جای خالی پاراتوریسم در صادرات نامرئی ایران مشهود است / نصف جهان هنوز برای گردشگری توانخواهان مهیا نیست

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، آنها هم مانند دیگران انسان‌اند و عاشق سفر با محدودیت‌هایی که هرکدام به دلیلی حالا گریبان‌گیر آن هستند. یکی تکیه‌اش به واکر است و آن دیگری بر صندلی چرخ‌دار تکیه زده. یکی عصایش را جلوتر حرکت می‌دهد تا مسیر را شناسایی کند و آن دیگری از دست‌ها مدد می‌گیرد و جانِ کلامش را به اشاره می‌گوید تا به جان بفهمد آنچه را که رهبر گروه برای دیگران از آثار و ابنیه می‌گوید.

هر کدام سختی سفر را با تمام رنجی که برای‌شان دارد به دوش کشیده و گام در راهی گذاشته‌اند که دوستش دارند؛ مثل هر شهروند. معلولان هم حق سفر دارند.

یک اتوبوس VIP  با تمام تجهیزات برای شهروندان عادی و به دور از مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت قرار است در سفر یکروزه معلولان همراه جمع باشد. همه به صف ایستاده‌اند؛ چند نفر با عصای سفید، یکی با واکر،  تعداد بیشتری با صندلی چرخ‌دار و تعدادی هم ناشنوا.

اتوبوس اگرچه برای دیگران به ظاهر مناسب است اما برای ساکنان صندلی، این ظاهر را هم ندارد و باید برای آنان فکری کرد.

همه سوار می‌شوند.  عصا به دست‌ها و واکر به دست‌ها سخت‌تر. اما برای صندلی‌های چرخ‌دار راهی به اتوبوس نیست. نه اینکه راننده مانع باشد که ساختار مناسب نیست. باید فکری کرد تا آنان که بار سفر یک روزه را به امید بسته‌اند، ناامید برنگردند.

از قضا، صندوق اتوبوس اسکانیا خالی از وسیله است. فکری به ذهن می‌رسد، زیراندازی را کف صندوق درست همان جایگاهی که برای انباشت کیف و چمدان مسافران است، پهن می‌کنند و ساکنان صندلی‌های چرخ‌دار را چند نفری بلند می‌کنند و می‌نشانند یک گوشه از زیرانداز  تا جا برای همه باشد. چرخ‌ها را هم جمع کرده و کنار هم گوشه دیگر صندوق می‌گذارند. حالا آنها هم می‌توانند کنار دیگران  به لذت شیرین سفر فکر کنند و لحظات با هم بودن.

این تنها بخشی از دنیای نامناسب معبر و فرهنگ، است برای معلولان. برای کسانی که مثل دیگران یکی از حقوق شهروندی‌شان رفتن به سفر است اما نه امکانات حمل و نقل مناسب است نه امکانات اماکن گردشگری. نه برای چرخ‌نشینان که افراد دارای معلولیت در ایران کمترین بهره‌ را می‌برند. گردشگری در ایران معلول است و برای معلولین... باید چاره‌ای اندیشید!

قرار  نیست روند معلولیت در جهان برای همیشه متوقف شود!

پرواضح است که نمی‌توان جلوی جنگ، حوادث رانندگی و نواقص هنگام تولد را گرفت. حوادث و نواقصی که هر روز باعث تسریع نرخ  رشد معلولیت در جهان شده است.

هر ساله تعداد زیادی از افراد، از اقصی نقاط جهان راه‌ها را به قصد سفر پیموده‌اند. افراد دارای معلولیت نیز به مانند دیگر مردمان این کره خاکی حق حیات و چه بسا حق سفر دارند اما اینکه بتوان پاسخ روشنی به این سوال داد که چه میزان از نرخ سفرها مربوط به افراد دارای معلولیت در ایران است به وضوح روشن نیست.

قدم‌های مثبت کشورهای اروپایی و آمریکایی در زمینه گردشگری معلولان بر هیچ‌کس پوشیده نیست. با یک جست و جوی ساده در بستر اینترنت می‌توان امکاناتی را بسته به مکان یافت که این افراد می‌توانند بدون کمک گرفتن از دیگران به راحتی سفر کرده و بدون توجه به شرایط جسمی، نهایت لذت را از سفر ببرند.

چالش‌ عمده معلولان در هنگام سفر ؛ مناسب‌سازی است

مدیرکل بهزیستی استان اصفهان، در این زمینه اظهار داشت: در صنعت گردشگری در دسترس باید برای همه اقشار جامعه یکسان باشد به صورتی که بازدید از اماکن و حضور در فضاهای فرهنگی و تاریخی لازم است مهیا باشد.

ولی‌اله نصر معتقد است؛ گردشگری در دسترس، نه تنها برای ناتوانان و کم‌توانان و افراد دارای معلولیت در طیف‌های مختلف باید تعریف شود، بلکه سالمندان و بانوان باردار و مادرانی که کالسکه فرزند خود را به همراه دارند نیز باید از این شرایط همانند شهروندان عادی، سهم برابر داشته باشند.

وی چالش عمده گردشگری برای افراد دارای معلولیت را نبود مناسب‌سازی و طراحی ویژه اماکن عنوان کرد و گفت: لازم است دستگاه‌های ناظر با همکاری یکپارچه نسبت به مناسب‌سازی اماکن گردشگری، حمل‌ونقل شهری و برون شهری، اقامتگاه‌ها، مراکز خرید، تفریح، موزه‌ها و ... همت لازم را  داشته باشند تا این افراد بتوانند بدون کمک دیگران از خدمات و امکانات بهره‌مند شوند.

مدیرکل بهزیستی استان اصفهان با اشاره به ساخت هتل تراز معلولین در مشهد مقدس یادآور شد:در  این مجموعه که توسط یکی از خیرین و فعالان اقتصادی به ثمر رسیده، همه امکانات در خصوص چگونگی طراحی، ساخت و دسترس پذیری بخش‌های مختلف برای افراد دارای معلولیت لحاظ شده است.

نصر با بیان اینکه باید امکانات به گونه‌ای باشد که معلول فقط رنج سفر را داشته باشد، تصریح کرد: در آیات و روایات نیز به صراحت از " سیروا فی‌الارض " سخن گفته شده است اما آیا همه امکانات لازم برای افراد دارای معلولیت مهیا است؟

وی ادامه داد: باید استان‌هایی چون؛ مشهد، یزد، شیراز، اصفهان به این مهم توجه داشته و نه در حاشیه‌های شهر، بلکه در مراکز  شهری به موضوع مناسب‌سازی توجه داشته باشند. چرا که معلولان هم مثل بقیه شهروندان اگر کسب و کار راه بیندازند، مالیات می‌دهند اما از این امکاناتی که حق هر شهروند هست، محروم  هستند.

نصر با تاکید بر فاصله گرفتن از شعار، ادامه داد: باید از قالب شعار بیرون آمده و این مسیر را هموار کرد، معلولین امتیاز ویژه نخواسته‌اند بلکه تنها خواسته آنان دیده شدن همانند دیگران شهروندان است.

مدیرکل بهزیستی استان اصفهان گفت:اگر بتوان نقشه‌ای برای هر شهر تدوین کرد تا معلولان با ورود به شهرها از اماکن و اقامتگاه‌های مناسب‌سازی شده مطلع شوند، می‌توان باری از روی دوش معلولان برداشت.

وی با بیان اینکه این طرح به کمیته مناسب‌سازی استانداری پیشنهاد داده شده است، افزود: البته در کنار تعاریف مناسب‌سازی باید نگاه فرهنگی نسبت به موضوع مناسب‌سازی داشته باشیم. چرا که برخورد جوامع با معلولان نیز حائز اهمیت است، یعنی اصول انسانی که با توجه به آن‌ها باید با معلولان و افراد کم‌توان رفتار کرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و جامعه باید از این افراد با آغوش باز حمایت کند و از نظر فکری، روحی و روانی تأثیر مثبتی بر آن‌ها داشته باشد.

مناسب‌سازی فضا برای افراد کم‌توان

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز موضوع مناسب‌سازی را از موضوعاتی دانست که چندین سال است دستگاه‌ها از جمله میراث فرهنگی به آن توجه دارند.

حیدر صادقی افزود: استانداردهایی که برای بحث مناسب‌سازی از جمله گردشگری تعریف می‌شود شامل؛  سیستم حمل و نقل، شبکه عبور و مرور، دسترس‌پذیرکردن جاذبه‌های گردشگری و همچنین توانمندسازی عوامل انسانی و سامانه‌های اطلاع رسانی مسافران است.

وی ادامه داد: طی سال‌های گذشته در حوزه توانمندسازی و ارائه خدمات به معلولان، اقدامات موثرتری اتفاق افتاده است. به عقیده برخی کارشناسان می‌توان گفت40 درصد استانداردسازی اماکن گردشگری صورت گرفته است.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه گردشگری، ادامه داد: در ضوابط، استاندارد تاسیسات و اعطای گواهینامه کیفیت، فصلی با عنوان « مناسب‌سازی فضا برای افراد کم‌توان گذاشته شد»، در حال حاضر تعداد زیادی از هتل‌ها، سفره‌خانه‌ها و اماکن گردشگری که دارای گواهینامه کیفیت خدمات گردشگری هستند موفق شدند خدمات و مناسب‌سازی اولیه را در تاسیسات لحاظ کنند.

صادقی این خدمات را شامل؛ ایجاد رمپ برای دسترسی، آسانسور و راهنماهای خطوط بریل و صوتی و سرویس بهداشتی استاندارد در اماکن و بناهای تاریخی عنوان کرد.

وی گفت: در سطح شهری مناسب‌سازی معابر کم و بیش انجام شده است که این مهم در اصفهان در منطقه مرکزی شهر و محور گذر فرهنگی چهارباغ و میدان امام، شبکه معابر و پیاده‌روها می‌توان اشاره کرد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در قیاس این استان با استان‌های گردشگرپذیر، گفت: سطح دسترس‌پذیر بودن جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان هم تراز با استان خراسان رضوی و فارس است و تفاوت چشم‌گیر و معنا داری در این حوزه نداریم.

صادقی در خصوص اقدامات انجام شده، یادآور شد: اخیرا با هماهنگی بهزیستی و انجمن‌های معلولان و همچنین با حمایت بخش خصوصی توانسته‌ایم قدم‌های کوچکی برداریم. بعضی از موسسات به صورت ویژه در حال برگزاری تور گردشگری برای افراد کم‌توان و معلول هستند. همچنین راهنمایان آموزش دیده‌ای در حوزه افراد دارای معلولیت داریم که به صورت تخصصی این تورها را برگزار کرده و علی‌رغم کمبودهایی که در زیرساخت‎‌ها داریم با هدف و تدوین برنامه‌ و تشویق سفر به اصفهان و بازدید از جاذبه‌های گردشگری مهم را می‌توانند هدایت کرده و این تورها را برگزار نمایند.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در سال جاری، افزود:  هر چند زیرساخت‌هایی چون؛ حمل و نقل همچنان ضعیف است اما از جمله برنامه‌های ویژه‌ می‌توان به تشکیل کارگروه تخصصی و کمیته‌هایی و استفاده از ابزار الکترونیک تعدادی از جاذبه‌های استان اشاره کرد.

همچنین تجهیز به سیستم‌های اطلاع‌رسانی و راهنمایی افراد کم‌توان و معلولان شنوایی و کم‌بینا و نابینا،  مثل نصب QR صوتی  از جمله دیگر اقدامات است که امیدواریم این اطلاع‌رسانی در مراکز گردشگری بیشتر شود.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، ادامه داد: با توجه به برآورد  10 میلیونی جمعیت معلولان در سطح کشور، این موضوع در دستورکار هست که در نقشه جدید، تاسیسات گردشگری طبق ضوابط مناسب‌سازی رعایت شود و در تاسیسات جدیدالاحداث، اعمال این ضوابط کاملا مراقبت و همچنین تاسیسات قدیمی هم از طریق استاندارد سازی در حال ارتقاء کیفیت و خدمات رسانی برای افراد کم‌توان است.

گردشگری معلولان درمان است نه تفنن

مدیرعامل انجمن فرهنگی، ورزشی و گردشگری معلولان پارس، گفت: برای گردشگری افراد دارای معلولیت این طور احساس می‌‌شود که ممکن است بهزیستی یا وزارت میراث می‌تواند متولی باشد اما به نظر من باید همه ارگانها و همه ادارات وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها اینجا سهیم هستند.

درواقع با یک همت و عزم ملی، می‌توان گفت بیشتر دستگاه‌ها در این امر سهیم هستند و صرف اینکه بخواهیم یک دستگاه را متولی قرار دهیم، خیلی منطقی نیست.

محمداسماعیل شیخ قرایی، با ابراز خرسندی از روند توجه به گردشگری معلولان افزود: خوشبختانه رویکرد مثبت؛ اما کند است. مشکل ما این است که هنوز نتوانسته‌ایم نهایت استفاده از موقعیت‌ها را ببریم.

وی با تاکید بر اینکه؛ شاید گردشگری و اوقات فراغت برای افراد غیر معلول جزء اولویت‌های چهارم- پنجم زندگی باشد، ادامه داد:  این مهم  برای افراد دارای معلولیت و سالمندان از اولویت‌های اول و دوم است. در واقع اگر فرد  معلول نمی‌تواند فعالیتی بکند، درمنزل باشد و دائم چهاردیواری خانه‌اش را ببیند، افسرده می‌شود. لذا برای اینکه بتواند به حیات خود ادامه دهد باید از خانه بیرون آمده و تغییری در ذائقه‌اش صورت پذیرد.

شیخ قرایی تاکید کرد: از همه مهمتر؛ در بخش گردشگری، نگرش افراد جامعه می‌تواند نسبت به افراد دارای معلولیت عوض شده و از حالت نگاه‌های تحقیرآمیز دوری کند، لذا گردشگری برای افراد دارای معلولیت جزء اولویت‌های اول و دوم است.

وی ادامه داد: اگرچه تامین معاش برای یک فرد معلول مهم است اما  اگر فرد نتواند تامین معاش کند گردشگری هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در واقع تفاوت با فرد غیر معلول همین است که او باید انگیزه و امید به زندگی‌اش بیشتر از دیگری باشد تا بتواند فعالیت خود را ادامه بدهد.

مدیرعامل انجمن فرهنگی، ورزشی و گردشگری معلولان پارس، ادامه داد: از لحاظ پتانسیل گردشگری ما جزء شش – هفت کشور برتر دنیا هستیم و اگر بخواهیم صنعت گردشگری را به معنای واقعی رونق دهیم از لحاظ ساختار گردشگری حرف اول را می‌زنیم ولی چون شرایط مناسب سازی وجود ندارد این قضیه ابتر مانده است.

وی افزود: با توجه به حضور گسترده افراد دارای معلولیت در صحنه‌های اجتماعی و همچنین حضور در جوامع بین‌المللی سعی داریم موضوع گردشگری را به سرعت پیش ببریم که مهمترین آن، تشکیل میز گردشگری است که توسط وزارت میراث تشکیل شده است. در واقع با یک افق پنج ساله، حرکتی رو به جلو و  قوی در حال انجام است.

شیخ قرایی افزود: ما از گردشگری به عنوان توانمندسازی افراد دارای معلولیت و در واقع یک نوع درمان استفاده می‌کنیم. نگاه تفنن برای آن قائل نیستیم برای اینکه در گردشگری  است که یک فرد به خودباوری می‌رسد.

مدیرعامل انجمن فرهنگی، ورزشی و گردشگری معلولان پارس، خاطرنشان کرد: قاعده‌ای داریم با رعایت شعار " ایجاد نشاط و شادابی". بعد از ایجاد نشاط، امید به آینده و زندگی و بعد از آن، بالندگی افراد دارای معلولیت و سالمندان افزون می‌شود یعنی ما با تزریق نشاط و شادی، امید را در این افراد زیاد می‌کنیم و در نهایت از آنها بالندگی می‌خواهیم. مثل؛ حضور در بحث گردشگری حضور در میادین اجتماعی بزرگ، موزه‌ها و مسائل از این موارد باعث می‌شود تا یک فرد معلول احساس سرخوردگی پیدا نکند.

انتهای پیام/174/ی