گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم - میزان اموال و ثروتی که پهلویها از ایران خارج کردند همچنان نامشخص است و معلوم نیست چه مقدار پول، طلا، جواهرات و اشیا قیمتی توسط چه افرادی به بیرون از کشور برده شد. همچنین این سوال همچنان وجود دارد که پهلویها این میزان از ثروت را چگونه به دست آوردند و صاحب شدند؟
قاسم تبریزی پژوهشگر تاریخ معاصر در خصوص ثروت پهلویها گفت: رضاخان فاقد تربیت انسانی و دانش بود و از 14 سالگی به عنوان یک کارگر در قزاقخانه کار کرد و به مدت 25 سال در قزاقخانه بود.
در کتاب "رضانام تا رضاخان" با اتکا بر اسناد، زندگی رضاخان از تولد تا کودتای 1299 بررسی شده است.
وی ادامه داد: گفته میشود که پدر رضاخان پیش از به دنیا آمدنش، فوت کرد و از سوی پدر و مادرش چیزی به ارث او نرسید. در آن زمانی هم که در قزاقخانه خدمت میکرد، فقط از آنجا حقوق میگرفت و دریافتی دیگری نداشت، اما او پس از کودتای 1299 و به قدرت رسیدن، صاحب ثروتهای بسیاری شد.
تبریزی خاطرنشان کرد: طبق اسناد، رضاخان پول نفت را در صندوقی که نزد خودش بود واریز میکرد و نگه میداشت. البته در یک بانک خارجی نیز حساب داشت. همچنین تاکنون بیش از 5 هزار زمین، روستا و ده شناسایی شده که به نام رضاخان بوده است که اسناد آن در موسسه مطالعات تاریخ معاصر است. بخشی از این زمینها در سالهای گذشته به مردم بازگردانده شد.
وی اضافه کرد: رضاخان در قزوین مستغلاتی داشت که پدر علینقی عالیخانی که وابسته به انگلیسیها بود، مسئول نگهداری از آن مستغلات بود. رضاخان در جاهای دیگر مانند مازندران نیز مستغلات داشت.
تبریزی بیان کرد: وقتی که رضاخان تبعید شد، وی جعبههایی پر از اشیا قیمتی و جواهرات با خود برد. عدهای از نمایندگان در مجلس شورای اسلامی اعتراض کردند که شاه در حال بردن اموال قیمتی از کشور است که فروغی (نخستوزیر وقت) پاسخ داد ما مراقبیم و در بندرعباس از او میگیریم.
این پژوهشگر تاریخ معاصر خاطرنشان ساخت: قرار بود رضاخان در بندرعباس با یک کشتی به هندوستان برده شود که در نهایت او را سوار بر یک کشتی باری کردند و به آفریقای جنوبی بردند. اشیا قیمتی، جواهرات و طلاها نیز توسط انگلیسیها برداشته شد. دزدی انگلیسیها در مذاکرات مجلس شورای اسلامی و خاطرات برخی از رجال آمده است.
** محمدرضا هیچگاه املاک غصبی پدرش را به مردم برنگرداند
تبریزی ادامه داد: املاکی که رضاخان داشت به دستور فروغی و وساطت محمود جم به فرزندش محمدرضا پهلوی واگذار شد. محمدرضا پهلوی در سالهای 41 و 42 ضمن اعتراف به اینکه پدرش املاک مردم را غصب کرده است، در مجلس قسم خورد که آن املاک را به مردم بازخواهم گرداند؛ اما هیچ وقت آن املاک را به مردم برنگرداند.
وی خاطرنشان کرد: پس از سال 1328 که مجلس موسسان تاسیس شد و اختیارات شاه افزایش پیدا کرد، وزارت دربار ایجاد شد. پیش از آن مسئول دربار وجود داشت که از سال 1320 آن مسئولیت با محمود جم بود. با تاسیس وزارتخانه تا دهه 40 حسین علا وزیر دربار و پس از آن که اسدالله علم وزیر دربار شد، آن وزارتخانه به یک وزارتخانه بزرگ تبدیل شد که مستقل از دولت عمل میکرد.
تبریزی گفت: مسئولیت وزارت دربار مدیریت اموال و املاکی بود که از رضاشاه به ارث محمدرضا رسید و همچنین اموالی که خود محمدرضا تصاحب کرده بود.
وی خاطرنشان کرد: شاه و دربار عمدتاً در بانکهای خارجی از جمله سوئیس حساب داشتند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سفیر سوئیس با آیتالله طالقانی دیدار کرد که آیتالله طالقانی با تحکم به سفیر سوئیس گفت: آن کشور مرکز دزدان جهان شده است. اموال مردم ایران که در بانکهای آن کشور است، چه میشود؟ سفیر هم پاسخ داد که من نظر شما را به دولت خودم اعلام میکنم.
تبریزی بیان داشت: امیراصلان افشار که رئیس تشریفات دربار بود، میگوید قبل از اینکه شاه و فرح حرکت کنند، ما چمدان وسایل اینها را با هواپیما به مصر فرستادیم، اما جزئیاتی در خصوص آن وسایل بیان نمیکند.
امیراصلان افشار که رئیس تشریفات دربار بود، میگوید قبل از اینکه شاه و فرح حرکت کنند، ما چمدان وسایل اینها را با هواپیما به مصر فرستادیم، اما جزئیاتی در خصوص آن وسایل بیان نمیکند.
وی اضافه کرد: پهلویها 11 میلیارد دلار در آمریکا پول داشتند که بخشی از آن را آمریکاییها تصاحب کردند. حبیب ثابت و برخی افراد دیگر با هماهنگی و به عنوان شکایت از این پول برداشت کردند. بخش دیگری از این اموال در اختیار فرح و رضاپهلوی قرار گرفت. از مقدار جزئیات آن اطلاعی نداریم.
تبریزی گفت: بانک مرکزی در سال 57 اعلام کرد که حدود سی نفر از جمله حبیب لاجوردی، شریف امامی و... از کشور پول خارج کردند. اینها علاوه بر پول، اشیا قیمتی نیز داشتند. در اسناد آمده است که قاسم مسعودی یک سالن بزرگ پر از اشیا قیمتی داشت. همه را با خودش به خارج برد. اردشیر زاهدی علاوه بر آن کاخی که پدرش داشت، یک هتل بزرگ نیز در سوئیس داشت.
** روزنامههای فرانسوی علیه جشنهای 2500 ساله مقاله نوشتند
تبریزی همچنین گفت: برگزاری جشنهای 2500 ساله که میخواستند قدرتنمایی یا هویتسازی کنند، در سال 35 مطرح شد. آن موقع حسین علا پیگیر بود، اما بودجه کشور به گونهای نبود که بتوان برگزار کرد.
وی افزود: در سال 1340 کمیتهای بدین منظور تشکیل شد که وقوع برخی از حوادث اجازه برگزاری به آنها نداد. در نهایت در سال 1350 این جشنها را برگزار کردند.
تبریزی خاطرنشان کرد: برای برگزاری آن جشنها هزینههای هنگفتی انجام گرفت. روسای جمهور، وزیران و مقامات کشورها را دعوت کردند، اما این اتفاق در رسانههای غربی بیش از آنکه جنبه مثبت داشته باشد، جنبه منفی پیدا کرد.
وی بیان داشت: رسانهها اقدام به افشاگری کردند. روزنامههای لوموند و اومانیته فرانسه و حتی روزنامه فیگارو فرانسه که متعلق به سرویس اطلاعاتی فرانسه بود، علیه این جشن مقاله نوشتند.
این پژوهشگر تاریخ معاصر گفت: هزینههای سرسامآوری برای برگزاری این جشن صورت گرفت. چادرهایی از اروپا خریداری شد. آشپزهایی از فرانسه آورده شد. حتی بخشی از خوراکیها و نوشیدنیها در فرانسه آماده شد.
انتهای پیام/