به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ توسعه باغات روی سطوح شیبدار از برنامه هایی است که در اسناد و قوانین جمهوری اسلامی ایران بدان تأکید شده است و طبق قانون برنامه ششم توسعه، باید حدود 500 هزار هکتار باغ روی اراضی شیبدار احداث شود. اجرای این تکلیف قانونی که در واقع یکی از عرصه های مهم دانش بنیان بخش کشاورزی کشور محسوب می شود به لحاظ مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی حائز اهمیت فراوان می باشد که مهمترین آثار اجرای این قانون، رفع بیکاری و محرومیت، افزایش تولید و حفاظت آب و خاک می باشد.
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
درباره آثار زیست محیطی احداث باغ و جنگل روی اراضی شیبدار، باید گفت یافته های تحقیقاتی نشان می دهد هر هکتار جنگل قادر است 68 تن گردوغبار را در خود رسوب داده و میکروب ها و باکتری معلق در هوا را در لابلای شاخه ها ترسیب نماید.افزون بر این هر هکتار از جنگل های طبیعی، دست کاشت و مراتع بر حسب نوع جنس و گونه، معادل 500 تا 2000 متر مکعب آب را نفوذ داده و ذخیره می نماید و در حفظ آب نقش بسزایی خواهد داشت.
نکته حائز اهمیت دیگر در توسعه باغات روی اراضی شیبدار آنکه درختان و درختچه های جنگلی برای استقرار هر چه سریعتر و زنده مانی، واجد سیستم ریشه ای متنوع و عمیق بوده و بدون آبیاری کمکی و تنها با استفاده از بارش های سالانه به مدت طولانی ادامه حیات می دهند. همچنین طبق بررسی ها، وجود جنگل ها با اشکوب های مختلف در حفظ و بالارفتن رطوبت هوا، تابش کمتر نور خورشید، کاهش شدید جریان باد و جلوگیری از تبخیر موثر بوده و نزولات آسمانی را به آهستگی در خاک نفوذ می دهند.
گونه های مناسب برای توسعه باغات روی اراضی شیبدار
باید توجه داشت احداث باغ و جنگل روی اراضی شیبدار، الزاما غیرمثمر نبوده و می توانند واجد بهره اقتصادی نیز باشند. گونه هایی مثل کنار، عناب، زرشک، زالزالک، بنه، بادامک، سماق، بادام، زیتون، انجیر و غیره علاوه بر آنکه مقاومت بسیار زیادی در برابر تغییرات آب و هوایی و کم آبی دارند، درختان واجد نرمش اکولوژیکی بوده و در طول ایام خود را با شرایط سخت زیست محیطی و همچنین تغییرات آب و هوایی سازگار کرده و به عنوان ریه سبز محسوب می شوند.
نکته دیگر اینکه در زیراشکوب عرصه های جنگلی با تراکم 1-25 درصد می توان از گیاهان دارویی صنعتی با ارزش اقتصادی بسیار زیاد، استفاده نمود؛ زیرا که این گونه ها به صورت طبیعی زادآوری داشته و در طول ادوار خود را با شرایط سخت محیطی سازگار نموده و به عنوان گونه همراه در عرصه های منابع طبیعی به وفور یافت می شوند.
آیا گونه های باغی برای توسعه باغات روی اراضی شیبدار مناسب است؟
یافته های تحقیقاتی نشان می دهد کاشت گونه های باغی به دلیل نیاز آبی بسیار بالا و با توجه به کمبود آب در کشور صرفه اقتصادی و زیست محیطی نداشته و مقرون به صرفه نمی باشد. ملاحظات دیگر نیز به قرار زیر می باشد:
گونه های مثمر باغی در اراضی شیبدار به دلیل عمق بسیار کم خاک حاصلخیز و شیب عرصه ارزش اقتصادی بسیار نازلی داشته و محصولات برداشت شده نیز از کیفیت مناسبی برخوردار نمی باشند.
عرصه های جنگلی و مرتعی شیبدار در نگهداشت آب با مشکل مواجه بوده و در صورت احداث تراس، بانکت، چاله بسیار پرهزینه می باشند.
گونه های باغی، پرنیاز به مواد مغذی و آب بوده و با وجود سنگ بستر که فاقد مواد آلی می باشد، ادامه حیات درختان میوه بسیار مشکل و همچنین پرهزینه خواهد بود.
گونه های باغی واجد برخی آفات و بیماری های خاص بوده که فقط در مناطق محدود و محصور قابلیت کنترل و مقابله با آن وجود دارد. لیکن در صورت ورود گونه های باغی ممکن است آسیب های جدی و غیرقابل جبران به درختان و درختچه ها وارد گردد.
عرصه های جنگلی در نفوذپذیری آب نقش داشته ضمن آنکه برای تولید محصول با کیفیت در هر هکتار باغی نیز به آبیاری بسیار زیادی نیازمند است.
درختان باغی در برابر آلاینده های زیست محیطی از جمله ریزگردها، میکروب ها و باکتری های معلق در اتمسفر غیرمقاوم بوده و در صورت ادامه حیات بهره وری تولید محصول نیز به شدت کاهش یافته و محصول مناسب و با کیفیتی حاصل نخواهد شد.
انتهای پیام/