به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چند روز گذشته جشنواره ملی مستند رادیویی پژواک افتتاحیه خود را با شعار «صدای واقعیت، پژواک حقیقت» در استودیو شماره یک ساختمان شهدای رادیو برگزار کرد.
این رویداد از دوم خردادماه تا چهارم خرداد در استودیو شماره یک ساختمان شهدای رادیو کار خود را آغاز کرد و مراسم اختتامیه آن نیز در سالن همایشهای سازمان صداوسیما برگزار شد.
در بخش اصلی جشنواره 387 اثر، در بخش مردمی 211 اثر و در بخش مردمی نیز 28 اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است.
این جشنواره با هدف احیای ساختار مهجور مستند رادیویی در رادیو از اول آبانماه برگزار شد.
در فراخوان این جشنواره سه بخش اصلی، مردمی و مستندنگاری درنظر گرفته شده است؛ در بخش اصلی، مستندسازان در 5 گونه مستند رادیویی اعم از مستند محض، مستند بازسازی، مستند داستانی، مستند گزارشی و مستند چهرهنگاری در این جشنواره حاضر میشوند.
در بخش مردمی نیز آثار در سه گونه مستند گزارشی، مستند روایی و مستند بازسازی در جشنواره، شرکت کردند.
در بخش مستندنگاری رادیویی، نویسندگان یا پژوهشگران رادیو، پژوهش یا متن یک مستند رادیویی را برای ساخت و تولید یک اثر مستند رادیویی به دبیرخانه جشنواره ارسال کردند.
علی بخشیزاده معاون صدا در ابتدای شروع اختتامیه جشنواره ملی مستند رادیویی، گفت: رسانههای گروهی و فناوریهای آن بخش تفکیک ناپذیر زندگی امروز ما هستند. در این بین نقش رادیو به عنوان قدیمیترین رسانه در عرصه اطلاعرسانی، فرهنگسازی و جریانآفرینی بسیار اساسی بوده است رسانه گرم، فراگیر و جریانساز رادیو امروز نیز مطابق با گفتمان هویتمحوری و عدالتگستری، وظیفه دارد تا همپای ملت شریف ایران هم دانشگاه تولید و تعمیق هویت ملی و اسلامی باشد و هم در مطالبه حقوق مردم و عدالت گستری در سطح جامعه اسلامی قدم بردارد و پیشتاز شود.
وی تصریح کرد: میتوان تصریح کرد نقش رادیو در تقویت اعتماد عمومی و افزایش سرمایه اجتماعی اساسی است از میان قالبها و ساختارهای برنامهسازی در رادیو ساختارهایی مانند نمایش، برنامههای ترکیبی، گزارش، برنامههای گفتوگومحور مسابقه و مجله، سابقه طولانی دارند قالبهای مانند مستند از دیرباز با کمتوجهی مواجه بوده است هرچند سخت بودن فرآیند تولید مستند و هزینههای بالای آن میتواند از جمله دلایلی باشد که باعث شده کمتر برنامهسازان و مدیران رادیو به این ساختار رادیو اقبال داشته باشد اما با رویکرد تحولی رئیس سازمان صداوسیما، رویکردهای بدیع و جذاب در رادیو، این مسیر ناهموار را هموار شده و با هدف احیای ساختار و ارتقای جایگاه مستند تصمیم گرفت نخستین جشنواره مستند های رادیویی را با درونمایه امید و همبستگی ملی عنوان پژواک برگزار کند تا نقطه آغاز و البته عطفی در پیوند عمیق رادیو با مستندسازی شود.
معاون صدا افزود: طی این فرایند، محورهای چون سبک زندگی ایرانی اسلامی، عدالت گستری و مطالبهگری و مقابله با امواج خصمانه تحریف از جمله موضوعاتی بودند که منظومه محتوای جشنواره بر اساس آن شکل یافت. جهت دیگر نیز، معرفی فرهنگ ایران زمین در زمینه های مختلف و توجه به خرده فرهنگهای گوشه گوشه ایران پهناور تا معرفی نخبگان و مفاخر و دانشمندان و قهرمانان ملی در دستور کار قرار گرفت.
بخشیزاده خاطرنشان کرد: آنگونه که میدانید امپراطوری رسانهای غرب به شدت بر سانسور انقلاب اسلامی در عرصه ترویج گفتمانی تمرکز یافته و در کنار آن جریان نفوذی و غربگرا کوشش بر آن دارد تا ذهنیت و شناخت ملت را دچار تغییر محاسبات کنند خواص آن که در نبرد بی رحم دشمن در جبهه جنگ نرم، ارزشها، باورها، هویت و روحیه ملی و دینی هدف قرار گرفته که باید از آنها دفاع شود.
وی تاکید کرد: نسل جوان و مستندساز ما باید با درک اهمیت نبرد های شناختی و اینکه ما در مقابل بزرگترین جنگ ادراکی تاریخ واقع شدهایم به تببین واقعیت ها و توانمندیها در قالب مستند بپردازد در این بستر دفاع و روشنگری پیرامون هویت فرهنگ ایرانی و کیان انقلاب اسلامی اهمیتی دارد و در این حوزه مستندسازان باید بهین میدان نبرد بیش از گذشته وارد و البته حمایت شوند میدانی که اقتضائات زمان و مکان پیوندی جدی دارد
و به نسبت عرصههای عملیاتی نبرد سخت بسیار پیچیده تر شده و توجه به جهاد تبیین در قالب مستند سازی را یادآور میشود اهمیت و ضرورت پخش مستندسازی در رادیو آنجا واجد توجه است که بدون واسطه و دستکاری واقعیتهای اجتماعی، فرهنگی، و اقتصادی را مورد بررسی و در اختیار شنونده قرار می دهد با توجه به درک مهم رسانه های جهان نسبت به این بخش از برنامهسازی در رادیو نیز اهمیت تولید برنامه در قالب مستند بیش از گذشته جدی گرفته شده و پیامد این نگاه، برگزاری همین جشنواره است که در این ساعت در اختتامیه آن حضور داریم.
معاون صدا در پایان گفت: این اختتامیه یک پایان نیست ،بلکه آغازی برای فصل جدید در رویکرد برنامه سازی در رسانه رادیو است. جشنواره برگزار شد تا نقطه شروعی برای تقویت جریان مستندسازی در رادیو باشد تا از این طریق هم ضعفها و قوتها شناسایی و هم میزان ظرفیت مستندسازی رادیوی ارزیابی شود. ما در آوردگاه گام دوم انقلاب تمدن سازی نوین اسلامی قرار داریم یاد گرفتیم که باید، داشتههای خود را مستندسازی و نداشته هایمان را جبران کنیم. از طرف دیگر باید به رصد اقدامات ضد فرهنگی دشمن بپردازیم و برای هر زهرش، پادزهری تهیه کنیم این روی مستندسازی سزاوار ستایش و حمایت است.
بخشیزاده افزود: سروران و بزرگواران حوزه عملیات فرهنگی و رسانهای مجال ماندن بر یک نقطه و صبر تهاجم های دشمن نیست، فلسفه باید رویکرد محتوایی و علمی به صورت تهاجمی و پیشدستانه در مقابله با برنامههای دشمن از سامان یابد امروز نصب نوین جهانی در حال شکل گیری است و ایران از جمله اقطاب فرهنگی مهم در جهان آینده است، همانگونه که در گذشته نیز بوده است از همین روی توجه به مقوله مستندسازی و گردآوری داراییهای ایران اسلامی در عرصه های مختلف فرهنگی علمی امری مهم و زیربنایی است و باید با حمایت و اهتمام نسبت به آن برخورد شود.
پیمان جبلی رئیس صداوسیما در ابتدای سخنان خود اشاره کرد: رادیو همیشه برای من خاطره انگیز بوده و شیرینترین لحظات را در رادیو حس کردم. یاد شهدای عملیات آزادسازی خرمشهر، دفاع مقدس و همه شهدای وطن، دفاع از حرم و جانباختگان آبادان را گرامی میدارم.
رییس صداوسیما همچنین تصریح کرد: اگر رادیو را در چند کلمه و عبارت توصیه کنم؛ همان واژههایی که با شنیدن آنها تداعی میشود چند واژه به ذهنم میرسد رادیو خیالانگیز و صمیمی است. رادیو گرم، همراه، بیآلایش، بیتوقع و قانع است. متناسب با عصر تکنولوژی تعاملی است نه به معنی رسانه نوین؛ بلکه تعاملیای که در ذهنمان با رادیو اجازه خیالپردازی میدهیم و ذهنمان را تکمیل میشود.
وی رادیو را در دوره جدید تحولی، الهام بخش و موثر و تاثیرگذار نامید و گفت: رادیو هویت جامعه و مردم را به رخ ما میکشاند و از این جهت هم عدالتگستری را رواج میدهد چرا که هم وطنان ما اگر به هیج رسانهای دسترسی نداشته باشند به رادیو دسترسی دارند؛ به همین خاطر به رادیو چشم امید داریم و بار تحول را به دوش میکشد.
وی با اشاره به اینکه نام"پژواک" را با خوش سلیقگی بر روی جشنواره گذاشتهاند، گفت: این جشنواره خانواده رادیو را دور هم جمع کرده و از این جهت جشنوارهای مهم است که به موضوع مستند پرداخته؛ موضوعی که هم در رادیو و هم در تلویزیون مهم است و ما در سالهای اخیر در نمایشهای رادیویی فعالیتهای خوبی را شاهد بودیم و برای تقویت مستندهای رادیویی تلاش بیشتری میکنیم.
وی در ادامه گفت: تولید مستند رادیویی از نمایش مستند سختتر است. در واقع اساس کار تولید در رادیو سختتر و به مراتب موثرتر از تلویزیون توصیف کرد. رادیو صمیمانه شائبههای تصویری را که تلویزیون ایجاد میکند را از بین میبرد.
جبلی افزود: با حداکثر نداری در عناصر تولید محتوا، رادیو کار ناممکن را ممکن میکند و مستندساز رادیو کار مشکلتری را نسبت به نمایشنامهنویس تلویزیون دارد چرا که باید عناصر آن مقصود را برای مخاطب برساند. اما مستندساز امکان خیالپردازی را ندارد و باید واقعیت را بگوید و از حداقل امکانات برای القای مفهوم استفاده کند.
رئیس صداوسیما گفت: در حوزه مستند باید دوره جدیدی را در رادیو تجربه کنیم که اولین گام آسیبشناسی در حوزه مستند است. انشاالله با همت احمدی افزای به عنوان دبیر جشنواره های صداوسیما با تشکیل اتاق فکر هایی برای آسیبشناسی این مستندهای رادیویی، دومین دوره "پژواک" را داشته باشم بعد از آسیبشناسی به سراغ چالشهای مستند برویم و واقعیتهایی که مستند می توان تولید کرد هزاران موضوع قابل پرداخت وجود دارند. با این نگاه متوجه میشویم راه پیموده شده خیلی کمتر از آن مسیری است که طی شده.
جبلی خاطرنشان کرد: ما به بزرگان، ارزشها، شهدا، زنان و مردانمان مدیونیم و برای نشان دادن قلههای افتخار انقلابمان چقدر تلاش کردیم؟ نقاط درخشانمان خیلی بیشتر از پرداختهایی است که انجام شده. شهدا، قهرمانهایمان، بزرگانمان و افتخارات ملتمان جای پرداخت بسیار دارد.
وی در ادامه تاکید کرد: در صحبتهای مقام معظم رهبری سال گذشته فرمودند: "ای کاش آوینیهایی داشتیم به شهدا و مدافعان سلامت میپرداختند." این کوتاهی ماست در رادیو، صداوسیما و رسانه فراگیر؛ ما مسئولین و هنرمندان در تولید محتوا بار مسئولیت بسیار سنگینی داریم و از ما سوال خواهند کرد چقدر افتخارات و حماسه آفرینیهای همکارانتان را در آبادان و نمونههای روشن ایثار و فداکاری شهدای ما در رسانه ملی چقدر داستانشان را بیان کردهایم.
رئیس صداوسیما افزود: چقدر از افتخارات رسانه و انقلاب ما همچون شهیدان اصلانی و دارابی کار ساخته شد تا بشناسیم. تا شهید نشدند نمیتوانستند چگونه خالصانه در خدمت محرومین بودند. باید حتماً خونشان ریخته شود تا بشناسیم! وی ادامه داد: در این رویداد بزرگ و نقطه عطف در تاریخ رادیو رقم بخورد نقطه شروع خواهد بود. خیلی مسئولیت سنگینی برعهده دارید شما راویان قلههای افتخار و ارزشهای این انقلابید، ملتید و باید با افتخار پرچم این روایتگری را بر دوش بکشید و بهترین امانتدار و یار برای مردم و ولی نعمت ما باشید و در مقابل تکتک آنها مسئولیم. امیدوارم از آثار و برکات این برگزیدگان در آینده داشته باشیم.
وی در پایان صحبتهای خود هدیهای برای رادیوییها داشت و خاطرنشان کرد: به این فکر میکردم که حسن ختام صحبتهای من، هدیهای از طرف رئیس سازمان صداوسیما باشد اما هرچه فکر کردم دیدم اقدامات شما با هیچ قدردانی مادی جبرانپذیر نیست. اما این قول را میدهم به این همکاران و همکاران آینده در حوزه جذب سازمان در خدمتشان خواهیم بود.
مریم جلالی، نماینده هیات داوران جشنواره بیانیه این جشنواره را قرائت کرد.
او در بخشی از صحبت هایش یادآور شد که جشنواره بیش از سیصد و هشتاد و هشت اثر از مجموعه شبکه های رادیویی کشور دریافت کرده است. در بخش اصلی بعد از پالایش نخستین، بر اساس آییننامه تعداد 255 اثر به مرحله داوری راه یافت. در بخش موضوعی این جشنواره نیز آثار در چهار موضوع «مدافعین حر»، «مدافعین سلامت » و «دفاع مقدس»، «محیط زیست» با تمرکز بر مسئله آب، زبان فارسی و گردشگری دریافت شد. 221 اثر در بخش مردمی به دبیرخانه ارسال شد که پس از پالایش اولیه تعداد 115 اثر به مرحله نخست داوری رسید.
تعداد 25 اثر آن شایسته حضور در مرحله دوم این داوری شناخته شد. در بخش مستندنگاری رادیویی نیز 28 اثر به جشنواره ارسال شد که پنج اثر آن به مرحله نهایی جشنواره رسید. فرآیند داوری و گزارش برنامه ها در دو مرحله انتخاب آثار و از اسفندماه سال گذشته توسط 50 کارشناس و داور در حوزههای تخصصی و بر اساس تفکیک گونه های مستند رادیویی و موضوعات مورد انتظار جشنواره بود.
معرفی برگزیدگان:
در مراسم اختتامیه، جایزه ویژه هیات داوران به اثر «آستیکامت» حسین خلیل نژاد از رادیو جوان، «آل چادر» سیده لیلا اسراری از مرکز فارس، «مهاجرت معکوس» صادق داوری فر از رادیو تهران، «پیک نیک» امیر اکبری از رادیو صبا، «مهمان ناخوانده» مریم امینی از مرکز ایلام تعلق گرفت.
در بخش مستند دفاع مقدس، فاطمه محمدیان با مستند فرهنگ از رادیو فرهنگ برگزیده شد.
همچنین با حضور علیرضا قزوه (رییس دفتر موسیقی و سرود صداوسیما)، شاهید مظفری قائم مقام معاونت صدا، وحید کمالی مدیر کل استان های معاونت صدا و رحمان نظام اسلامی پیشکسوت رادیو، جایزه ویژه حاج قاسم سلیمانی به مهران مجیدپناه برای ساخت مستند «بازمانده» از مرکز سمنان تعلق گرفت.
جایزه ویژه محیط زیست به رضا سلیمانی به اثر «معجزه کویر» از مرکز خراسان رضوی، جایزه ویژه زبان فارسی به انسیه شمس اللهی و اثر «ماجرای نیما» از رادیو صبا، جایزه ویژه گردشگری به جلال قربانی به مستند «مال کنون» از استان لرستان، برگزیده بخش مستندنگاری به محمد مهدی رکنی حسینی و اثر «مغناطیس» از رادیو معارف تعلق گرفت.
در بخش اصلی با حضور محمد حسین صوفی معاون اسبق صدا و فاطمه نیرومند جایزه به اثر «به همین سادگی» احسان زارع از رادیو ایران، «دعوتی (عروسی) »الهه الهی کهکیلویه و بویر احم ، «آخر قان» اسکند رحیمی از رادیو چیچست، مرز خوشبختی متین السادات فیروزی از رادیو ایران، «نگین کوهستان» سید محمد مهدی رکنی حسینی از رادیو معارف و « از چیزی نمی ترسیدم» مجتبی حسنی از رادیو جوان تعلق گرفت.
در بخشی از برنامه با حضور هنرمندان رادیو، میرطاهر مظلومی و ایوب آقاخانی در بخش مستند روایی بخش مردمی دو جایزه به شرکت کنندگان تعلق گرفت.
در ابتدا جایزه ویژه هیات داوران به دلیل تلاش ستودنی در تولید یک مستند برای مستند «رونوشت خدا» به مبین نوری تعلق گرفت.
لوح تقدیر و جایزه نقدی به مستند منتخب برای مستند «سایه روشن» (مونا مسلمی) اهدا شد.
تندیس جشنواره به مستند برتر «اتو پیا» برای مستند اهدا شد به آرمان پور اسماعیلی.
در بخش مستند گزارشی، لوح تقدیر و جایزه نقدی مستند منتخب به مستند «داستان عشق » از نیلوفر جعفری اهدا شد.
تندیس جشنواره و لوح تقدیر و جایزه نقدی مستند برتر، برای مستند «مرثیه ای برای یک خلیج» به ماندانا ابراهیمی میاندهی تعلق گرفت.
در بخشی دیگر از این جشنواره با حضور علی بخشی زاده و پیمان جبلی از خانواده شهدای دفاع مقدس رادیو تجلیل شد.
در انتهای برنامه هم با حضور پیمان جبلی از پوستر دومین فراخوان جشنواره پژواک رونمایی شد.
این مراسم توسط شبکه های فرهنگ، جوان، مستند و شبکه شما و همچنین اپلیکیشن ایرانصدا زنده پخش شد.
انتهای پیام/