به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ آسیبهای اجتماعی در مدارس در شکلهای مختلفی نمود دارد، شاید بارزترین آن که در ابتدا به ذهن هر فردی میرسد، اعتیاد یا مصرف سیگار باشد اما تمام ماجرا این نیست و شاید آسیبهای دیگر سهم پررنگتری را در مدارس کشور داشته باشند.
طبق آمار منتشر شده از سوی آموزش و پرورش آن هم بر اساس دادههای سامانه پایش آسیبهای اجتماعی دانشآموزان، در 6 سال گذشته شاهد رشد حدود 10 برابری میزان خطرپذیری دانشآموزان (با رشد سالانه حدود 1.5 درصد) هستیم و در سه سال گذشته، خشونت رتبه اول را در بین خطرپذیری دانشآموزان و خودکشی نیز همواره یکی از سه خطر اول تهدیدکننده دانشآموزان در زمینه رفتارهای پرخطر بوده است.
از سوی دیگر با نزدیک شدن به سومین سال تعطیلی مدارس و مجازی شدن آموزشها، جنس آسیبها هم متفاوت شده است؛ اگر تا پیش از این خشونت و قلدری برخی دانشآموزان علیه سایر همکلاسیهای خود به عنوان یکی از جدیترین جنبههای آسیبهای اجتماعی مدارس به حساب میآمد اما امروز خانوادهها از حضور بدون ضابطه فرزندان خود در فضای مجازی و تهدید سلامت روان و امنیت اخلاقی آنها نگرانند.
تأثیر قلدری بر دلزدگی از مدرسه
ضرورت تمرکز مسئولان آموزش و پرورش برای مشارکت با سایر بخشهای متولی از جمله سازمان بهزیستی بر روی آسیبهای اجتماعی دانشآموزان زمانی دو چندان میشود که نتایج آزمونهای بین المللی همچون تیمز از افت تحصیلی و عملکرد درسی ضعیفتر دانشآموزانی حکایت دارد که در مدارس مورد اذیت و آزار و قلدری سایر همسالان خود قرار میگیرند؛ این موضوع حتی بر روی تصویر ذهنی این دانشآموزان از مدرسه و تمایل آنها برای ادامه ندادن تحصیل تأثیر دارد.
براساس نتایج آزمون بینالمللی تیمز، میانگین پیشرفت بالاتر با دانشآموزانی همراه بود که شرایط قلدری کم یا بدون قلدری را تجربه میکنند اما دانشآموزانی که گزارش دادند هر هفته مورد آزار و اذیت قرار میگرفتند، میانگین پیشرفت پایینتری داشتند.
61 درصد دانش آموزان پایه چهارم ایران گفتهاند هیچ وقت در مدرسه مورد قلدری و آزار قرار نگرفتهاند، 7 درصد دانشآموزان شرکتکننده در این آزمون اعلام کردهاند هر هفته و 32 درصد اعلام کردهاند تقریباً هر ماه مواجه با قلدری و زورگویی (bullying) در مدرسه هستند.
اما آموزش و پرورش در آموزشهای ضمن خدمت معلمان، مشاوران و مدیران مدارس برای فراهم کردن محیطی دوستانه و کنترل رفتارهای خشونتآمیز برخی دانشآموزان علیه سایر همسالان چه برنامهریزیهایی انجام داده است؟ آیا اساساً این موضوع در اولویتهای برنامهریزی معاونتهای ابتدایی، متوسطه و پرورشی و فرهنگی قرار دارد؟
قلدری سایبری در کنار قلدری سنتی
زهرا زمانی؛ دکترای پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران که با همکاران خود پژوهشی با عنوان «قلدری کردن و قربانی قلدری شدن در بین دانش آموزان با جنسیت و مشکلات عاطفی و رفتاری ارتباط دارد» را انجام دادهاند در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی تسنیم با اشاره به اینکه این پژوهش در راستای یک مطالعه بین المللی انجام شد، اظهار کرد: این مطالعه بر روی یک هزار و 456 دانشآموز دختر و پسر مدارس دولتی و غیر دولتی دوره اول متوسطه در پایههای هفتم، هشتم و نهم انجام شد چرا که در سن نوجوانی، دانشآموزان مهارتهای ارتباطی را میآموزند و به دنبال هیجانات خود هستند.
وی افزود: قلدری موضوعی است که در مدارس به آن توجه نمیشود اما بر روی تمام ابعاد زندگی یک کودک و نوجوان تأثیر میگذارد؛ هماکنون در کنار قلدری سنتی، قلدری سایبری هم وجود دارد چون ارتباطات در فضای مجازی رخ میدهد.
زمانی گفت: قلدری نوعی رفتار پرخاشگرانه به قصد آسیب زدن و ایجاد ناراحتی فیزیکی و کلامی است و دانشآموز قربانی قلدری فردی است که نمیتواند از خود دفاع کند و مکرر در معرض پرخاشگری و آزار قرار میگیرد و شاهد عدم تعادل قدرت بین دو طرف هستیم.
30 درصد قلدری در مدارس
این دکترای پزشکی اجتماعی متذکر شد: براساس نتایج این پژوهش، 17.4 درصد دانشآموزان قلدری میکنند و 25.7 درصد قربانی قلدری میشوند همچنین قلدری کردن 3.4 درصد در میان پسرها شایعتر است؛ عاداتی را بررسی کردیم به عنوان مثال مصرف سیگار و الکل منجر به افزایش میزان قلدری میشود.
وی با اشاره به اینکه چاقی با قلدری کردن و حتی قربانی قلدری شدن ارتباط داشت، متذکر شد: مسائلی مانند بیشفعالی، مشکلات ارتباط اجتماعی و عاطفی با قلدری کردن ارتباط داشت از سوی دیگر دانشآموزان دارای بیماری، ضعف مشکلات ارتباطی که نمیتوانند با همسالان خود ارتباط برقرار کنند، دارای مشکلات تحصیلی و افرادی که با خانواده خود زندگی نمیکنند بیشتر قربانی قلدری میشوند.
زمانی درباره تأثیر بالای آموزش کادر مدارس در پیشگیری از قلدری یادآور شد: دوران نوجوانی سن مهمی است بنابراین معلمان و مشاوران مدارس باید درباره نحوه رفتار با دانشآموزان آموزش ببینند تا اگر دانشآموزی در مدرسه مورد اذیت و آزار قرار گرفت بتواند مشکلات خود را بیان کرده و از آنها کمک بگیرد.
وی تصریح کرد: طی مطالعهای در عربستان، 90 درصد دانشآموزان قلدری در مدارس را گزارش کرده بودند و بیشتر آسیبها هم در بحث خشونت کلامی بود و مطالعهای را مشاهده نکردهام که میزان قلدری در مدارس کمتر از 15 تا 10 درصد باشد و معمولاً در سن نوجوانی بین 20 تا 30 درصد آمار قلدری در مدارس را داریم.
انتهای پیام/