به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سلول بنیادی توانایی تبدیل به تمام سلولهای بدن را دارد و به نوعی مادر تمام سلولها محسوب میشود، این سلولها قابلیت خودنوسازی و تمایز به انواع سلولها از جمله سلولهای خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند و در بازسازی و ترمیم بافتهای مختلف بدن به دنبال آسیب و جراحت نیز مؤثر هستند.
این سلولها میتوانند به درون بافتهای آسیبدیدهای که بخش عمده سلولهای آنها از بین رفته است، پیوند زده شوند و جایگزین سلولهای آسیبدیده شده و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند. امروزه حتی ناباروری به عنوان عارضهای که زوجهای پرشماری را تحتالشعاع قرار میدهد، با استفاده از سلولهای بنیادی راهی برای درمان یافته است.
جانهایی که به بیماران بخشیده میشود
با شیوع بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی عروقی، دیابت و بیماریهای عصبی و چالشی استفاده از سلولهای بنیادی اهمیت بیشتری یافت. امروزه با استفاده از سلولهای بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلولهای بنیادی، یک فرد بالغ میتوان ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافتهای آسیبدیده را انجام داد.
در حال حاضر تحقیقات گستردهای بهمنظور درمان بیماریها و ضایعات عصبی، ترمیم بافتهای آسیبدیده قلبی و استخوانی، ترمیم سوختگیها و ضایعات پوستی، ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافتهای آسیبدیده با استفاده از سلولهای بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلولهای بنیادی یک فرد بالغ انجام میشود.
علوم نوین حوزه پزشکی
سلولهای بنیادی خون که به سلولهای بنیادی خونساز نیز معروف هستند، قابلیت تولید گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکتها را دارند و مسئول حفظ تولید خون در طول زندگی هستند. در روند درمان برخی از سرطانها و اختلالات خونی ارثی، گاهی لازم است مغز استخوان را با پیوند آلوژنیک سلولهای بنیادی جایگزین کرد که نیاز به استفاده از سلولهای بنیادی از یک اهداکننده سالم دارد.
پیوند سلولهای بنیادی خونساز از علوم نوین حوزه پزشکی است که میتوان به کمک آن شمار زیادی از بیماریهای صعبالعلاج و کشنده را درمان کرد. سلولهای بنیادی خونساز، سلولهای نارسی هستند که میتوانند به سلولهای خونی تبدیل شوند، این سلولهای بنیادی در مغز استخوان، جریان خون داخل عروقی و خون بند ناف وجود دارند.
به طور کلی، سلولهای بنیادی خونساز دارای ویژگیهای تخصص نیافتگی، تولید و تکثیر مجدد از طریق تقسیم سلولی در بدن، عمر طولانی و تبدیل به سلولهای متخصص با اعمال و فعالیتهای مشخص در شرایط آزمایشگاهی هستند.
اهدای سلولهای بنیادی خونساز از دو طریق اهداکنندگان خویشاوند و غیرخویشاند صورت میگیرد. برای اینکه فردی بهعنوان دهنده سلول بنیادی برای انجام پیوند مغز استخوان انتخاب شود، گروه خونی ملاک نیست، بلکه فاکتوری به نام HLA که شناسنامه ژنتیکی فرد است باید بین گیرنده و دهنده پیوند سازگار باشد. طبق بررسیهای صورت گرفته در حدود 70 درصد از بیماران نیازمند دریافت سلولهای بنیادی خونساز، فاقد خویشاوند مناسب از نظر آنتیژنهای سازگاری بافتی هستند.
اهدای سلولهای بنیادی خونساز
سلولهای بنیادی را میتوان از 3 منبع خون محیطی طی فرایند آفرزیس، بیوپسی مغز استخوان و خون بندناف جمعآوری کرد، اهدای سلول بنیادی از خون محیطی یک روش بدون نیاز به جراحی و در خارج بدن است و رایجترین روش جمعآوری محسوب میشود.
با پیوند سلولهای بنیادی خونساز اگر بیمار خوب شود دیگر تا پایان عمر خود نیاز ندارد که هیچ دارویی را مصرف کند و اهداکننده نیز بدون هیچ مشکلی پس از اهدا میتواند به روند جاری زندگی ادامه داد و در این اهدا، سلولها پس از مدت کوتاهی جایگزین خواهند شد.
درمان بیش از 60 بیماری
بیش از 60 بیماری با پیوند سلولهای بنیادی خونساز قابلدرمان است. این بیماریها را میتوان در پنج گروه بیماریهای بدخیم خونی، بیماریهای غیر بدخیم خونی مانند تالاسمی و کمکاری مغز استخوان، بیماریهای نقایص ایمنی ارثی، بیماریهای نقایص ارثی متابولیک بدن و همچنین تومورهای خونی طبقهبندی کرد. در این بیماریها براساس تائید علمی تنها راه علاج قطعی بیماران، استفاده از پیوند سلولهای بنیادی خونساز است.
سلولهای بنیادی خونساز که در مغز استخوان همه ما وجود دارد، شاید آخرین امید بیمارانی باشد که درمان دارویی برای آنها اثربخش نیست. همه انسانها امکان اهدای سلولهای بنیادی خونساز را برای پیوند و یا کشت محیطی دارند، اما برای در اختیار داشتن سلولهای با کمترین احتمال شکست، شرایطی برای اهداکنندگان در نظر گرفته شده است که اساسیترین شرط، انگیزه بالای اهداکننده برای نجات بیماران و آگاهی نسبت به خطرناک نبودن فرایند اهدا است.
مرکز طبی کودکان
به گفته "امیرعلی حمیدیه" دبیر ستاد توسعه علوم و فناوریهای سلولهای بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، 1200 مورد پیوند کودکان در 12 سال در بیمارستان شریعتی و 521 پیوند کودکان طی 5 سال در بیمارستان مرکز طبی کودکان انجام شده است.
بخش پیوند سلولهای بنیادی خونساز بیمارستان مرکز طبی کودکان بهعنوان پیشرفتهترین بخش پیوند سلولهای بنیادی در رده سنی کودکان و نوجوانان، با ظرفیت کامل 9 تخت خدمات مدرن پیوند سلولهای بنیادی را به بیماران نیازمند به پیوند از سن دوماهگی تا 18 سالگی ارائه میدهد.
انجام پیوندهای پیشرفته و بهروز
در این مرکز طبی کودکان سالانه 100 مورد پیوند سلولهای بنیادی در مرکز انجام شده که دنیا مرکز طبی را بهعنوان سانتر بزرگ پیوند کودکان میشناسد. بخش پیوند، واحد آفرزیس و فتوفرزیس، بخش بستری سرپایی، آزمایشگاه فراوردههای سلولی، بخش مراقبتهای بعد از پیوند و اتاق تمیز و اکنون درمانگاه پیوند با مسئولین بیمارستان به لحاظ تجهیزات و ساختار کامل شده است.
در حال حاضر پیوندهای پیشرفته و بهروز دنیا در این بخش جهت درمان بیماریهای صعبالعلاج نظیر بدخیمیهای خونی، بیماریهای غیر بدخیم خونی، نقایص ایمنی ارثی، بیماریهای متابولیک و تومورهای جامد کودکان انجام میشود. از جمله انواع این پیوندها میتوان به پیوند از اهداکنندگان غیر خویشاوند، پیوند بندناف و پیوند نیمه سازگار اشاره کرد.
انتهای پیام/