت رابطه با خانواده همسر است.
ارتباط رفت و آمد با خانواده همسر و جلب رحمت الهی
وقتی دو نفر با یکدیگر ازدواج میکنند، خانوادههای آنها هم با یکدیگر فامیل میشوند. در نتیجه هر کدام نسبت به دیگری وظایف و مسئولیتهایی پیدا میکنند، به بیان دیگر دامنه اقوام و صله رحم آنها گسترش پیدا میکند. به همین دلیل است که هر کدام از زن و مرد، علاوه بر فامیل و خویشاوندان خود، باید با اقوام همسرش که بعضی از آنها با او محرم هستند، در حد معقول و معتدل ارتباط داشته باشد.
در قرآن کریم در این باره آمده است: «وَ اعْبُدُواْ اللّهَ وَ لاَ تُشْرِکواْ بِهِ شَیئًا وَ بِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا وَ بِذِی الْقُرْبَى؛ و خدا را بپرستید و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر و به خویشان نیکی کنید.» (سوره نساء؛ آیه 36)
از طرف دیگر قرآن کریم قطع ارتباط با اقوام و خویشاوندان را دلیل قطع شدن رحمت خدا میداند و میفرماید: «وَ الَّذِینَ یَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فىِ الْأَرْضِ أُوْلَئكَ لهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لهُمْ سُوءُ الدَّار؛ و کسانی که پیمان خدا را پس از آن میشکند و آنچه را خدا به پیوستن آن امر کرده (صله رحم) قطع کنند و در زمین فساد کنند و برای ایشان لعنت است و برای آنها بد فرجامی است.» (سوره رعد؛ آیه 25)
اهمیت ارتباط فامیلی تا اندازهای است که در حدیثی در جلد اول کتاب سفینةالبحار به نقل از پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله آمده است که: «صِلوا اَرحامَکُم وَلَو بالسَّلام؛ با خویشان خود پیوند داشته باشید اگرچه تنها با سلام کردن باشد.»
احترام در حین مراوده
یکی از نکات بسیار مهم در ارتباطات فامیلی با خانواده همسر این است که زن و مرد به خانواده همسرش هم به اندازه خانواده خودش احترام بگذارد و با آنها طوری رفتار کند که با خانواده خودش رفتار میکند.
همانطور که اشاره شد، با ازدواج دو نفر، خانواده همسر هم به اقوام و خویشاوندان او افزوده میشوند. در نتیجه هر کدام از زن و مرد مانند اقوام و خویشاوندان خودش، نسبت به خانواده همسرش هم مسئولیتهایی خواهد داشت و باید صله رحم را با آنها هم بهجا بیاورد.
باید توجه داشت که صله رحم، نوعی احترام به خانواده همسر است و لازم است که مواردی در این گونه ارتباطات حفظ شود. به عنوان مثال خانوادهها از کارهای زشتی مثل طعنه زدن، توهین و تحقیر دوری کنند تا حرمت یکدیگر را خدشهدار نکنند.
حفظ احترام خانوادهها و خوبی کردن به آنها، باعث دلگرم شدن همسران نسبت به زندگی مشترک میشود. در این مورد در حدیثی از حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام در کتاب غرر الحکم آمده است که: «افعلوا الخیر ما استطعتم، فخیر من الخیر فاعله؛ تا میتوانید خوبی کنید، زیرا بهتر از خوبی کسی است که خوبی میکند، چیزی بهتر از خوبی وجود ندارد مگر پاداش آن.»
حال این شرایط را در نظر بگیرید که خانمی برای پایدار ماندن اساس خانوادهاش، با خانواده همسرش ارتباط فامیلی برقرار میکند و در هر شرایطی احترام آنها را رعایت میکند، و یا مردی برای احترام به همسرش، با خانواده و اقوام او رفت و آمد میکند و حرمت آنها را حفظ میکند. آیا اساس چنین خانوادهای مستحکمتر از حالتی نمیشود که زن و شوهر علاقهای برای ارتباط با اقوام یکدیگر نشان نمیدهند؟ آیا آرام نگه داشتن فضای خانه و دلگرمی اعضا به این نمیارزد که زن و مرد کدورتها و دلخوریهای احتمالی را کنار بگذارند و احترام بزرگترهای خانوادهها را نگه دارند؟
از کوره در نرویم
صبر و گذشت یکی دیگر از الزامات زندگی خانوادگی است. این موضوع، در مورد ارتباط با خانواده همسر هم بسیار مهم و قابل توجه است. حتما همه خانمها و آقایان مسلمان، مسئولیت خود را درباره ارتباطات فامیلی و صله رحم با خانواده همسر میدانند و رعایت میکنند.
اما مشکل اصلی از وقتی شروع میشود که یکی از اقوام، با حرفها یا کارهای خود باعث رنجش دیگری میشود و طرف مقابل برای دفاع از خودش جوابی میدهد و این کار آنقدر ادامه پیدا میکند که طرفین از کوره در میروند و یا مدام به یکدیگر توهین میکنند و یا صله رحم را فراموش کرده و فرار را بر قرار ترجیح میدهند.
اگر مورد مشاجره، یکی از اقوام همسر باشد زن یا مرد با او ترک مراوده میکنند و به مرور مشکل آنقدر ریشهدار میشود که رفتن به خانه پدر زن یا پدر شوهر منتفی میشود. در این شرایط است که صفت صبور بودن و گذشت کردن، جلوه میکند و به عنوان راه حل مشکل مطرح میشود. چون سؤالی در اینجا مطرح میشود که آیا زن یا مرد حق دارد با خانواده همسر خود که به او توهین کردهاند، قطع رابطه کند و یا باید رفتارهای توهینآمیز را تحمل کند؟
بر اساس دستورات قرآن کریم و سیره پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام، انسان اجازه قطع کردن صله رحم را ندارد. البته میتواند به شیوه معقول و متناسب با شرایط ارتباط برقرار کند، اما نباید صله رحم را با اقوام -چه اقوام خود فرد باشد و یا خویشاوندان همسر- قطع کرد. چراکه پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله درباره آسیبهای ناشی از قطع ارتباط فامیلی میفرماید: «سریعترین کارهای بد که کیفرش زود به انسان میرسد، ستمکاری و قطع صله رحم است.»
انتهای پیام/