به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد ، یکی از ویژگیهای معماری زیستبومهای گرمسیر و کویری ساباطها هستند که در استانهایی چون یزد، کرمان، اصفهان، خوزستان و خراسان جنوبی به وفور یافت میشوند. ساباط در واقع راهگذاری با سققی نیمه پوشیده است که در تابستان سایه و جایگاهی خنک برای رهگذران پدید میآورد و در زمستان همین نیمه پوشیده بودن هوای درون ساباط را گرمتر میکند، همچنین ساباطها سبب یکپارچگی و استواری خانههای کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک میکنند.
البته واژهٔ ساباط در زبان فارسی ریشهای کهن دارد که بخش نخست آن «سا» به معنی آسایش و بخش دوم آن «بات» نشانگر ساختمان، آبادی و سازه است. شاید معماران شهرهای کویری هم بر همین اساس سازهای این چنینی را در کوچههای تنگ و باریک بافتهای قدیمی ساختند تا رهگذران از آفتاب سوزان و باد سرزمینهای کویری به آسایش برسند.
این روزها در کوچه پس کوچههای بافت ابرندآباد از توابع شهر یزد که بافت تاریخی ویژهای دارد ساباطهای محله سرچشمه با حرکت جهادگونه مردم در کنار مجوزها و بسترهای فراهم شده از سوی مسئولان مرتبط در حال مرمت و بازسازی است.
امیرحسین سلطانی از فعالان حوزه میراث فرهنگی شهر شاهدیه در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در یزد اظهار داشت: ساباطهای محله سرچشمه که گویا متعلق به دوره صفویه است به دلیل پایین آمدن سقفهای اتاقکهای روی ساباط در حال تخریب بودند و بعدها عدهای برای جلوگیری از خرابیِ بیشتر روی همین سقفهای مخروبه سیمانکِشی کردند که سیمان به دلیل جذب آب سبب ترکخوردگی عمیق و نَمخوردگی سقف ساباطها شده بود.
وی تشریح کرد: بعد از ثبت ملی بافت تاریخی شهر شاهدیه، برای اینکه این بافت برای خود مردم قابل استفاده شود تصمیم به ساماندهی و تأمین رفاهیات بافت تاریخی گرفتم به همین دلیل اقدام به رفع خطر و مرمت گذرهای عمومی و دیوارهای بلندی که خطرآفرین بودند و هر لحظه امکان فرو ریختگی روی مردم داشتند، کردم تا آسیبی به مردم و خانهها وارد نشود به علاوه اینکه سبب رفت و آمد بیشتر مردم و گردشگران به بافت تاریخی شاهدیه شود.
فعال میراث فرهنگی شهر شاهدیه افزود: کار مرمت و بازسازی دو ساباط باقیمانده در کنار خانهها و باغهای محله سرچشمه و به اصطلاح اَنجیرُک را شروع کردیم تا بتوانیم ابتدا چیدمان یک محله را حفظ و بازسازی کنیم.
سلطانی با اشاره به همکاری جهادی گروههای مختلف مردمی در مرمت و بازسازی این ساباطها بیان کرد: در کنار همکاری خوب و به موقع میراث فرهنگی گرشگری، بخش فرمانداری شهرستان یزد، شهرداری و شورای شهر شاهدیه جهت آماده کردن بستر لازم برای مرمت و بازسازی ساباطها، حضور جهادی افراد محلی، جمعی از اساتید دانشگاهی و هنرمندان برای تأمین هزینه مصالح ساختمانی، دستمزد کارگران و استاد بنا، هزینه آب و غذا قابل توجه و مهم بود که نشان از مهم بودن بافت تاریخی و حفظ آن برای همه مردم است.
وی ادامه داد: شاید باور کردنی نباشد ولی مردم با کوچکترین کارها سعی در کمکرسانی بودند برای مثال همسایهای انبار خانه خود را رایگان در اختیار کارگران گذاشت تا بتوانند وسایل کاری خود را در طول مدت مرمت در آنجا بگذارند یا به دلیل نبود آب، یکی از اهالی روحانی محله از آب منبع باغ خود برای کار بازسازی کمک کرد.
فعال میراث فرهنگی احیای بافت تاریخی شهر شاهدیه را یکی از کارهای مهم برای این شهر دانست و گفت: بافت تاریخی گردفرامرز، ابرندآباد و نصرتآباد در حال حاضر یک بافت خالی از سکنه است که نیاز دارد توسط خود مردم زنده شود، برای احداث بومگردی آماده و زندگی دوباره در آن جریان پیدا کند.
وی افزود: ما به همه مردم اطلاعرسانی کردیم که مشخص نیست چه زمانی اعتبارات دولتی به ما برسد یا اصلا میرسد یا نه، ولی برای زنده نگهداشتن بافت تاریخی شهر خودمان خواستیم که مردم جهادگونه کمک کنند و هر کاری که میتوانند انجام دهند و خوشحال شدیم که خود مردم پیش قدم شدند و میگفتند که دوست دارند دوباره به بافت تاریخی برگردند.
چه قدر زیباست برای حفظ و احیای میراثی به قدمت تاریخ اینگونه همه در کنار هم و جهادگونه تلاش کنند، میراثی که هویت و شناسنامه مردمان این سرزمین است و باید به دست آیندگان برسد تا گذشته خود را فراموش نکنند، و جای بسی امید است که چنین حضور جهادگونه مردم برای حفظ میراث فرهنگی تاریخی گردشگری را هنوز داریم.
انتهای پیام/785/ح